İLKOKUL FEN DERSİNE YÖNELİK BELGESEL DESTEKLİ ÖĞRETİM TASARIMLARININ ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 97 - 121, 30.06.2024

Burcu Karaman Güntay Taşçi

https://doi.org/10.35346/aod.1475652

Öz

Araştırmada, belgesellerin fen öğretim sürecinde kullanılmasının ilkokul öğrencilerinin bilişsel süreçlerine etkisi ve bu sürece ilişkin deneyimlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 117 ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma, karma yöntem yaklaşımlarından müdahale desenine göre yürütülmüştür. Bu kapsamda didaktik olarak yapılandırılmış belgeselin kesintisiz ve kesintili olarak izletildiği iki farklı versiyon, bu süreci içermeyen öğretim süreci ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Süreç ilkokul düzeyinde çevre eğitimi ile ilgili bir konuyu içermektedir. Veri toplama aracı olarak kavrama testi ve belgesel görüş formu kullanılmıştır. Açık uçlu sorulardan oluşan kavrama testi analitik rubrik ile iki puanlayıcı tarafından puanlanmıştır. Görüş formu verileri ise içerik analizi yolu ile çözümlenmiştir. Bunun için kodların oluşturulmasında değer inanç norm kuramından yararlanılmıştır. Nicel araştırma sorularının incelenmesinde t testi ve varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanılmıştır. Nicel sonuçlara göre grupların başlangıçta aynı kavrama düzeyinde olduğu, süreç sonunda ise belgesel destekli öğretim sürecinin belgesel destekli olmayan sürece göre kavrama puanlarında anlamlı fark oluşturduğu görülmüştür. Araştırmanın nitel bulguları belgesel destekli öğretim alan her iki grubun da belgeselden davranış normu bakımından etkilendiklerini ve kesintisiz izletme ile yürütülen grupta empati, kesintili izletilen grupta ise bilgi kodunun ön plana çıktığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Belgesel, çevre eğitimi, fen öğretimi

Etik Beyan

Bu çalışma için etik kurul onayı Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’nun (Eğitim Bilimleri Etik Kurulu) 31/05/2021 tarihli ve 06/04 numaralı kararı ile alınmıştır. Ayrıca katılımcılardan gönüllü katılım onamı alınmıştır.

EVALUATION OF THE EFFECTS OF DIFFERENT DOCUMENTARY-SUPPORTED INSTRUCTIONAL DESIGNS FOR PRIMARY SCHOOL SCIENCE COURSES

Öz

The study aimed to investigate the effect of using documentary films in the science teaching process on the cognitive processes of primary school students and their experiences regarding this process. The sample of the study consists of 117 primary school students. The research was conducted according to the intervention design, one of the mixed methods approaches. In this context, two different versions of the didactically structured documentary film, in which the documentary was watched continuously and intermittently, were examined comparatively with the teaching process that did not include this process. The process includes a topic related to environmental education at the primary school level. Comprehension test and interview form were used as data collection tools. The comprehension test, which consists of open-ended questions, was scored by two raters using the analytical rubric. Qualitative data was analyzed through content analysis. For this purpose, value belief norm theory was used to create the codes. Analysis of variance (ANOVA) and t-test techniques were used to examine the quantitative research questions. According to the quantitative results, the groups were at the same level in terms of understandings level at the beginning, but at the end of the process, it was seen that the documentary-supported teaching process created a significant difference in comprehension scores compared to the non-documentary-supported process. The qualitative findings of the study showed that both groups receiving documentary-supported teaching were affected by the documentary in terms of behavioral norms, and empathy came to the fore in the group with continuous watched, and knowledge code came to the fore in the group with intermittent watched.

Anahtar Kelimeler

Documentary, environmental education, science teaching

Kaynakça

• Alkan, C. (1988). Bir eğitim ortamı olarak video. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1), 265-270.
• Alkan, S & Keskin, S. (2023). Etkileşimli öğretimsel videoların başarı, bilişsel yük ve video kapılma üzerine etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 198-208.
• Arter, J. (2000). Rubrics, scoring guides, and performance criteria: classroom tools for assessing and ımproving student learning. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association. New Orleans, LA. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED446100.pdf
• Ayvacı, H. S., & Özbek, D. (2019). The effect of documentary films on preservice science teachers' views of nature of science. Journal of Science Learning, 2(3), 97-107.
• Başkalyoncu, H. (2017). Bilimin doğası ve maddenin tanecikli yapısı öğretiminde bilim tarihi belgesel filmlerinin etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bernard, S. C. (2007). Documentary storytelling: making stronger and more dramatic nonfiction films (second edition). Burlington: Elsevier Inc.
• Bordwell, D., & Thompson, K. (2008). Film art: An introduction. McGraw-Hill.
• Buchanan, L. B. (2016). Elementary preservice teachers׳ navigation of racism and whiteness through inquiry with historical documentary film. The Journal of Social Studies Research, 40(2), 137-154.
• Cialdini, R. B., Kallgren, C. A., & Reno, R. R. (1991). A focus theory of normative conduct: A theoretical refinement and reevaluation of the role of norms in human behavior. In Advances İn Experimental Social Psychology. (24), 201-234).
• Demirezen, M. (1990). Video kullanımının yabancı dil öğrenimine getirdikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(5), 289-298.
• Fernandez-Diaz, M., & Sanchez-Giner, M. V. (2023). Primary school pre-service teachers' perception of documentary films as educational resources. International Journal of Education and Practice, 11(1), 14-22.
• Fortner, R. W. (1985). Relative effectiveness of classroom and documentary film presentations on marine mammals. Journal of Research in Science Teaching, 22(2), 115-126.
• Gay, L. R., Mills, G. E. & Airasian, P. (2012). Educational research competencies for analysis and applications (10th Ed.). Pearson Education.
• González, E. L., Lewis, C. T., Slayback-Barry, D., & Yost, R. W. (2016). Classroom use of narrative and documentary film leads to an enhanced understanding of cultural diversity and ethics in science. Bioscene: Journal of College Biology Teaching, 42(1), 39-42.
• Gülay, H. (2011). Ağaç yaş iken eğilir: yaşamın ilk yıllarında çevre eğitiminin önemi. TÜBAV Bilim Dergisi, 4(3).
• Hayward, S. D., & Jiang, D. S. (2016). Lunatics at the fringe: Teaching expository documentaries with beer wars. The International Journal of Management Education, 14(3), 388-410.
• Janpol, H. L., & Dilts, R. (2016). Does viewing documentary films affect environmental perceptions and behaviors? Applied Environmental Education & Communication, 15(1), 90-98.
• Johnson, A. P. (2019). Eylem araştırması el kitabı. (Çev. Y. Uzuner ve M. Özten Anay) Anı Yayıncılık.
• Kapucu, M. S. (2016). An Examination of the Documentary Film" Einstein and Eddington" in terms of Nature of Science Themes, Philosophical Movements, and Concepts. International Journal of Progressive Education, 12(2).
• Laurillard, D. (1993). Rethinking university teaching: a framework for the effective use of educational technology (Second Edition). Taylor & Francis.
• Laursen, S. L., & Brickley, A. (2011). Focusing the camera lens on the nature of science: evidence for the effectiveness of documentary film as a broader impacts strategy. Journal of Geoscience Education, 59(3), 126-138.
• Mavroudi, E., & Jöns, H. (2011). Video documentaries in the assessment of human geography field courses. Journal of Geography in Higher Education, 35(4).
• Mayer, R. E. (2009). Multimedia learning (Second Edition). New York: Cambridge University Press.
• Mayer, R. E., & Moreno, R. (2002). Animation as an aid to multimedia learning. Educational Psychology Review, 14(1), 87-99.
• Mayring, P. (2002). Einfuehrung in die qualitative Sozialforschung (5th edition). Weinheim: Psychologie Verlags Union.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4% B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf
• Nichols, B. (2017). Belgesel sinemaya giriş. (Çev. D. Eruçman). Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Öngören, S. (1991). Belgesel filmin yapısal gelişimi ve Türkiye’ye yansımaları. Der Yayınları.
• Öztaşkın, Ö. B. (2013). Sosyal bilgiler derslerinde belgesel film kullanımının akademik başarıya ve bilinçli farkındalık düzeylerine etkisi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 147-162.
• Smaldino, S. E., Lowther, D. L., Mims, C., & Russell, J. D. (2015). Öğretim teknolojileri ve öğrenme araçları. (Çev. A. Arı). Eğitim Yayınevi.
• Smith, H. J. (2014). Emotional responses to documentary viewing and the potential for transformative teaching. Teaching Education, 25(2), 217-238. https://doi.org/10.1080/10476210.2012.762351
• Stern, P. C. (2000). Toward a coherent theory of environmentally significant behaviour. Journal of Social Issues, 56, 407-424.
• Stern, P. C., Dietz, T., Abel, T., Guagnano, G. A., & Kalof, L. (1999). A value-belief-norm theory of support for social movements: The case of environmentalism. Human Ecology Review, 81-97.
• Türker, H.& Arslan, Ö. (2008). İlköğretim 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretiminde belgesel filmlerin kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (24).
• Urhan, N. (2016). İşbirlikli Proje Tabanlı Öğrenme Sürecinde Dijital Belgesel Üretiminin Yansıtıcı Düşünmeye Katkısı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Van Dijck, J. (2006). Picturizing science: The science documentary as multimedia spectacle. International Journal of Cultural Studies, 9(1), 5-24.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11 baski: 1999-2018). https://www.seckin.com.tr/kitap/824235992#