Türkiye’den Bir Opera Etnografisi: Karyağdı Hatun Operası

Yıl 2016, Sayı: 31, 71 - 96, 30.06.2016

Ayça Nur Akyol Kip

https://doi.org/10.1501/antro_0000000328

Öz

Opera, tiyatro ve müziğin temelleri üzerinde şiir, şarkı, dans, dekor, kostüm, resim, mimarlık, şan ve oyunculuk sanatlarının kaynaştığı bir sanat dalıdır. Müzikli bir sahne eseri olan operayı oluşturan sebeplerden en önemlisi Rönesans düşüncesiyle gelişen insana bakış açısıdır. Opera sanatı 16. yüzyılda ortaya çıkmış ve farklı bakış açıları ile gelişerek günümüze gelmiştir. Opera hakkındaki kitaplar çoğunlukla operanın tarihsel sürecine ilişkindir. Operanın sosyal, kültürel, kurumsal, ekonomik ve siyasi özellikleri çok az çalışmada irdelenmiştir. Operada çalışanların neler düşündüğüne ilişkin araştırmaya da pek rastlanmamıştır. Operada sanatçı veya teknik personel olarak çalışmak, her şeyi bir ekibe ve kalıba bağlı olarak yapmak nasıl bir duygudur? Elbette bu ve benzeri sorulara çoksesli müziğin ve operanın doğduğu İtalya’da başka; sonradan bu unsurları alıp kendi stilini ortaya koyabilmiş Rusya gibi ülkelerde farklı cevaplar alınabilecektir. Türkiye Cumhuriyeti’nde yaratımsal olarak 82 yıldır, kurumsal bağlamda ise 67 yıldır var olan operanın içerden görünümü ancak onu var eden insanların düşünceleriyle ortaya çıkabilirdi. Çalışmada Karyağdı Hatun Operası’nın sahneleme sürecinde görevli sanatçılar ve teknik ekipten oluşan kadroyla etnografik araştırmaya ilişkin görüşmeler yapılmış ve operanın onlar için neler ifade ettiği araştırılmıştır.Yapılan görüşmeler sonucunda ilgili opera şarkıcıları, orkestra ve koro şefleri ile teknik ekibin Türkiye’de opera ile ilişkilerinin bireysel beklentileri nedeniyle çoğunlukla olumsuz olduğu ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Opera, Etnografi, Karyağdı Hatun Operası, Karyağdı Hatun Türbesi, Sahne

An Opera Etnography from Turkey: Karyağdı Hatun Opera

Öz

Opera is an art branch where art of poem, song, dance, decor, costume, painting, architecture, singing and acting meet on the foundation of theatre and music. The most important reason that create opera which is a musical stage work, is the perspective on human developed by the Renaissance idea. Opera art was created in the 16th century and come to our modern-day developing via different points. The books about opera are mostly in relation to historical process of opera. Few studies examined opera’s social, cultural, institutive, economic and political features. Also there are few researches on what the workers in opera house think. How does it feel to be an artist or technical staff, to perform depending upon team and form? Of course answers vary in Italy where opera was born and in Russia where opera was adapted with their style. Opera, existing in Turkish Republic as a creational process for 82 years and institutional context for 67 years, can only be revealed by the thoughts of people who create it. In this study we had interviews in relation to ethnographic research with the staff of artists and technicians in the staging process of Karyağdı Hatun Opera and searched what opera means for them. As a result of the interviews, it is revealed that related opera singers, maestro and coryphaeus and technical team has mostly negative relationships with opera in Turkey because of the fact that personel expectations

Anahtar Kelimeler

Opera, Ethnography, Karyağdı Hatun Opera, Karyağdı Hatun Shrine, Stage

Kaynakça

• Abbate, C. (1996). Unsung voices: Opera and musical narrative in the nineteenth century, New Jersey: Princeton University Press.
• Abbott, H. P. (2008). The Cambridge ıntroductiontonarrative, 2nd Edition, UK: Cambridge University Press.
• Araz, N. (1978). Anadolu evliyaları. İstanbul: Atlas Kitabevi.
• Daverio, J. J. (1986). Total work of art or nameless deeds of music: some thoughts on German romantic opera. Opera Quarterly, 4 (4), 61-74.
• Gier, A. (2011). Narrativity in contemporary opera - a casestudy. Opera/Libretto Symposium, Barcelona: Òpera de Butxaca i Noves Creacions.
• Gümüş, P ve Gündoğan, S. (2010). Richard Schechner ve performans kuramı. Mimesis, (17), 15-26.
• Kalafat, Y. (2004). Anadolu’da ulu kadın kişiler ve halk inançları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Veli Araştırma Dergisi, (32), 37-54.
• Kip Akyol, A. N. (2016). Karyağdı Hatun Türbesinden Operaya Bir Opera Etnografisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstisütü, Antropoloji Anabilim Dalı.
• Merriam, A. P. (1964). The anthropology of music. Chicago: Northwestern University Press.
• Riding, A. ve Dunton-Downer, L. (2006). Opera: Composers, synopses, singers, performances. New York: DK Publishing.
• Russell, J. ve Cohn, R.(2013). The opera corpus. Stoughton: WI: Books on Demand Ltd.
• Sandgren, M. (2005). Becoming and being an opera singer: Health, personality, and skills (unpublished Doctoral Dissertation). Stockholm: Department of Psychology, Stockholm University.
• Say, A. (2006). Müzik tarihi. (6. Baskı). Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Schoonover, S. (2010). Program book. USA, MO: Union Avenue Opera.
• Schimmel, A. (2011). Ruhum bir kadındır ( Ö. E. Akbulut, Çev). İstanbul: İz Yayınları.
• Tanyu, H. (1967). Ankara ve çevresinde adak ve adak yerleri (Yayınlanmış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Yöre, S. (2011). Kültürleşmenin bir parçası olarak Osmanlı’da operanın görünümü. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 3 (2), 53-699.