Genç yetişkin bireylerin yaşlılığa yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 44, 26 - 31, 31.12.2022

Şeymanur Payat , Hatice Kumcağız

https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.1144778

Öz

Yaşlılık dönemi, hayatın doğal akışında olan ve biyolojik, psikolojik, ekonomik veya sosyal açılardan yaşanabilen, hem bireyi hem de toplumu etkileyen bir değişim sürecidir. Tutum kavramı bireylerin nesnelere, fikirlere, olaylara ve diğer insanlara ilişkin düşünce, duygu ve davranışlarına etki eden bir durumdur. Tutumlar yaşamın ilk 25 yılında şekillenir ve bireylerin yaşlılara yönelik davranışlarının olumlu olmasını sağlayan en önemli etken de duygu ve tutumlardır. Buradan hareketle bu çalışmada genç yetişkinlik döneminde olan bireylerin yaşlılığa yönelik tutumlarının cinsiyet, ekonomik düzey, aile yapısı, daha önce yakınlık kurulan bir yaşlı olup olmaması, yaşlıların bıraktığı hatıralar, ebeveynlerin yaşlılara yaklaşımı ve daha önce bir yaşlıya bakım verilip verilmemesi değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini rastgele seçilmiş 18-35 yaş arası 200 genç birey oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için “Kişisel Bilgi Formu” ve “Yaşlılara Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı betimsel bir çalışmadır. Verilerin analizinde betimsel istatistik yöntemleri, bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Analizler sonucunda genç yetişkinlerin yaşlılara yönelik tutumu, cinsiyet, ekonomik düzey, aile yapısı, daha önce bir yaşlıyla kurulan yakınlık ve bakım verilen yaşlı olup olmamasına göre anlamlı bir farklılık göstermezken; yakınlık kurulan yaşlılarla hatıra ve ebeveynlerin yaşlılara yaklaşımı değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

yaşlılık, tutum, yaş

Examination of the attitudes of young adults towards old age in terms of various variables

Öz

The old age period is a process of change that affects both the individual and society, which is in the natural flow of life and can be experienced from a biological, psychological, economic or social point of view. The concept of attitude is a state that affects the thoughts, feelings and behavior of individuals in relation to objects, ideas, events and other people. Attitudes are shaped in the first 25 years of life, and the most important factors that ensure positive behavior of individuals towards the elderly are emotions and attitudes. From this point of view, in this study, it is aimed to examine the attitudes of young adult individuals towards old age according to the variables of gender, economic level, family structure, whether there is an elderly person with whom a close relationship has been established, the memories left by the elderly, the parents’ approach to the elderly, and whether or not they have given care to an elderly person before. The sample of the study consists of 200 randomly selected young individuals. ‘Personal Information Form’ and ‘Attitude Scale for the Elderly’ were used to collect the data. The research is a descriptive study based on relational screening model. In the analysis of the data, descriptive statistical methods, independent groups t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used. As a result of the analysis, while the attitudes of young adults towards the elderly do not show a significant difference according to gender, economic level, family structure, closeness with an elderly person, and whether there is an elderly person who is cared for; It was concluded that there was a significant difference with the elderly with whom closeness was established according to the variables of memory and parents’ approach to the elderly.

Anahtar Kelimeler

Older adults, age, attitude

Kaynakça

• Akın, G. (2003). İnsanın ortaya çıkışı ve toplumsal davranışları. V. Kalınkara (Ed.) içinde, Yaşlılık: Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler (s. 35-57). Odak Yayınları.
• Akın, G. (2006). Her yönüyle yaşlılık. Palme Yayınları.
• Arpacı, F. (2005). Farklı Boyutlarıyla Yaşlılık. Türkiye İşçi Emeklileri Derneği.
• Baykal, N., E. (2021). Üniversite öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumlarının diğerkamlık düzeyleri ve demografik değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Bilir, N., ve Paksoy Erbaydar N. (2015). Yaşlılık sorunları. Ç. Güler ve L. Akın (Ed.) içinde, Halk sağlığı. Temel bilgiler, 3. baskı (s. 1528-1541). Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Bölüktaş, P. D. (2019). Yaşlanma teorileri ve geriatrik değerlendirme. İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
• Canatan, A. (2008). Sosyal yönleriyle yaşlılık. Palme Yayınları.
• Çelik, G. (2019). Ortaokul öğrencilerinin yaşlılık algıları (Serdivan ilçesi örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dönümcü, Ş. (2007). Yaşlılıkta üretmek: Kendini sürekli yeniden yaratmak [Seminer]. İzzet Baysal Üniversitesi Fizik Tedavi Yüksek Okulu Yaşlılıkta Verimlilik Paneli, Bolu, Türkiye.
• Duyan, V., ve Gelbal, S. (2013). Yaşlılara Yönelik Tutum Ölçeği’nin bir grup üniversite öğrencisi üzerinde Türkçeye uyarlama çalışması. Turkish Journal of Geriatrics, 16(2), 202–209. https://www.geriatri.dergisi.org/abstract.php?lang=tr&id=733
• George, D., ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update, 10th edition. Pearson.
• Gökdal, M. (2019). Yaşlı bakım alanında çalışan personelin yaşlılara yönelik tutumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Ankara örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Göktaş, H. (2019). Ankara ilinde yaşayan 45 yaş ve üzeri kişilerin yaşlılık beklenti ve algılarının sosyo-demografik özellikler itibariyle incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kalınkara, V., Günay, G., Aydıner Boylu, A., Şahin, H., Arpacı, F., Ay, Fr., Özgün Başıbüyük, G., Kalaycı, I., Kılıç, C., Salman, M. ve Artan, T. (2019). Farklı alanlarda öğrenim gören üniversite öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(2), 73-83. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yasad/issue/51243/564881
• Kalınkara, V. (2016). Temel gerontoloji yaşlılık bilimi, 3. basım. Nobel Yayınları.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kogan, N. (1961). Attitudes toward old people: The development of a scale and an examination of correlates. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 62(1), 44-54. https://doi.org/10.1037/h0048053
• Netuveli, G., ve Blane, D. (2008). Quality of life in older ages. British Medical Bulletin, 85(1), 113-126. https://doi.org/10.1093/bmb/ldn003
• Özgöl, M. (2019). Yaşlılara yönelik tutumların açıklanmasında özgecilik ve kişilik özelliklerinin rolü: Karşılaştırmalı bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Özmen, Ş. Y. (2013). Türk kültüründe yaşlının yeri ve medyayla yaşlılığın değişen konumu. Millî Folklor, 25(100), 110-119. https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=100&Sayfa=107
• Sakallı Uğurlu, N. (2018). Sosyal psikolojide tutumlar ve tutum değişimi. İmge Kitabevi.
• Şahin, H., ve Erdem. Y. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(1), 219-232.
• Türk Dil Kurumu. (t. y.). Yaş. Türk Dil Kurumu sözlükleri. Nisan 20, 2021’de https://sozluk.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Ünal, M., A. (2016) Gençlerde yaşlanmaya dair kalıp yargılarla ilgilenen deneysel bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wiggins, R. D., Higgs, P. F., Hyde, M., ve Blane, D. B. (2004). Quality of life in the third age: key predictors of the CASP-19 measure. Ageing and Society, 24(5), 693-708. https://doi.org/10.1017/S0144686X04002284