Geçmişten Günümüze Türkiye’de Olağanüstü Yönetim Usulleri ve Kamu Yönetimine Yansımaları

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 14 - 32, 28.12.2021

Servet Yiğit

Öz

Modern Devletlerin kurulması ile beraber devletin varlığını ve bekasını tehdit eden, tehlikeye düşüren çeşitli durumlarla karşı karşıya kalınmıştır. Devletler bu gibi durumları bertaraf etme adına birtakım savunma mekanizmaları geliştirmiştir. Bu, esasen savunma refleksinden doğan bir durumdur. Çünkü devletler de tıpkı canlı organizmalar gibi vücut bütünlüğünü bozmaya yönelik her türlü olay ve olguya karşı bir direnç göstermektedirler. İşte bu noktada devlet yapılanmaları anayasal meşruiyeti esas alarak yasal zeminde bu direnci realize etmektedirler. Bu çalışmada genel olarak kamu düzeni olgusunu, kamu düzenini sağlamaya yönelik olağan yöntemleri, olağanüstü yönetim usullerini, 1876 Kanun-i Esasiden günümüze dek yapılan anayasal düzenlemelerde ülkemizin, devletin bekasına yönelik tehditlere nasıl bir reaksiyon gösterdiğini, kamu düzenini koruma adına nasıl bir refleksif eylem geliştirdiğini, buna yönelik nasıl bir mevzuat geliştirdiğini ve en nihayetinde çalışmamızın esas amacını taşıyan olağanüstü yönetim usullerinin uygulanması sırasında kamu yönetiminin nasıl etkilendiğinin araştırılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Olağanüstü hal, Sıkıyönetim, Anayasal Düzen, Kamu Düzeni

From Past to Present, Extraordinary Administration Procedures in Turkey and Their Reflections on Public Administration

Öz

With the establishment of modern states, various situations have been faced that threaten and endanger the existence and survival of the state. States have developed a number of defense mechanisms to eliminate such situations. This is essentially a defensive reflex. Because states, like living organisms, show resistance to all kinds of events and phenomena aimed at disrupting body integrity. At this point, the state structures realize this resistance on the legal ground based on constitutional legitimacy. In this study, in general, the phenomenon of public order, the usual methods to ensure public order, extraordinary management procedures, the constitution of the Constitution of 1876 to date, how our country reacts to threats to the survival of the state, how to develop a reflexive action to protect the public order, and how ultimately public administration is affected during the implementation of extraordinary management procedures which are the main purpose of our study.

Anahtar Kelimeler

State of emergency, Martial law, Constitutional order, Public order

Kaynakça

• AKAD, M. (1997), Genel Kamu Hukuku, Filiz Yayınları, İstanbul.
• AKIN, İ. (1971), Temel Haklar ve Özgürlükler, İstanbul Üniversitesi Yayını, İstanbul.
• AKIN, İ. (1992), Türk Devrim Tarihi, Beta Yayınları, İstanbul.
• AKIN, R. (2010), Türk Siyasal Tarihi (1908-2000), On iki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• ATAR, Y. (2009), Türk Anayasa Hukuku, Mimoza Yayınları, Konya.
• ATAY, E. E. (2012), İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 3.Baskı.
• BERNARD, P. (1962), La Nation D’ordre Public En Droit, Administratif, Librarie Générale De Droit et De Jurisprudence, Paris.
• BULUT, B. (2012), “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Mülkiyet Hakkı ve Sınırlandırılması Esasları”, LH Dergisi, S.33, ss.11-32.
• ÇETİNDAĞ, F. (2004), “Türk Anayasal Sisteminde Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması Bağlamında Kamu Düzeni”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DURAN, L. (1982), İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• ERDOĞAN, M. (1996), “Başkanlık Sistemini Doğru Tartışmak”, Liberal Düşünce Dergisi, S.96(2), s.1-12.
• ERDOĞAN, M. (1997), Anayasal Demokrasi, Siyasal Yayınları, Ankara.
• ERDOĞAN, M. (2007), İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, Orion Kitabevi, Ankara.
• ERDOĞAN, M. (2011), Anayasa Hukuku, Orion Kitabevi, Ankara.
• EROĞLU, H. (1985), İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara.
• FENDOĞLU, H. T. (2015), Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
• FENDOĞLU, H. T. (2002), Modernleşme Bağlamında Osmanlı-Amerika İlişkileri, Beyan Yayınları, İstanbul.
• FENDOĞLU, H. T. (2000), Türk Hukuk Tarihi, Filiz Yayınları, İstanbul.
• FENDOĞLU, H. T. (1995), Hukuka Giriş, Mimoza Yayınları, Konya.
• FENDOĞLU, H. T. (1994), Hukuk Tarihimizde Temel Haklar, Mimoza Yayınları, Konya.
• GİRİTLİ, İ., BİLGEN, P., AKGÜNER, T. (2006), İdare Hukuku. İstanbul: Der.
• GÖREN, Z. (2011), Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
• GÖZLER, K. (2011), Türk Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Yayınları, Bursa.
• GÖZLER, K. (2015), Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Ekin Yayınları, Bursa, 6.Baskı.
• GÖZLER, K. (2017), Kısa Anayasa Hukuku, Ekin Yayınları, Bursa.
• GÖZLER, K. (2000), Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukukî Rejimi, Ekin Yayınları, Bursa.
• GÖZLER, K. ve KAPLAN, G. (2013), İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınları, Bursa.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Ş. (2005), Açıklamalı Türk Anayasaları (Yapılışları, Özellikleri ve Yapılan Değişikler), Turhan Kitabevi, Ankara.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Ş. (2010), Türkiye'nin Yönetim Yapısı, Turhan Kitabevi, Ankara, 11. Baskı.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Ş. ve SEZGİN, Z. (1957), 1924 Anayasası Hakkındaki Meclis Görüşmeleri, Balkanoğlu Matbaacılık, Ankara.
• GÜLER, F. (2021), “1982 Anayasası Döneminde Açılan Siyasi Parti Kapatma Davalarında Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Yargısal Tutumları Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR), S.7(1), ss.192-208.
• GÜVEN, D. (2009), Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül Olayları, İletişim Yayınları, İstanbul.
• HAURİOU, M. (1933), Précis Du Droit Administratif et De Droit Public, Librairen du Recueil Sırey, Paris.
• HAZIR, H. (1991), Türkiye ’de ve Yabancı Ülkelerde Olağanüstü Hal Rejimlerinde Kamu Hürriyetlerinin Sınırlanması, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya.
• İZCİ, F. ve YILMAZ, V. (2019), “Yerel Yönetim Politikaları Kurulunun Yapısal ve İşlevsel Boyutlarının İncelenmesi”, Javs Congress: Uluslararası İİBF Kongresi Bildiriler Kitabı, 2-4 Mayıs 2019 – Şırnak, ss.38-54.
• KABOĞLU, İ. Ö. (2002), Özgürlüklerin Hukuku, İnsan Haklarının Hukuksal Yapısı, İmge Kitabevi, Ankara, 6.Baskı.
• KAPANİ, M. (1952), "Amerika Birleşik Devletleri Başkanının Fevkalade Selahiyetleri", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.9(1), ss.135-166.
• KAPANİ, M. (1993), Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, Ankara.
• KELEŞ, R. ve ÖZGÜL, C. G. (2017), “Belediye Organlarına Kayyım Atamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.72(2), ss.299-313.
• KİLİ, S. (1981), Atatürk Devrimi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
• KİLİ, S. (2001), Türk Devrim Tarihi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• KİLİ, S. ve GÖZÜBÜYÜK, A. Ş. (2000), Türk Anayasa Hukuku Metinleri (Senedi İttifak’tan Günümüze), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• KUZU, B. (1993), Olağanüstü Hal Kavramı ve Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal Rejimi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul.
• LEVINSON, D. J. ve PILDES, R. H. (2006), Separation of Parties, Not Powers, New York University Public Law and Legal Theory Working Papers, New York.
• MARTIN, D. S. (1988), “The New Managerialism and the Policy Influence of Consultants in Government: Governance”, An International Journal of Policy And Administration, 2, 3:315-335.
• MECEK, M. (2020), “Bir Mülki (Taşra) İdare Birimi Olarak Türkiye’de İl Yönetimleri ve Hukuki – Örgütsel Yapıları”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR), S.6(2), ss.296-325.
• MECEK, M. ve YILMAZ, V. (2021), “Postmodern Kamu Yönetimi Ekseninde Yerel Yönetişim ve Katılım”, Postmodern Kamu Yönetimi (Ed. B. Parlak, K. C. Doğan), Nobel Yayınları, Ankara, ss.231-273.
• OĞUZMAN, M. K. ve ÖZ, T. (2000), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, İstanbul, 3.Baskı.
• ONAR, S. S. (1952), İdare Hukukunun Umumi Esasları, Akgün Matbaası, İstanbul, Cilt 3, 3.Baskı.
• ÖMÜRGÖNÜLŞEN, U. (1997), “The New Public Management”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.52(1), ss.517-565.
• ÖZBUDUN, E. (2004), Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
• ÖZBUDUN, E. (2011), Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
• ÖZÇELİK, S. (1983), Anayasa Hukuku Dersleri, Filiz Yayınları, İstanbul, Cilt 2.
• ÖZÇELİK, S. (1984), Anayasa Hukuku 1: Umumi Esaslar, Beta Yayınları, İstanbul.
• ÖZER, M. A. (2015), Yeni Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• SCHMİTT, C. (2002), Siyasî İlahiyat: Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm (Çev. E. Zeybekoğlu), Dost Kitabevi, Ankara.
• SHUGART, M. S. ve HAGGARD, S. (2001), “Instutional and Public Policy in Presidential Systems, President”, Parliaments and Policy (Ed. S. Haggart, M. D. McCubbins), Chambridge University Press, Chambridge (UK).
• ŞİMŞEK, A. A. (2010), “Genel Kamu Hukukunun Temel Kavramı Olarak Kamu Düzeni”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• TANİLLİ, S. (1981), Devlet ve Demokrasi, İstanbul Üniversitesi Yayını, İstanbul.
• TANÖR, B. (1991), Osmanlı İmparatorluğunda Anayasal Gelişmeler, Der Yayınları, İstanbul.
• TANÖR, B. (1994), Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, BDS Yayınları, İstanbul.
• TANÖR B. (1999), “Sıkıyönetim”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, Cilt 4.
• TANÖR, B. (2002), Osmanlı-Türk Anayasa Gelişmeleri (1789-1980), Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul.
• TANÖR, B. (2015), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul.
• TEZİÇ, E. (1991), Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.
• TUNÇ, H. (1999), Anayasa Hukukuna Giriş, Nobel Yayınları, Ankara.
• TUNÇ, H. ve BİLİR, F. (2002), Anayasa Hukuku Uygulamaları, Nobel Yayınları, Ankara.
• TUNÇ, H., BİLİR, F. ve YAVUZ, B. (2015), Türk Anayasa Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara.
• TEKİNSOY, Ö. (2011), İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, 12 Levha Yayınları, İstanbul.
• YILDIRIM, R. (2003), Devlet Yapısı ve Nitelikleri, AKADER Yayınları, Diyarbakır.
• YILMAZ, V. ve MECEK, M. (2021), “Kavram ve Kuramsal Açıdan Türkiye’de Dijital Kamu Yönetimi ve Dönüşümü”, Kamu Yönetiminde Değişim Olgusu: Global Trendler ve Yeni Paradigmalar (Ed. B. Akıncı), Nobel Yayınları, Ankara, ss.103-138.