Henri Lefebvre’s Interventions: Urban Rights versus Right to the City

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 3, 758 - 789, 15.10.2021

Cihan Kaymaz

https://doi.org/10.53376/ap.2021.26

Cited By: 1

Öz

The problems related to the city are explained through the acceptance of the optimistic and positive effects of modernization, industrialization, nation-state, and capital accumulation processes. As a reflection of these acknowledgments, the evaluation of increasing democratic participation in cities is instrumental in maintaining its provision based on concretizing human rights in urban space. Today, urban rights correspond to increasing access to urban services and democratic participation and are referred to as a category of human rights in the city. On the other hand, critical urban studies that can be initiated with the discussions of Henri Lefebvre's right to the city from the sixties raise objections about the structuring of urban space, local democratic participation, and debates on urban rights. Although Lefebvre's concept of the right to the city has quite different contents from urban rights, the content of the concepts can be confused from time to time. This article focuses on the urbanization process of capitalist modernization and urban rights as a category of human rights within the framework of Lefebvre's interventions; It aims to reveal the contradictions between urban rights and the right to the city.

Anahtar Kelimeler

Henri Lefebvre, Right to the City, Urban Rights

Henri Lefebvre’in Müdahaleleri: Kentsel Haklara Karşı Kent Hakkı

Öz

Kente ilişkin sorunlar modernleşme, sanayileşme, ulus-devletleşme ve sermaye birikim süreçlerinin iyimser ve olumlu kabul edilen etkilerinin kabulü üzerinden açıklanmaktadır. Söz konusu kabullerin bir yansıması olarak kentlerde demokratik katılımın artırılması yönündeki değerlendirmelerse insan haklarının kentsel mekânda somutlaştırılması temelinde hükmünü sürdürmesini vesile olmaktadır. Bugün kentsel hizmetlere erişimi ve demokratik katılımın artırılma hedeflerine karşılık gelen kentsel haklar insan haklarının kentteki bir kategorisi biçiminde anılmaktadır. Diğer taraftan, altmışlı yıllardan itibaren özellikle Henri Lefebvre’in kent hakkı tartışmalarıyla başlatılabilecek eleştirel kent araştırmaları, kent mekânının yapılandırılması, demokratik katılım ve kentsel haklar üzerine gelişen tartışmalar hakkında itirazlarda bulunmaktadır. Lefebvre’in kent hakkı kavramı kentsel haklardan oldukça farklı içeriklere sahip olmasına rağmen zaman zaman kavramların içeriği birbirine karıştırılabilmektedir. Bu makale Lefebvre’in müdahaleleri çerçevesinde kapitalist modernliğin kentleşme süreci ve insan haklarının bir kategorisi görünümündeki kentsel haklara odaklanmakta ve kentsel haklar ve kent hakkının arasındaki karşıtlıkları açığa çıkarmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Henri Lefebvre, Kent Hakkı, Kentsel Haklar

Kaynakça

• Akkoyunlu Ertan, Kıvılcım 2014 , Kent ve Kentli Hakları Ankara: TODAİE .
• Akkoyunlu Ertan, Kıvılcım ve Ertan, Birol 2005 , “Kentli Hakları: Kent ve İnsan Hakları Bağlamında Kentsel Hizmetlere Erişim Hakkı” İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları : 45-72.
• Althusser, Louis 2002 , Marx için İstanbul: İthaki Yayınları Çev. Işık Ergüden . Balibar, Etienne 2016 , Eşitliközgürlük Siyasal Denemeler 1989-2009 İstanbul: Metis Yayınları Çev. Oylum Bülbül .
• Berman, Marshall 1994/2013 , Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor İstanbul: İletişim Yayınları Çev. Ümit Altuğ ve Bülent Peker .
• Brenner, Neil 2014 , Eleştirel Kent Teorisi Nedir? Çev. Ali Yağız Şen , Neil Brenner, Peter Marcuse ve Marget Mayer Der. , Kâr için Değil Halk için Eleştirel Kent Teorisi ve Kent Hakkı İstanbul: Sel Yayıncılık : 29-46.
• Callinicos, Alex 2001 , Postmodernizme Hayır: Marksist Bir Eleştiri Ankara: Ayraç Yayınevi Çev. Şebnem Pala .
• Castells, Manuel 1977 , The Urban Question: A Marxist Approach London: Edward Arnold Publishing .
• Castoriadis, Cornelius 1993 , Dünyaya, İnsana ve Tabiata Dair İstanbul: İletişim Yayınları Çev. Hülya Tufan . Council
• https://rm.coe.int/090000168071923d 21.12.2020 . Europe 1992 , “European Urban
• Charter”, Council of Europe 2008 , “European Urban Charter II Manifesto for a New Urbanity”, https://rm.coe.int/090000168071a1b5 21.12.2020 .
• Dinçer, Özgün 2013 , “Şehir Hakkı Çerçevesinde Sokakların İadesini Talep Eden Toplumsal Hareketler”, Mülkiye Dergisi: 37 2 : 75-95.
• Dirlik, Arif 2012 , Küreselleşmenin Sonu mu? İstanbul: Ayrıntı Yayınları Çev. İsmail Kovacı ve Veysel Batmaz .
• Douzinas, Costas 2018 , İnsan Haklarının Sonu Ankara: Dipnot Yayınları Çev. Kasım Akbaş ve Umre Deniz Tuna .
• Florida, Richard 2018 , Soylulaştırma, Eşitsizlik ve Seçkinler Şehri ile Gelen Yeni Kentsel Kriz İstanbul: Doğan Kitap Çev. Derya Nuket Özer .
• Habermas, Jürgen 2003 , Kamusallığın Yapısal Dönüşümü İstanbul: İletişim Yayınları Çev. Tanıl Bora ve Mithat Sancar .
• Habermas, Jürgen 2010 , “The Concept of Human Dignity and the Realistic Utopia of Human rights”, Metaphilosophy 41 4: 464-480.
• Harvey, David 1997 , Postmodernliğin Durumu İstanbul: Metis Yayınları Çev. Sungur Savran .
• Harvey, David 2012 , Paris, Modernitenin Başkenti İstanbul: Sel Yayıncılık Çev. Berna Kılınçer .
• Harvey, David 2013 , Asi Şehirler Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru İstanbul: Metis Yayınları Çev. Ayşe Deniz Temiz .
• Harvey, David 2015 , On Yedi Çelişki ve Kapitalizmin Sonu İstanbul: Sel Yayıncılık Çev. Esin Soğancılar .
• Hess, Remi 2014 , “Franscızca Dördüncü Baskıya Önsöz Henri Lefebvre ve Mekân Düşüncesi”, Mekânın Üretimi içinde İstanbul: Sel Yayıncılık Çev. Işık Ergüden : 9-19.
• Horkheimer, Max ve Adorno, Theodor W. 2010 , Aydınlanmanın Diyalektiği Felsefi Fragmanlar İstanbul: Kabalcı Yayınevi Çev. Nihat Ülner ve Elif Öztarhan Karadoğan .
• Jacobs, Jane 1961 , The Death and Life of Great American Cities New York: Vintage Books .
• Jameson, Fredric 2008 , Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı Ankara: Nirengi Kitap Çev. Nuri Plümer ve Abdülkadir Gölcü .
• Jellinek, Georg 2017 , İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi Üzerine Modern Anayasa Tarihine Bir Katkı İstanbul: Pinhan Yayıncılık Çev. Rezzan İtişgen Dülger ve Muzaffer Dülger .
• Karatani, Kojin 2013 , Tarih ve Tekerrür İstanbul: Metis Yayınları .
• Karatani, Kojin 2018 , Dünya Tarihinin Yapısı Üretim Tarzlarından Mübadele Tarzlarına İstanbul: Metis Yayınları Çev. Ali Karatay .
• Koselleck, Reinhart 2013 , Kavramlar Tarihi Politik ve Sosyal Dilin Semantiği ve Pragmatiği Üzerine Araştırmalar İstanbul: İletişim Yayınları Çev. Atilla Dirim .
• Lefebvre, Henri 1972 , Le Droit à la Ville suivi de Espace et Politique Paris: Points .
• Lefebvre, Henri 2006 , Diyalektik Materyalizm İstanbul: Kanat Kitap Çev. Barış Yıldırım .
• Lefebvre, Henri 2013 , Kentsel Devrim İstanbul: Sel Yayıncılık Çev. Selim Sezer .
• Lefebvre, Henri 2014 , Mekânın Üretimi İstanbul Sel Yayıncılık Çev. Işık Ergüden .
• Lefebvre, Henri 2015 , Gündelik Hayatın Eleştirisi III: Moderniteden Modernizme Gündelik Hayatın Meta-Felsefesi İstanbul: Sel Yayıncılık Çev. Işık Ergüden .
• Lefebvre, Henri 2016 , Şehir Hakkı İstanbul: Sel Yayıncılık Çev. Işık Ergüden . Löwy, Michael 2016 , Sürekli Devrim Teorisi Eşitsiz ve Bileşik Gelişim Siyaseti İstanbul: Ayrıntı Yayınları Çev. Aslı Önal .
• Löwy, Michael ve Robert Sayre 2007 , İsyan ve Melankoli: Moderniteye Karşı Romantizm İstanbul: Versus Yayınları Çev. Işık Ergüden .
• Lyotard, Jean-François 2013 , Postmodern Durum Ankara: BilgeSu Yayıncılık Çev. İsmet Birkan .
• Marcuse, Peter 2011 , “Rights in Cities and the Right to the City?”, Ana Sugranyes ve Charlotte Mathivet Der. , Cities for all Proposals and Experiences Towards
• gs.org/document.php?pid=3848 21.12.2020 . Right to the City: 89-100
• https://www.hic- Marcuse, Peter 2014 , “Hangi Kent, Kim ler in Hakkı?”, Çev. Ali Yağız Şen Neil Brenner, Peter Marcuse ve Marget Mayer Der. , Kâr için Değil Halk için Eleştirel Kent Teorisi ve Kent Hakkı İstanbul: Sel Yayıncılık : 47-71.
• Mayer, Margit 2009 , “The ‘Right to the City’ in the Context of Shifting Mottos of Urban Social Movements”, City, 13 2 : 362-374.
• Mayer, Margit 2014 , “Toplumsal Kent Hareketlerinde Kent Hakkı” Çev. Ali Yağız Şen , Brenner, Neil, Peter Marcuse ve Marget Mayer Der. , Kâr için Değil Halk için Eleştirel Kent Teorisi ve Kent Hakkı İstanbul: Sel Yayıncılık : 100-130. Merrifield, Andy 2012 , Metromarksizm Şehrin Marksist bir Hikâyesi Ankara: Phoenix Yayınevi Çev. Nihal Ünver .
• Merrifield, Andy 2015 , Karşılaşma Siyaseti İstanbul: Tekin Yayınevi Çev. Soner Torlak .
• Merrifield, Andy 2017 , Yeni Kent Sorunu İstanbul: Tekin Yayınevi Çev. Duygu Toprak ve Ceren Akyos .
• Mitchell, Don 2020 , Kent Hakkı Sosyal Adalet ve Kamusal Alan Mücadelesi İstanbul: Ayrıntı Yayınları Çev. Aydın Çavdar .
• Mutlu, Ahmet ve Nazlı Yücel Batmaz 2013 , Türkiye’de Kent Hakkı Ankara: Orion Kitabevi .
• Ollman, Bertell 2015 , Diyalektiğin Dansı Marx’ın Yönteminde Adımlar İstanbul: Yordam Kitap Çev. Cenk Saraçoğlu .
• Ökten, Ayşe Nur, Erhan Kurtarır ve Tuba İnal Çekiç 2013 , “Katılımın Yokluğunda Gezi’de Direniş”, TMMOB Şehir Plancıları Odası Planlama Dergisi: 23 1 : 45-51.
• Öner, Recep Volkan ve Murat Osmanoğulları 2017 , “Kentli Haklarına Karşı Şehir Hakkı: Farklılıklar, Benzerlikler ve Eğilimler”, Emek Araştırma Dergisi: 8 11 : 75-98.
• Önkal, Güncel ve Osman Sümer 2014 , “Kentsel Dönüşüm-Dönüşen Yurttaşlık ve Kent Hakkı”, Demirci, Aliyar vd. Der. , Siyaset Bilimi Araştırmaları Teori ve Türkiye Uygulamaları Ankara: Seçkin Yayıncılık : 101-126.
• Özdek, Yasemin 1994 , “Evrensellik / Küresel Görecelik Geriliminde İnsan Hakları”, Birikim Dergisi, 65: 15-36.
• Pinaud, Claudio Pulgar Mülakat yapan ve Garnier, Jean-Pierre Mülakat yapılan 2016 , “Restoring the Revolutionary Meaning of the Right to the City [Mülakat Transkipsiyonu]”, Unveiling the Right to the City Representations, Uses and Instrumentalization of the Right to the City: 22-30, https://www.uclg- cisdp.org/en/news/latest-news/unveiling-right-city 21.12.2020 .
• Purcell, Mark 2003 , “Citizenship and the Right to the Global City: Reimaging the Capitalist World Order”, International Journal of Urban and Regional Research, 27/3 09 : 564-590.
• Purcell, Mark 2014 , “Possible Words: Henri Lefebvre and Right to the City”, Journal of Urban Affairs, 36 1 : 141-154.
• Rousseau, Jean-Jacques 2007 , Toplum Sözleşmesi İstanbul: Öteki Yayınevi Çev. Alpagut Erenuluğ .
• Sadri, Hossein 2005 , “Kent Hakkından Kentte İnsan Hakkına”, Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi : 73-86.
• Schmid, Christian 2014 , “Henri Lefebvre, Kent Hakkı ve Yeni Metropol Anaakımı” Çev. Ali Yağız Şen , Brenner, Neil, Peter Marcuse ve Marget Mayer Der. , Kâr için Değil Halk için Eleştirel Kent Teorisi ve Kent Hakkı İstanbul: Sel Yayıncılık : 72-99.
• Schumpeter, Joseph 1994 , Capitalism, Socialism & Democracy London: Routledge .
• Tekeli, İlhan 2015 , Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları .
• Therborn, Göran 2011 , Marksizmden Post-Marksizme Ankara: Dipnot Yayınları Çev. Devrim Evci .
• Timur, Taner 2007 , Marksizm, İnsan ve Toplum: Balibar, Seve, Althusser, Bourdieu İstanbul: Yordam Kitap .
• Timur, Taner 2012 , Habermas’ı Okumak İstanbul: Yordam Kitap .
• Tonak, Ahmet 2013 , Kent Hakkı’ndan İsyana İstanbul: Agora Kitaplığı .
• Touraine, Alain 2002 , Modernliğin Eleştirisi İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Çev. Hülya Tufan . UN
• https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Documents/UDHR_Translations/eng.pd f 22.12.2020 . “Universal Declaration of Human
• Rights”, UNHABITAT 2010 , “The Right to the City: Bridging the Urban Divide”, Rio de Janeiro: Report of the Fifth Session of the World Urban Forum.
• Uzunçarşılı Baysal, Cihan 2011 , “Kent Hakkı Erişim Hakkından Değişim Hakkına”, Gökmen, Özgür Der. , Türkiye’de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri Sorunlar ve Çözüm Arayışları Ankara: Odak Ofset .
• Yücel, Hakan ve Gizem Aksümer 2017 , “Gecekondulu Gençlerin Kentsel Dönüşüm Algısı: Sarıyer Derbent ve Kazım Karabekir Mahalleleri Örnekleri”, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi Mimarlık Fakültesi Dergisi Tasarı + Kuram, 23: 39-51.