Terörist Özneyi Tarihselleştirmek: İktidar İlişkileri Çerçevesinde Türkiye’de Terörizm Söyleminin İnşası (1973-1980)

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 3, 582 - 611, 09.10.2022

Tuncer Beyribey

https://doi.org/10.53376/ap.2022.20

Cited By: 3

Öz

Türkiye’deki terörizm çalışmaları, terörist özneyi tarihsel olarak sabitlenmiş biçimde ele alarak, onun tarihsel ve mekânsal olarak inşa edilme süreçlerini es geçmektedir. Halbuki, terörist özne tüm tarihsel dönemlere aşkın bir konumda değildir, toplumdaki iktidar ilişkileri ve mücadeleleri neticesinde inşa edilmiştir. Bu makale, eleştirel terörizm çalışmalarının post-pozitivist ontolojik ve epistemolojik katkılarından faydalanarak, Türkiye’deki terörist öznenin inşasını 1970’lerdeki iktidar mücadeleleri ve toplumsal gelişmeler ışığında analiz etmektedir. Buna göre, Türkiye’deki hegemonik terörist öznenin inşası sürecinde 1970’lerde Türkiye sağı ile CHP arasındaki iktidar mücadelesi çerçevesinde iki temel anlatının bulunduğu iddia edilecektir. Dahası, Maraş Katliamı ertesinde ilan edilen sıkıyönetim ve ardından gelen 12 Eylül Darbesi’nin terörist özneyi tarihte sabitleyerek Türkiye sağının anlatısını hegemonikleştirmesi süreci analiz edilecektir. Analiz için gerekli veriler TBMM Tutanaklarından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Terörizm Çalışmaları, Türkiye, 1970’ler, İktidar İlişkileri, Söylem

Historizing the Terrorist Subject: The Constitution of Terrorism Discourse in Turkey in the Framework of the Power Relations (1973-1980)

Öz

Terrorism research in Turkey ignores historical and spatial formation of the terrorist subject, treating it as if it were historically fixed. The terrorist subject, on the other hand, is not in the position of transcending all historical times; it is formed as a result of power struggles and power relations in a society. This paper examines the constitution of the terrorist subject in Turkey in the context of power struggles and social developments in the 1970s, drawing on the post-positivist ontological and epistemological contributions of critical terrorism studies. Accordingly, it will be argued that there were two main narratives during the construction of the hegemonic terrorist subject in Turkey in the 1970s within the framework of the power struggle between the Turkish Right and the CHP. Moreover, it will be examined how the declaration of martial law following the Maraş Massacre and the subsequent September 12 Coup hegemonized the narrative of the Turkish Right by fixing the terrorist subject in history. The data for the analysis came from the Parliamentary Minutes.

Anahtar Kelimeler

Critical Terrorism Studies, Turkey, 1970s, Power Relations, Discourse

Kaynakça

• Ağtaş, Özkan (2007), “Ortanın Solu: İsmet İnönü'den Bülent Ecevit'e”, Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce 8: Sol (İstanbul: İletişim Yayınları): 194-221.
• Ahmad, Feroz (1994), Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980) (İstanbul: Hil Yayın).
• Akça, İsmet (2020), “Yetmişli Yıllarda Hegemonya Krizi, Ordu ve Militarizm”, Kaynar, M.K. (Der.), Türkiye'nin 1970'li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 99-119.
• Aytürk, İlker (2020), “Yetmişli Yıllarda Ülkücü Hareket ve Komünizmle Paramiliter Mücadele”, Kaynar, M.K. (Der.), Türkiye'nin 1970'li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 441-460.
• Bar-On, Tamir (2001), “The Ambiguities of the Nouvelle Droite, 1968-1999”, The European Legacy, 6 (3): 333-351.
• Başbakanlık (1973), Beyaz Kitap: Türkiye Gerçekleri ve Terörizm (Ankara).
• Beyribey, Tuncer (Yayınlanacak), “Terrorism as a Conceptual Site for Power Struggles: Problematization of Terrorism in Turkey in the 1970s”, European Journal of International Relations.
• Bonditti, Philippe (2017), “Violence and the Modern International: An Archeology of Terrorism”, Bonditti P. vd. (Der.), Foucault and the Modern International: Silences and Legacies for the Study of World Politics (New York: Palgrave Macmillan): 155-174.
• Bora, Tanıl (1998), Türk Sağının Üç Hali: Milliyetçilik, Muhafazakarlık, İslamcılık (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Bora, Tanıl ve Yüksel Taşkın (2001), “Sağ Kemalizm”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 2: Kemalizm (İstanbul: İletişim Yayınları): 529-554.
• Burke, Anthony (2008), “The End of Terrorism Studies”, Critical Studies on Terrorism, 1 (1): 37-49.
• Cuadro, Mariela (2020), “Knowledge, Power, Subject: Constituting the Extremist/Moderate Subject”, Martini, A. vd. (Der.), Encountering Extremism: Theoretical Issues and Local Challenges (Manchester: Manchester University Press): 55-73.
• Çelik, Nur Betül (2001), “Kemalizm: Hegemonik Bir Söylem”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce - Cilt 2: Kemalizm (İstanbul: İletişim Yayınları): 75-91.
• Ditrych, Ondrej (2014), Tracing the Discourses of Terrorism: Identity, Genealogy and State (Basingstoke: Palgrave Macmillan).
• Eley, Geoff (2002), Forging Democracy: The History of the Left in Europe, 1850–2000 (Oxford: Oxford University Press).
• Erdoğan, Necmi (1990), “Türk Solunda Popülizm: Ecevit ve Dev-Yol”, Toplum ve Bilim, 78: 22-37.
• Erlenbusch-Anderson, Verena (2018), Genealogies of Terrorism: Revolution, State Violence, Empire (New York: Columbia University Press).
• Falciola, Luca (2020), “Transnational Relationships between the Italian Revolutionary Left and Palestinian Militants during the Cold War”, Journal of Cold War Studies, 22 (4): 31-70.
• Fisher, Katheryn Marie (2015), “Spatial and Temporal Imaginaries in the Securitisation of Terrorism”, Jarvis, L. ve M. Lister (Der.), Critical Perspectives on Counter-Terrorism (Londra ve New York: Routledge): 56-76.
• Genç-Yılmaz, Ayfer (2015), “I. Milliyetçi Cephe Hükümeti: Siyasal Şiddet ve Devlet”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3 (2): 221-246.
• Genelkurmay Başkanlığı (1982), Türkiye'deki Anarşi ve Terörün Durumu (Ankara).
• Görücü, Çağdaş (2020), “CHP: Değişim, Umut, Hayal Kırıklığı”, Kaynar, M.K. (Der.), Türkiye'nin 1970'li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 339-365.
• Gunning, Jeroen (2007), “A Case for Critical Terrorism Studies?”, Government and Opposition, 42 (3): 363-393.
• Gümrükçü, Selin Bengi (2021), “Ideology, Discourse, and Alliance Structures: Explaining Far-Right Political Violence in Turkey in the 1970s”, Terrorism and Political Violence, DOI: 10.1080/09546553.2021.1895121.
• Horn, Gerd-Rainer (2007), The Spirit of '68: Rebellion in Western Europe and North America, 1956-1976 (Oxford: Oxford University Press).
• Huysmans, Jef ve Alessandra Buonfino (2008), “Politics of Exception and Unease: Immigration, Asylum and Terrorism in Parliamentary Debates in the UK”, Political Studies, 56 (4): 766-788.
• Jackson, Richard (2005), Writing the War on Terrorism: Language, Politics and Counter-terrorism (Manchester: Manchester University Press).
• Jackson, Richard (2007), “The Core Commitments of Critical Terrorism Studies”, European Political Science, 6 (3): 244-251.
• Jarvis, Lee (2009), “The Spaces and Faces of Critical Terrorism Studies”, Security Dialogue, 40 (1): 5-27.
• Keyder, Çağlar (1990), “Türkiye Demokrasisinin Ekonomi Politiği”, Schink, I. ve E.A. Tonak (Der.), Geçiş Sürecinde Türkiye (İstanbul: Belge Yayınları): 61-117.
• Koca, Bayram (2020), “Yetmişli Yıllarda Merkez Sağ: Milliyetçilik ve Anti-Komünizm”, Kaynar, M.K. (Der.), Türkiye'nin 1970'li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 373-394.
• Köker, Levent (1990), Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Linklater, Andrew (2020), The Idea of Civilization and the Making of the Global Order (Bristol: Bristol University Press).
• Mammone, Andrea (2008), “The Transnational Reaction to 1968: Neo-Fascist Fronts and Political Cultures in France and Italy”, Contemporary European History, 17 (2): 213-236.
• Martini, Alice (2021), The UN and Counter-Terrorism: Global Hegemonies, Power and Identities (Londra ve New York: Routledge).
• McQuade, Joseph (2021), A Genealogy of Terrorism: Colonial Law and the Origins of an Idea (Cambridge: Cambridge University Press).
• Milli Güvenlik Konseyi (1982), Türkiye'deki Anarşi ve Terörün Gelişmesi, Sonuçları ve Güvenlik Kuvvetleri ile Önlenmesi (Ankara).
• Milli Güvenlik Konseyi (1983), Terör ve Terörle Mücadele Durum Değerlendirmesi (Ankara).
• Neziroğlu, İrfan ve Tuncer Yılmaz (2015), Koalisyon Hükümetleri, Koalisyon Protokolleri, Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri (Ankara: TBMM Basımevi).
• Örnek, Cangül (2014), “Türk Ceza Kanunu'nun 141 ve 142. Maddelerine İlişkin Tartışmalarda Devlet ve Sınıflar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 69 (1): 109-139.
• Özbudun, Ergun (1995), “Seçim Sistemleri ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44 (1): 521-539.
• Özman, Aylin ve Aslı Yazıcı Yakın (2012), “The Symbolic Construction of Communism in Turkish Anti-communist Propaganda during the Cold War”, Journal of Language and Politics, 11 (4): 583-605.
• Öztan, Güven Gürkan (2020), “I. Milliyetçi Cephe İktidarında Devletin Zor ve İdeolojik Aygıtlarının Yapılandırılması (1975-1977)”, Kaynar, M.K. (Der.), Türkiye'nin 1970'li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 415-440.
• Pettinger, Tom (2020), “CTS and Normativity: The Essentials of Preemptive Counter-terrorism Interventions”, Critical Studies on Terrorism, 13 (1): 118-141.
• Puar, Jasbir K. ve Amit S. Rai (2002), “Monster, Terrorist, Fag: The War on Terrorism and the Production of Docile Patriots”, Social Text, 20 (3): 17-148.
• Schmid, Alex P (2004), “Terrorism: The Definitional Problem”, Case Western Reserve Journal of International Law, 36 (2): 375-420.
• Schmid, Alex P. ve Albert Jongman (1988), Political Terrorism: A New Guide to Actors, Authors, Concepts, Data Bases, Theories and Literature (Amsterdam: North-Holland Publishing).
• Spencer, Alexander (2012), “The Social Construction of Terrorism: Media, Metaphors and Policy Implications”, Journal of International Relations and Development, 15 (3): 393-419.
• Stampnitzky, Lisa (2013), Disciplining Terror: How Experts Invented 'Terrorism' (New York: Cambridge University Press).
• Stohl, Micheal (2015), “The Global War on Terror and State Terrorism”, Kennedy-Pipe, C., Clubb, G. ve Mabon, S. (Der.), Terrorism and Political Violence (Sage Publications: Los Angeles): 95-100.
• TBMM Tutanak Dergisi (1974a), Dönem: 4, Cilt: 1, Toplantı: 1.
• TBMM Tutanak Dergisi (1974b), Dönem: 4, Cilt: 2, Toplantı: 1.
• TBMM Tutanak Dergisi (1974c), Dönem: 4, Cilt: 4, Toplantı: 1.
• TBMM Tutanak Dergisi (1974d), Dönem: 4, Cilt: 7, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1975a), Dönem: 4, Cilt: 8, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1975b), Dönem: 4, Cilt: 9, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1975c), Dönem: 4, Cilt: 10, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1975d), Dönem: 4, Cilt: 11, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1976a), Dönem: 4, Cilt: 14, Toplantı: 3.
• TBMM Tutanak Dergisi (1976b), Dönem: 4, Cilt: 15, Toplantı: 3.
• TBMM Tutanak Dergisi (1976c), Dönem: 4, Cilt: 16, Toplantı: 3.
• TBMM Tutanak Dergisi (1977), Dönem: 5, Cilt: 1, Toplantı: 1.
• TBMM Tutanak Dergisi (1978a), Dönem: 5. Cilt: 3, Toplantı: 1.
• TBMM Tutanak Dergisi (1978b), Dönem: 5, Cilt: 5, Toplantı: 1.
• TBMM Tutanak Dergisi (1979a), Dönem: 5, Cilt: 8, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1979b), Dönem: 5, Cilt: 9, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1979c), Dönem: 5, Cilt: 10, Toplantı: 2.
• TBMM Tutanak Dergisi (1979d), Dönem: 5, Cilt: 13, Toplantı: 3.
• TBMM Tutanak Dergisi (1980), Dönem: 5, Cilt: 14, Toplantı: 3.
• von Beyme, Klaus (1988), “Right‐wing Extremism in Post‐war Europe”, West European Politics, 11 (2): 1-18.
• Zulaika, Joseba (2012), “Drones, Witches and Other Flying Objects: The Force of Fantasy in US Counterterrorism”, Critical Studies on Terrorism, 5 (1): 51-68.