ULUSLARARASI İLİŞKİLERİN GELİŞİMİNDE SPORUN ROLÜ: TÜRK-YUNAN İLİŞKİLERİ ÖRNEĞİ (1930-1931)

Yıl 2022, Sayı: 70, 339 - 354, 01.05.2022

Mustafa Mutlu

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1066919

Öz

Bu makalenin amacı sporun uluslararası ilişkilerdeki önemini Türk-Yunan ilişkileri çerçevesinde ortaya koymaktır. Spor doğası gereği insanların sosyal bir faaliyetidir ve insan toplumunun gelişimine bağlıdır. İngiltere’de başlayan modern sporlar zamanla dünyanın çeşitli bölgelerine yayıldı ve ulusal seviyeden uluslararası bir seviyeye evirildi. Ülkeler arasındaki ilişkiler siyasi alanı aşarak sosyo-kültürel alanlarda da kendisini göstermeye başladı ve yapılan sportif etkinlik ve organizasyonların zamanla politik amaçlara hizmet edebileceği görüldü. Bunun en büyük kanıtı Olimpiyat Oyunları oldu. Baron Pierre de Coubertin, modern Olimpiyat Oyunları’nı vücuda getirirken farklı millet ve kültürlerden insanları aynı ortak paydada buluşturabilmek, ülkeler arasında dostane ilişkiler kurabilmek, iş birliğine dayalı politik, ekonomik ve kültürel ilişkiler geliştirmek üzere bir rol model oluşturmak gibi ulvi hedeflerle yola çıkmıştı. Nitekim olimpiyatların, oyunların ve sportif faaliyetlerin söylem evreni iki savaş arası dönemde ulus ötesi emelleri vardı ve bu emeller uluslararası diplomasinin gelişimine temel oluşturmuştu. Bu çerçevede çalışmada 1930 yılında imzalanan antlaşmalarla yumuşama sürecine giren Türk – Yunan ilişkilerinin, diplomatik ilişkilerin sürdüğü dönemde sportif faaliyetler ve Balkan Oyunları ile nasıl olumlu yönde gelişim gösterdiğini ortaya koymak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Balkan Oyunları, Spor, Türkiye, Uluslararası ilişkiler, Yunanistan.

The Role of Sports in the Development of International Relations: An Example of Turkish-Greek Relations (1930-1931)

Öz

This paper aims at revealing the importance of sports in international relations within the framework of Turkish-Greek Relations. Sport, by its nature, is a social activity of people and depends on the development of human society. Modern sports that started in the UK have spread to various parts of the world over time and have evolved from a national level to an international level. The relation between countries have begun to manifest themselves in sociocultural fields that extend beyond the political field, and it has been demonstrated that sportive events and organizations can serve political purposes over time. The biggest proof of this was the Olympic Games. While creating the modern Olympic Games, Baron de Coubertin set out with lofty aims, such as bringing people from different nations and cultures together on common ground, establishing friendly relations between countries, and creating a role model in order to develop cooperative political, economic, and cultural relations. As a matter of fact, during the interwar period, the universe of discourse of the Olympics, games, and sports activities attained transnational ambitions, and these ambitions created the foundation for the creation of international diplomacy. In this context, it is aimed to reveal how Turkish-Greek relations, which have entered into the process of softening with the treaties signed in 1930, have been developing positively with sports activities and the Balkan Games during the period when diplomatic relations have been continuing.

Anahtar Kelimeler

Balkan Games, Sports, Turkey, International relations, Greece.

Kaynakça

• A. Esat. "Aris Yunan takımı dün öğleyin trenle geldi" Milliyet. 24 Ekim 1930.
• —. "Fenerbahçe, Arisle 2-2ye berabere kaldı" Milliyet. 25 Ekim 1930.
• Abidin Daver. "Spor-Bir Cevap" Cumhuriyet. 15 Ekim 1930.
• Alexandris, Alexis. The Greek Minority of Istanbul and Greek - Turkish Relations 1918-1974. Athens: Asia Minor Studies, 1992. Allison, Lincoln, Terry Monnigton. "Sport, Prestige and International Relations", The Global Politics of Sport, Ed. Lincoln Allison, London: Routledge, 2005: 5-24.
• "Aris ve Fener Maçından Ne Netice Bekleyebiliriz", Son Posta. 22 Ekim 1930.
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. İstanbul: Alkım Yayınevi, 2012.
• Arnaud, Pierre. "Sport - a Means of National Representation", Sport and International Politics - The Impact of Fascism and Communism on Sport, Ed. Pierre Arnaud ve James Riordan, London: Routledge, 1998: 3-13.
• Arnaud, Pierre. "Sport and International Relations Before 1918", Sport and International Politics - The Impact of Fascism and Communism on Sport, Ed. Pierre Arnaud ve James Riordan, London: Routledge, 1998: 14-30.
• "Atina olimpiyatının küşat resmi dün yapıldı", Cumhuriyet. 5 Ekim 1931.
• "Atina Olimpiyatlarında niçin ve nasıl yenildik", Cumhuriyet. 7 Ekim 1931.
• "Atina'da, Atletlerin ilk aldığı neticeler", Cumhuriyet. 7 Ekim 1930.
• "Atina'ya giden sporcularımız", Vakit. 16 Ekim 1930.
• "Atletlerimiz dün avdet ettiler", Cumhuriyet. 16 Ekim 1930.
• "Atletlerimiz dün sabah Atina'ya hareket ettiler", Milliyet. 3 Ekim 1930.
• "Balkan Konferansının verdiği mühim kararlar", Milliyet. 17 Ekim 1930.
• "Balkan Konferansında M. Venizelos bayrağımızı nasıl selamladı?", Vakit. 17 Ekim 1930.
• "Balkan Olimpiyatı hakkında tafsilat", Vakit. 7 Ekim 1930.
• "Balkan Oyunları Meselesi", Vakit. 1 Ekim 1930.
• Beacom, Aaron. "A changing discourse? British Diplomacy and the Olympic Movement", Sport and International Relations, Ed. Roger Levermore ve Adrian Budd, London: Routledge, 2004, 93-111.
• Beacom, Aaron. "Sport in International Relations: A Casee for Cross-Disciplinary Investigation", The Sports Historian. 20/2, (2000): 1-23. https://doi.org/10.1080/17460260009443366. Erişim 29.01.2022.
• Bilgiç, Bestami S. "Atatürk Döneminde Türkiye-Yunanistan İlişkileri, 1923-1938", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 31/91, (2015): 1-27. Erişim 29.01.2022.
• "Bir selam meselesi", Cumhuriyet. 10 Ekim 1930.
• Burhaneddin. "Muhterem İstanbul Halkına", Cumhuriyet. 22 Ekim1930.
• —. "Birinci Balkan oyunlarının ilk günü", Milliyet. 9 Ekim 1930.
• —. "Türk atletleriyle beraber Yunan payitahtında", Milliyet. 7 Ekim 1930.
• Civralı, Selim Rumi. Atletik Politika: Spor ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayınları, 2020.
• Coakley, Jay. Sport in Society: Issue and Controversies. New York: McGraw-Hill Education, 2017.
• Erdal, İbrahim. "Türk Basınına Göre; Patrikhane Konusu ve Patrik Araboğlu'nun İhracı Meselesi", Atatürk Yolu Dergisi. 9/33, (2004): 33-49. https://doi.org/10.1501/Tite_0000000097. Erişim 29.01.2020.
• Erden, Nilüfer. "Yunan Tarihçilerinin Gözüyle 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması ve Venizelos'un Bu Sürece Katkıları", Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 23, (2009): 93-128. Erişim 29.01.2020.
• Esmer, Ahmet Şükrü. Siyasi Tarih (1919-1939). Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınlar, 1953.
• Espy, Richard. The Politics of the Olympic Games. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1981.
• "Fenerbahçe ile Aris Takımı Berabere Kaldı", Hakimiyet-i Milliye. 25 Ekim 1930.
• "Fenerbahçe ağır oyunadı ve çok fırsat kaçırdı", Cumhuriyet. 25 Ekim 1930.
• Fişek, Kurthan. Devlet Politikası ve Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Spor Yönetimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1980.
• "Galatasaray kulübüne tebrik telgrafları", Cumhuriyet. 29 Ekim 1930.
• "Galatasaray Türk futbolunun şerefini kurtardı" Akşam. 28 Ekim 1930.
• "Gazi Hz. Türk-Yunan atletlerini tebrik ve beyanı memnuniyet ettiler", Cumhuriyet. 10 Ekim 1930.
• "Gazi Hz. Yunan Atletlerine teşekkür ettiler", Vakit. 10 Ekim 1930.
• Happel, D., R. Kramer. "The Objectives of Sport and International Understanding", Proceedings of the Congress 'Sport and International Understanding'. Ed. M. Ilmirinen. Berlin: Springer-Verlag, 1984: 108-110.
• Heywood, Andrew. Politics. New York: Palgrave Macmillan, 2013.
• Hoberman, John M. Sport and Political Ideology. Austin: University of Texas Press, 1984.
• İsmet İnönü Hatıralar. Haz. Selek, Sabahattin, Ankara: Bilgi Yayınevi, 2014.
• Kapani, Münci. Politika Bilimine Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1983.
• Kemal Rıfat. "Dünkü futbol maçı çok heyecanlı oldu", Akşam, 26 Ekim 1930.
• Kobierecki, Michal Marcin. "Ping-Pong Diplomacy and its Legacy in the American Foreign Policy 1", Polish Political Science Yearbook. 45, (2016): 304-316.
• "Maçtaki hadise münasebetiyle", Cumhuriyet. 24 Mayıs 1931.
• Markovists, Andrei S., Lars Rensmann. Gaming the World: How Sports are Reshaping Global Politics and Culture. Princeton: Princeton University Press, 2010.
• Noel-Baker, Philip. Man of Sport, Man of Peace, Collected Speeches and Essays of Philip Noel-Baker, Olympic Stateman 1889-1992. Der. Don Anthony. London: Sports Editions, 1991.
• Petrova, Natalia. "The Social Significance of International Sporting Activity", Proceedings of the Congress 'Sport and International Understanding'. Ed. M. Ilmirinen, Berlin: Springer-Verlag, 1984: 78-80.
• Sadun Galip. "Balkan Oyunları Meselesi", Milliyet. 1 Ekim 1930.
• Sarıkoyuncu Değerli, Esra. "Atatürk Dönemi Türk-Yunan Siyasi İlişkileri", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15, 2006: 239-262.
• "Selanik şampiyonu", Cumhuriyet. 12 Ekim 1930.
• "Selanik şampiyonu İstanbul'a geliyor", Vakit. 13 Ekim 1930.
• Seppänen, Paavo. "The Idealistic and Factual ROle of SPort in International Understanding", Proceedings of the Congress 'Sport and International Understanding'. Ed. M. Ilmirinen, Berlin: Springer-Verlag, 1984: 57-63.
• "Siyasi teferrücün sonu", Cumhuriyet. 13 Ekim "1930.
• "Spor-Aris Yunan takımı ay sonunda geliyor", Milliyet. 12 Ekim 1930.
• "Spor-Ayvalık-Midilli maçı", Cumhuriyet. 23 Kasım 1930.
• "Spor-Balkan Oyunları", Milliyet. 30 Eylül 1930.
• "Spor-Balkan Olimpiyatı Etrafında", Vakit. 30 Eylül 1930.
• "Spor-İzmir sporcuları Sakız'da", Cumhuriyet. 9 Aralık 1930.
• "Spor-Şehrin Şayanı Temaşa Yerleri Gezildi", Son Posta. 27 Ekim 1930.
• "Spor-Yunan Güreşçilerle ilk temas", Cumhuriyet. 6 Mart 1931.
• "Spor-Yunan takımı şehrimize mi geliyor?", Cumhuriyet. 19 Mart 1930.
• "Sport, Politics and International Relations in the Balkans: the Balkan Games from 1929 to 1932”, The International Journal of the History of Sport. 25/13, (2008): 1771-1813. https://doi.org/10.1080/09523360802367349. Erişim 29.01.2022.
• "Sport, Politics and International Relations in the Twentieth Century", The International Journal of the History of Sport. 25/13, (2008): 1689-1706. https://doi.org/10.1080/09523360802367281. Erişim 29.01.2022.
• Štulajer, Ivan, ve Matúš Štulajter. "Significance of Sport in International Relations", Journal of Modern Science. 2, 2016: 381-388.
• Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi, Yeni Türkiye'nin Oluşumu (1923-1938). Ankara: Bilgi Yayınevi, 2010.
• T. M. "Galatasaray Yunan takımını mağlup etti", Vakit. 27 Ekim 1930.
• Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler Yorumlar (1919-1980). Ed. Baskın Oran, 15. Cilt 1. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• "Türk-Yunan ticaret muahedesi hazırlandı", Milliyet. 16 Ekim 1930.
• "Türk-Yunan husumeti artık tarihe karıştı", Cumhuriyet. 28 Ekim 1930.
• Uçarol, Rıfat. Siyasi Tarih (1789-2014). İstanbul: Der Yayınları, 2015.
• Ülman, Haluk. "Türk Dış Politikasına Yön Veren Etkenler (1923-1968) I.", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 23/3, 1968: 241-273.
• "Yumruk hadisesi ve Yunan gazeteleri", Cumhuriyet. 30 Mayıs 1931.
• "Yunan futbol takımı bu sabah trenle geliyor", Cumhuriyet. 23 Ekim 1930.
• “Yunan reisicumhuru tarafından İsmet Pş. şerefine ziyafet verildi”, Milliyet. 5 Ekim 1931.
• "Yunan şampiyonu ile ikinci maç bugün", Cumhuriyet. 24 Mayıs 1931.
• "Yunan Takımı - Fenerbahçe Maçı", Cumhuriyet. 24 Ekim 1930.
• "Yunanlılarla spor teması", Vakit. 1 Kasım 1930.