Discussing the Cinema of Leni Riefenstahl

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 3, 790 - 815, 15.10.2021

Oya Kasap Ortaklan

https://doi.org/10.53376/ap.2021.27

Öz

Leni Riefenstahl is one of the most controversial figures among the filmmakers of the Nazi era. The films she made during the rule of the NSDAP are a document of collaboration with the Nazi government for some groups and for others pure art. Reviews of her production after the World War II sometimes follow in the footsteps of fascist aesthetics and sometimes reduce her films to images free of ideology. The cinema of Riefenstahl, who all her life rejected the ideological value of her films and tried to defend herself as a director of harmony and beauty, is discussed in this article on the axis of this bipolar discussion. Riefenstahl's name is often remembered with her films Triumph of the Will 1935 and Olympia Parts I and II 1938 . From the 1970s on, she was back on the agenda with the photos of the Nuba, an African tribe, and the underwater photos in the following years. The same years marked the beginning of a new era for Riefenstahl in which her past was rehabilitated and she herself experienced a kind of Renaissance. Susan Sontag, who believes in the existence of a connection between Riefenstahl’s aesthetics and images that she created during the Nazi era and before and after this period, is against this rehabilitation process. The idea of “art for art’s sake” and the ethics of showing and seeing come face to face. The article aims to uncover and discuss the structure of fascist propaganda and the periphery it can maintain in liberal society through cinema on the basis of Riefenstahl's films, biography, statements and Sontag's intervention.

Anahtar Kelimeler

Leni Riefenstahl, Fascist Propaganda, Cinema, Feminism, Popular Culture.

Leni Riefenstahl Sinemasını Tartışmak

Öz

Leni Riefenstahl, Nazi dönemi sinemacıları arasında en tartışmalı isimlerin başında gelir. Nazi Partisi iktidarı boyunca çektiği filmler, kimi çevrelerce Nazi iktidarıyla işbirliğinin belgesi, kimileri için de salt sanattır. II. Dünya Savaşı sonrası üretimi üzerine yapılan değerlendirmeler ise kimi zaman faşist estetiğin izlerini takip eder, kimi zamansa filmlerini ideolojiden azade imgelere indirger. Yaşamı boyunca filmlerinin ideolojik değerini reddeden ve kendisini uyumun ve güzelliğin yönetmeni olarak savunmaya çabalayan Riefenstahl’in sineması, bu makalede sürdürülen bu iki kutuplu tartışma ekseninde ele alınmaktadır. Riefenstahl’in adı sıkça Nazi dönemi propaganda sinemasına damgasını vuracak olan İradenin Zaferi 1935 ve Olympia I. ve II. Bölüm 1938 filmleriyle anılır. 1970’lerden itibaren ise bir Afrika kabilesi olan Nubaların fotoğraflarını ve sonraki yıllarda sualtını gösteren çekimlerle yeniden gündem olur. Aynı yıllar Riefenstahl için geçmişinin rehabilite edildiği, kendisinin de bir tür Rönesans yaşadığı yeni bir dönemin başlangıcı olur. Riefenstahl’in Nazi dönemi ile bu dönemin öncesi ve sonrası ürettiği estetiği ve imgeleri arasında bir izleğin mevcudiyetine inanan Susan Sontag, bu rehabilitasyon sürecine karşı çıkar. “Sanat sanat içindir” fikri ile göstermenin ve görmenin etiği karşı karşıya gelir. Makale Riefenstahl’in filmlerini, yaşamöyküsünü, söylemlerini ve Sontag’ın müdahalesini esas alarak sinema aracılığıyla faşist propagandanın yapısını ve liberal toplumda etkisini sürdürebildiği çeperi ortaya koymak ve tartışmak niyeti taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Leni Riefenstahl, Faşist Propaganda, Sinema, Feminizm, Popüler Kültür.

Kaynakça

• Albrecht, Gerd 1969 , Nationalsozialistische Filmpolitik. Eine soziologische Untersuchung über die Spielfilme des Dritten Reiches Stuttgart: F. Enke .
• Andrews, Rena 1974 , “Hitler’s Favorite Filmmaker Honored At Colorado Festival”, https://www.nytimes.com/1974/09/15/archives/hitlers-favoritefilmmaker-honored-at-colorado-festival-hitlers.html 21.04.2021 .
• Baker, Ulus t.y. , “Nazi Sinemasının Sinegözü”, Körotonomedya Yazıları. BArch Bild 183-R78303,o.Ang.
• BBC 2019, 25 Kasım , “The 100 greatest films directided by women”, https://www.bbc.com/culture/article/20191125-the-100-greatest-films-directedby-women-poll 06.05.2021 .
• Benjamin, Walter 2011 , “Teknik Olarak Kopyalanabildiği Çağda Sanat Yapıtı”, Ali Artun Der. , Sanat/Siyaset. Kültür Çağında Sanat ve Kültürel Politika İstanbul: İletişim Yayınları Çev. Mustafa Tüzel : 69-91.
• Brockmann, Stephen 2010 , A Critical History of German Film Rochester, New York: Camden House .
• Bölükbaşı, Mustafa 2012 , Faşist Estetik: Leni Riefenstahl Filmleri Üzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
• Burckhardt, Jakob 1898 , Griechische Kulturgeschichte, Erster Band Berlin & Stuttgart: Verlag von W. Spemann .
• Der Spiegel 2002, 18 Kasım , “Nazibauten Gestern Heute. Brutalität in Stein”, https://www.spiegel.de/sptv/special/a-223328.html 05.05.2021 .
• Der Spiegel 2003, 9 Eylül , “Zitate von Leni Riefenstahl”, https://www.spiegel.de/kultur/kino/zitate-von-leni-riefenstahl-ich-bedaure-zu100-prozent-hitler-kennengelernt-zu-haben-a-264954.html 11.05.2021 .
• “Essential Cinema”, Anthology Film Archives, http://anthologyfilmarchives.org/about/essential-cinema 10.05.2021 .
• Fehervary, Helen, Claudia Lenssen ve Judith Mayne 1981-1982 , “From Hitler to Hepburn: A Discussion of Women’s Film Production and Reception”, New German Critique, 24/25: 172-185.
• Film Culture 1973 , “In This Issue: Independent Film Award to Robert Breer and Tribute to Leni Riefenstahl”, No. 56-57, Spring 1973.
• Flusser, Vilém 1993 , Lob der Oberflächligkeit. Für eine Phänomenologie der Medien Bensheim & Düsseldorf: Bollmann Verlag .
• Flusser, Vilém 1997 , Nachgeschichte. Eine korrigierte Geschichtsschreibung Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag .
• Gladitz, Nina 2020 , Leni Riefenstahl: Karriere einer Täterin Zürich: Orell Füssli Verlag .
• Glasenapp, Jörn 2009 , “Apothesen der Reinheit oder: Riefenstahl ReRevisited”, Riefenstahl Revisited München: Wilhelm Fink Verlag : 179-184.
• Goebbels, Joseph 2003 , Tagebücher 1924-1945, Ralph Georg Reuth Der. München: Piper Verlag .
• Heberle, Helge 1977 , “Notizen zur Riefenstahl Rezeption”, Frauen und Film, 14: 29-35.
• Kracauer, Siegfried 2011 , Caligari’den Hitler’e. Alman Sinemasının Psikolojik Tarihi Ankara: DeKi Çev. Ertan Yılmaz .
• Kracht, Christian 1995 , Faserland Köln: Verlag Kiepenheuer & Witsch . “Leni Riefenstahl”, http://www.leni-riefenstahl.de 26.04.2021 .
• Loiperdinger, Martin 1987 , Der Parteitagsfilm “Triumph des Willens” von Leni Riefenstahl. Rituale der Mobilmachung Opladen: Leske + Budrich .
• Morgan, Ben 2006 , “Music in Nazi Film: How different is Triumph of the Will ?”, Studies in European Cinema, 3 1 : 37-53.
• Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei 1934 , Der Kongreβ zu Nürnberg vom 5. bis 10. September 1934. Offizieller Bericht über den Verlauf des Reichsparteitages mit sämtlichen Reden München: Zentralverlag der N.S.D.A.P., Eher .
• Oberwinter, Kristina 2007 , “Bewegende Bilder”, Repräsentation und Produktion von Emotionen in Leni Riefenstahls “Triumph des Willens” München, Berlin: Deutscher Kunstverlag
• Oswald, Bernd 2009 , “Aufarbeitung der NS-Vergangenheit. Braunes Erbe vor Gericht”, Süddeutsche Zeitung, https://www.sueddeutsche.de/politik/aufarbeitung-der-ns-vergangenheitbraunes-erbe-vor-gericht-1.408162 21.04.2021 .
• Puig, Manuel 1986 , Örümcek Kadının Öpücüğü İstanbul: Öykü Yayınları Çev. Nihal Yeğinobalı .
• Rich, Adrienne ve Susan, Sontag 1977 , “Feminismus und Faschismus. Eine Auseinandersetzung Zwischen Adrienne Rich und Susan Sontag”, Frauen und Film, 14: 22-27.
• Riefenstahl, Leni 1935 , Hinter den Kulissen des Reichsparteitag-Films München: Zentralverlag der NSDAP .
• Riefenstahl, Leni 1940/41 , “Über Wesen und Gestaltung des Dokumentarischen Films”, Der Deutsche Film. Zeitschrift für Filmkunst und Filmwirtschaft, Sonderausgabe: 146-147.
• Riefenstahl, Leni 1992 , Memoiren, 1945-1987 Frankfurt am Main/Berlin: Ullstein .
• Riefenstahl, Leni 1994 , Memoiren, 1902-1945 Frankfurt am Main/Berlin: Ullstein .
• Rother, Rainer 2002 , Leni Riefenstahl: The Seduction of Genius London, New York: Continuum Çev. Martin H. Bott .
• Rother, Rainer 2004 , “Leni Riefenstahl und der ‘absolute Film’”, Segeberg Harro Der. , Mediale Mobilmachung I. Das Dritte Reich und der Film.
• Mediengeschichte des Films. Bd. 4. Paderborn: Wilhelm Fink Verlag : 129-151.
• Rouch, Jean 2003 , Ciné-Ethnography London/Minneapolis: University of Minnesota Press Der. ve Çev. Steven Feld .
• Rupnow, Dirk 2011 , Judenforschung im Dritten Reich: Wissenschaft zwischen Politik, Propaganda und Ideologie Baden Baden: Nomos .
• Sanders-Brahms, Helma 1992 , “Tyrannenmord: Tiefland von Leni Riefenstahl”, Norbert Grob Der. , Das Dunkle zwischen den Bildern: Essays, Porträts, Kritiken Frankfurt am Main: Verlag der Autoren : 245-251.
• Sarris, Andrew 1969 , Interview with Film Directors U.S.A: Discus Book . Schwarzer, Alice 1999 , “Propagandistin oder Künstlerin?”, Emma.
• Seesslen, Georg 2002 , “Triumph des Unwillens”, taz. Die Tageszeitung, https://taz.de/!1092950/ 26.04.2021 .
• Siemens, Daniel 2017 , Stormtroopers: A New History of Hitlers Brownshirts New Haven/London: Yale University Press .
• Sontag, Susan 2008 , “Büyüleyen Faşizm”, Sinema, İdeoloji, Politika, Sinemasal Yazılar 1 Ankara: Orient Yayıncılık Çev. Ertan Yılmaz : 205-223.
• Stiasny, Philip 2010 , “Vom Himmel hoch. Adolf Hitler und die ‘Volksgemeinschaft’ in ‘Triumph des Willens’ ”, Hans-Ulrich Thamer, Simone Erpel Ed. , Hitler und die Deutschen. Volksgemeinschaft und Verbrechen Dresden: Sandstein Verlag : 82-88.
• Strötgen, Stefan 2008 , “‘I compose the Party Rally…’: The Role of Music in Leni Riefenstahl’s Triumph of the Will “, Music & Politics, 2 Çev. Anita Ip : 1-14.
• Trimborn, Jürgen 2002 , Riefenstahl. Eine deutsche Karriere. Biographie Berlin:Aufbau Verlag .
• Walter, Michael 1990 , “Die Musik des Olympiafilms von 1938”, Acta Musicologica : 82-113.
• Coppola, Francis Ford 1979 , Apocalypse Now, [Film].
• Gibson, Mel 2006 , Apocalypto, [Film].
• Gladitz, Nina 1982 , Zeit des Schweigens und der Dunkelheit, [Film].
• Monath, Jens 2015 , Leni Riefenstahl – Der Preis des Ruhms, [Film].
• Müller, Ray 1993 , Die Macht der Bilder: Leni Riefenstahl, [Film].
• Panitz, Hans-Jürgen 2002 , Die Masslosigkeit die in mir ist. Sandra Maischberger trifft Leni Riefenstahl, [Film].
• Riefenstahl, Leni 1935 , Triumph des Willens, [Film].
• Riefenstahl, Leni 1938 , Olympia 1.Teil: Fest der Völker, [Film].
• Riefenstahl, Leni 1938 , Olympia 2.Teil: Fest der Schönheit, [Film].
• Syberberg, Hans-Jürgen 1977 , Hitler, ein Film aus Deutschland, [Film].