Dara (Mardin) Geç Roma Dönemi İskelet Toplumu Dişlerinde Bir Odontometrik Analiz

Yıl 2015, Sayı: 29, 29 - 58, 30.06.2015

Ayşegül Şarbak

https://doi.org/10.1501/antro_0000000311

Cited By: 1

Öz

Geç Roma Dönemi Dara Antik Kenti’nde yaşamış toplumların dişlerinde odontometrik açıdan cinsiyet farkı olup olmadığının saptanması ve Anadolu’nun eski toplumları arasındaki yerinin belirlenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda dişlerden mesio-distal ve bucco-lingual ölçüler alınarak elde edilen veriler SPSS 18.00 programı çerçevesinde cinsiyet farkı açısından irdelenmiştir. Ayrıca, Dara Geç Roma toplumlarının Anadolu eski toplumlar arasındaki yerini belirlemek için iki aşamalı Cluster Analiz uygulanmıştır

Anahtar Kelimeler

Dara-Mardin, odontometrik analiz, taç endisi, cinsiyet farkı

An Odontometrical Analysis on the Teeth of Dara-Mardin Skeletal Population in the Late Roman Period

Öz

Determining whether existed sex differences in terms of odontometric of populations teeth that lived in the Late Roman Period Dara Ancient City and determining the place between ancient Anatolian populations is the objective of this study. The aim of study, data obtained of bucco-lingual and mesiodistal measurements were examined in terms of sex differences in the framework of the program SPSS 18:00. Moreover, Two Step Cluster Analysis was applied to determine Dara Late Roman Period population's place among the ancient Anatolian populations

Anahtar Kelimeler

Dara-Mardin, odonometrical analysis, crown index, sex difference

Kaynakça

• Alpagut, B. (1973), İnsan Evriminde Çevresel Faktörlerin Dişlere ve Gonial Açıya Etkileri Eski Anadolu Toplumları Üzerinde Bir Deneme, Antropoloji Dergisi, Sayı:8, s:67-75.
• Alpagut, B. (1986), (Malatya) Arslantepe Geç Roma Dönemi Yüz İskeletlerinin Biyometrik Değerlendirilmesinin Arkeometrideki Yeri, II. Arkeometri Sonuç- lan Toplantısı, s.7, Ankara.
• Arıhan S.K., Erkman C.A., Çırak A., Bektaş, Y. (2010), Bazı Eski Doğu Anadolu Toplumlarında Diş Boyutları, 32. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu
• Atamtürk, D. ve Duyar, İ. (2008), Antik Adramytteion Topluluğunda Diş Boyutları ve Eski Anadolu Topluluklarında Karşılaştırılması, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1):207‐217.
• Atamtürk, D. (2010), Resuloğlu Erken Tunç Çağı İskelet Topluluğunda Diş Boyut- ları, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1(2010) 205‐222
• Bilgin, T., Sülün, T., Özbek, M., Beyli, M. (1994), Yakınçağ Anadolu İnsanlarında Dişlerin Biyometrik ve Patolojik Açıdan Analizi, İstanbul Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 28:169-179.
• Brace, C.L. ve Mahler, P.E. (1971), Post-Pleistocene changes in the human denti- tion, American Journal of Physical Anthropology 34:191-204.
• Brothwell, D.R. (1981), Digging Up Bones: Excavations, Treatment and Study of Human Skeletal Remains, Oxford: Oxford University Press.
• Buikstra, J.E., Ubelaker, D.H. (1994), Standards For Data Collection From Human Skeletal Remains, Arkansas Archeological Survey Research Series, No:44.
• Çiner, R. (1965), Ayatekla Kazısından Çıkarılan İskeletin Tetkiki, Ankara Üniversi- tesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 22, (3-4), s. 251-271.
• Çiner, R. (1971), İstanbul (Kocamustafa Paşa)da Çıkan İskelet Kalıntılarının Tetki- ki, Antropoloji. S. 5, s. 171-201.
• Çiner, R. (1974), Yarımburgaz Mağarası’nda Çıkan İskelet Kalıntılarının Tetkiki. Cumhuriyetin 50.Yıl Dönümü Anma Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, s. 476-500.
• Çiner, R. (1975), İstanbul Darüşşafaka Sitesi Temel Kazılarında Çıkarılan İmparator Tiberius Zamanına (MÖ 14-37) Ait İskelet Kalıntılarının Tetkiki. Antropoloji, S. 7, s. 107-163.
• Dempsey P.J, Townsend G.C. (2001), Genetic and Environmental Contributions to Variation İn Human Tooth Size, Heredity, 86:685‐693.
• Erdal Y.S. (1996), ‘İznik Geç Bizans Dönemi İnsanlarının Çene ve Dişlerinin Ant- ropolojik Açıdan İncelenmesi’, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdal, Y.S. (1999), Neolitikten Günümüze Anadolu İnsan Topluluklarının Dişlerin- de Boyut Küçülmesi, Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 23(1):12-19.
• Erdoğan, N. 2010 Dara Antik Kenti Bilimsel Kazı Çalışmaları Raporu
• Erkman, A.C. Kırmızıoğlu Gözlük, P., Yiğit A., (2009), Altıntepe Urartu İskeletle- rine Ait Dişlerin Odontometrik Analizi, Zeitschrift für die Welt der Türken 1(2):177‐198.
• Güleç, E. (1989), “Panaztepe İskeletlerinin Paleoantropolojik ve Paleopatolojik İncelemesi”, Türk Arkeoloji Dergisi, 28, 73-95.
• Güleç, E. ve Duyar, İ. (1998), Panaztepe MÖ İkinci Bin ve Roma Dönemi İskeletle- rinin Antropolojik Analizi (1985–1990, Antropoloji, 13, 179–206.
• Güleç, E., Korkmaz, D., Sevim, A. ve Duyar, İ. (1995), Biometrical Analysis of the Ancient Anatolians: Metric Trends in Dentition of The Topaklı (Early Byzanty- ne) Population,Winkler’s Memorial Symposium, Perspectives in Anthropology of Post and Present Populations, 29 Ekim- 5 Kasım 1995, Xanthi, Yunanistan.
• Hillson, S. (1996), Dental Anthropology, Cambridge: Cambridge University Press.
• Kansu, Ş.A. ve Çiner, R. (1968), Korkuteli-Tefenni İskeletine Ait Kalıntıların Tetki- ki, Belleten, 32 (127):301-313, Ankara.
• Lukacs, J.R. (1985), Tooth Size Variation in Prehistoric İndia, American Anthropo- logist, 87:811-825.
• Mayhall, J.T. (2000), Dental Morfology: Techniques and Strategies’ Katzenberg M.A., Saunders S. R., Biological Antropology of the Human Sleleton, A John Wiley- Sons, Inc., Publication,, Pg. 103-134.
• Mays, S. (1998), The Archaeology of Human Bones, London and New York: Rout- ledge.
• Özbek, M. (1984). Etude Anthropologique des Restes Humains de Hayaz Höyük. Anatolica, S. 11, s. 155-169.
• Özbek, M. (1987), Çayönü İnsanlarında Diş ve Diş Eti Hastalıkları, 5. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 367‐395, Ankara.
• Şarbak, A. (2014), Dara Antik Kenti (Mardin) Geç Roma İskelet Toplumu Dişlerinin Morfometrik Analizi ve Diş Sağlığı, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Üni- versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şenyürek, M.S. (1946), Maşat Höyük Kazısından Çıkarılan Kafataslarının Tetkiki, Belleten, C. 10, (38), s. 232-241
• Şenyürek, M.S. (1950), Büyükgüllücek’te Bulunan Kalkolitik Çağa Ait Bir Muhari- bin İskeletlerinin Tetkiki. A. Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 8, (3), s. 270-289.
• Şenyürek, M.S. (1951), A Study of the Human Skull from Polatlı Höyük, Anatolian Studies, S. 1, s. 63-70.
• Şenyürek, M.S. (1952), A Study of the Dentition of the Ancient Inhabitants of Alaca Höyük, Belleten, C. 18, (69), s. 1-25.
• White, D. T., Black, M. T. Folkens, P. (2012), Human Osteology, Printed in U. S. A. Academic Press.
• Workshop Of European Anthropologists, (1980), Recommendations for Age and Sex Diagnoses of Skeletons, Journal of Human Evolution, 9: 517-54.
• Yaşar, Z.F. ve Sevim Erol, A. (2007), “Diş Antropolojisi, Dental Anthropology”, Ankara Üniversitesi, DTCF, Antropoloji Dergisi (22), 15-40.
• Yaşar, Z., F. ve Sevim Erol, A. (2011), İki Anadolu Toplumunda Diş Ölçümlerinin Karşılaştırmalı Analizi, 26. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, S.219, Ankara.
• Yılmaz, H. (2000), Van Kalesi-Eski Van Şehri Toplumunun Diş Varyasyonları ve Biyometrik Ölçümler Açısından Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.