Evlilik Öncesi Eğitim ve Psikolojik Danışmanlık Programlarına Katılımın İncelenmesi: Bir Sistematik Derleme

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 73 - 101

Büşra Potur

https://doi.org/10.58434/apdad.1654958

Öz

Evlilik öncesi eğitim ve psikolojik danışmanlık programlarını konu edinen çok sayıda bilimsel araştırma mevcuttur. Buna rağmen, programlara katılım yetersizdir ve kimlerin katılıp katılmadığı konusunda pek az şey bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, evlilik öncesi eğitim ve psikolojik danışmanlık programlarına katılım konusunda yapılmış araştırmalar incelenerek, programlara katılım durumunu ve katılımı etkileyen faktörleri açığa çıkarmaktır. Çalışma kapsamında, PRISMA 2020 yönergelerine bağlı kalınarak WoS veri tabanında 351 makaleye ulaşılmış, bunlardan 16’sı çalışmaya dahil edilmiştir. Dahil edilen araştırmaların nitelik değerlendirmesi Karışık Metotlar Değerlendirme Aracı (MMAT) ile, analizi betimsel içerik analizi yöntemiyle yapılmıştır. İncelenen araştırmalarda programların türü fark etmeksizin katılımın düşük olduğu tespit edilmiştir. Katılımı etkileyen faktörler: bireysel, programa ilişkin ve kültürel faktörler ile çift ilişkisi faktörleri olarak dört grup altında toplanmıştır. Elde edilen bulguların, evlilik öncesi programlara katılımı etkileyen faktörlerin bilinmesine ve öncelikle potansiyel katılımcıların teşvik edilmesine, sonrasında katılmayan grubun katılımını artıracak sosyal politikalar geliştirmeye yardımcı olacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Evlilik öncesi eğitim , Psikolojik danışmanlık , Evliliğe hazırlık , Sistematik derleme

Kaynakça

• Blair, J. M. ve Córdova, J. v. (2009). Commitment as a predictor of participation in premarital education. The Family Journal, 17(2), 118-125. https://doi.org/10.1177/1066480709332634
• Borowski, S. C. ve Tambling, R. B. (2015). Applying the health belief model to young individuals’ beliefs and preferences about premarital counseling. The Family Journal, 23(4), 417-426. https://doi.org/10.1177/1066480715602221/FORMAT/EPUB
• Bramlett, M. D. ve Mosher, W. D. (2001). First marriage dissolution, divorce, and remarriage: United States. https://www.cdc.gov/nchs/data/ad/ad323.pdf
• Carroll, J. S. ve Doherty, W. J. (2003). Evaluating the effectiveness of premarital prevention programs: A meta-analytic review of outcome research. Family Relations (C. 52, Issue 2, ss. 105-118). https://doi.org/10.1111/j.1741-3729.2003.00105.x
• Clyde, T. L. (2019). The effects of premarital education promotion policies on U.S. [Master of Science, Brigham Young University]. Brigham Young University ProQuest Dissertations Publishing.
• Clyde, T. L., Hawkins, A. J. ve Willoughby, B. J. (2020). Revising premarital relationship ınterventions for the next generation. Journal of Marital and Family Therapy, 46(1), 149-164. https://doi.org/10.1111/jmft.12378
• Doss, B. D., Rhoades, G. K., Stanley, S. M., Markman, H. J. ve Johnson, C. A. (2009). Differential use of premarital education in first and second marriages. Journal of Family Psychology, 23(2), 268-273. https://doi.org/10.1037/A0014356
• Duncan, S. F., Holman, T. B. ve Yang, C. (2007). Factors associated with involvement in marriage preparation programs. Family Relations, 56(3), 270-278. https://doi.org/10.1111/J.1741-3729.2007.00458.X
• Duncan, S. F., Larson, J. H. ve Mcallister, S. (2014). Characteristics of individuals associated with ınvolvement in different types of marriage preparation interventions. Family Relations, 63(5), 680-692. https://doi.org/10.1111/FARE.12094
• Duncan, S. F., Rogers, M. A. ve McAllister, S. (2018). Individual personality and emotional readiness characteristics associated with marriage preparation outcomes of perceived helpfulness and change.
• Journal of Couple & Relationship Therapy, 17(3), 209-226. https://doi.org/10.1080/15332691.2017.1372836 Duncan, S. F., White, T. J. E. ve James, S. L. (2021). Understanding early-married men’s ınvolvement in marital interventions. https://doi.org/10.1080/15332691.2020.1809587, 20(3), 230-255. https://doi.org/10.1080/15332691.2020.1809587
• Duran, Ş. (2010). Evlilik öncesi ilişki geliştirme programının romantik ilişkiler yaşayan üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri, çatışma iletişim tarzları ve ilişki istikrarları üzerine etkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi].
• Engl, J., Thurmaier, F. ve Hahlweg, K. (2019). Prevention of divorce: Results of a 25-year follow-up study. Verhaltenstherapie, 1-11. https://doi.org/10.1159/000502393
• Evans, J. ve Benefield, P. (2001). Systematic reviews of educational research: Does the medical model fit? British Educational Research Journal, 27(5), 527-541. https://doi.org/10.1080/01411920120095717
• Fawcett, E. B., Hawkins, A. J., Blanchard, V. L. ve Carroll, J. S. (2010). Do premarital education programs really work? A meta-analytic study. Family Relations, 59(3), 232-239. https://doi.org/10.1111/J.1741-3729.2010.00598.X
• Halford, W. K., O’Donnell, C., Lizzio, A. ve Wilson, K. L. (2006). Do couples at high risk of relationship problems attend premarriage education? Journal of Family Psychology , 20(1), 160-163. https://doi.org/10.1037/0893-3200.20.1.160
• Haskan Avcı, Ö. (2013). Evliliğe hazırlık programının çift ilişkileri ve ilişki istikrarı üzerindeki etkisi [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Hawkins, A. J., Higginbotham, B. J. ve Hatch, D. J. (2016). Can media campaigns ıncrease participation in premarital education? The case of the Utah Healthy Marriages Initiative. Journal of Couple & Relationship Therapy, 15(1), 19-35. https://doi.org/10.1080/15332691.2014.952473
• Higginbotham, B. J., Miller, J. J. ve Niehuis, S. (2009). Remarriage preparation: Usage, perceived helpfulness, and dyadic adjustment. Family Relations, 58(3), 316-329. https://doi.org/10.1111/J.1741-3729.2009.00555.X
• Hong, Q. N., Gonzalez-Reyes, A. ve Pluye, P. (2018). Improving the usefulness of a tool for appraising the quality of qualitative, quantitative and mixed methods studies, the Mixed Methods Appraisal Tool (MMAT). Journal of Evaluation in Clinical Practice, 24(3), 459-467. https://doi.org/10.1111/JEP.12884
• Hubbard, A. ve Harris, S. (2020). A critical review of help-seeking for couples therapy: Clinical ımplications and next steps. Contemporary Family Therapy, 42(2), 152-162. https://doi.org/10.1007/S10591-019-09521-W
• Kalkan, M. (2002). Evlilik ilişkisini geliştirme programının, evlilerin evlilik uyum düzeyine etkisi [Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
• Kam, P. K. ve Man, K. Y. (2015). Preparation for marriage in a Chinese community. International Social Work, 42(4), 389-406. https://doi.org/10.1177/002087289904200402
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
• Killawi, A., Fathi, E., Dadras, I., Daneshpour, M., Elmi, A. ve Altalib, H. (2018). Perceptions and experiences of marriage preparation among u.s. muslims: Multiple voices from the community. Journal of Marital and Family Therapy, 44(1), 90-106. https://doi.org/10.1111/JMFT.12233
• Larson, J. H., Holman, T. B., Klein, D. M., Busby, D. M., Stahmann, R. F. ve Peterson, D. (1995). A review of comprehensive questionnaires used in premarital education and counseling. Family Relations, 44(3), 245-252. https://doi.org/10.2307/585522
• Larson, J. H., Kigin, M. L. ve Holman, T. B. (2008). Increasing the awareness of risks and needs for premarital ınterventions of ındividuals at risk for relationship dysfunction: An exploratory study. Journal of Couple & Relationship Therapy, 7(4), 281-296. https://doi.org/10.1080/15332690802368253
• Markman, H. J., Renick, M. J., Floyd, F. J., Stanley, S. M. ve Clements, M. (1993). Preventing marital distress through communication and conflict management training: A 4- and 5-year follow-up. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61(1), 70-77. https://doi.org/10.1037/0022-006X.61.1.70
• Mcallister, S., Duncan, S. F. ve Busby, D. M. (2013). Exploratory analysis of factors associated with participation in self-directed and traditional marriage and relationship education. Marriage and Family Review, 49(7), 563-584 https://doi.org/10.1080/01494929.2013.789461
• Mitchell, K. R. (1967). Reinterpreting the purpose of premarital counseling. Pastoral Psychology, 18(8), 18-24. https://doi.org/10.1007/BF01791816
• Murray, C. E. (2006). Which topics are important to address in premarital counseling? A survey of clergy. The Journal of Pastoral Care & Counseling, 60(1-2), 69-81. https://doi.org/10.1177/154230500606000108
• Ökten, B. (2022). Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın evlilik öncesi eğitim programlarının evlilik uyumu açısından değerlendirilmesi [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S., … Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: An updated guideline for reporting systematic reviews. The BMJ, 372, 1-9. https://doi.org/10.1136/BMJ.N71 Prato, M. R. (2014). Remarital preparation: The perspectives of individuals involved in a remarriage [Doctor of Psychology, Chestnut Hill College]. 
• Quan Nha, H., Pluye, P., Fàbregues, S., Bartlett, G., Boardman, F., Cargo, M., Dagenais, P., Gagnon, M.-P., Griffiths, F., Nicolau, B., Rousseau, M.-C. ve Vedel, I. (2018). Mixed Methods Appraisal Tool (MMAT) version 2018 User Guide. http://mixedmethodsappraisaltoolpublic.pbworks.com/
• Schumm, W. R., Resnick, G., Silliman, B. ve Bell, D. B. (1998). Premarital counseling and marital satisfaction among civilian wives of military service members. Journal of Sex & Marital Therapy, 24(1), 21-28. https://doi.org/10.1080/00926239808414665
• Şen, B. (2009). Evlenmek üzere başvuruda bulunan bir grup nişanlı çiftin evlilik ve “Evlilik Öncesi Çift Eğitimi’ne ilişkin bilgi, görüş ve değerlendirmeleri” [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi ].
• Şen, B. (2015). Evlilik Öncesi Çift Eğitimi. Nobel.
• Silliman, B. ve Schumm, W. R. (2000). Marriage preparation programs: A literature review. The Family Journal, 8(2), 133-142. https://doi.org/10.1177/1066480700082004
• Stanley, S. M., Amato, P. R., Johnson, C. A. ve Markman, H. J. (2006). Premarital education, marital quality, and marital stability: Findings from a large, random household survey. Journal of Family Psychology, 20(1), 117-126. https://doi.org/10.1037/0893-3200.20.1.117
• Sullivan, K. T. ve Bradbury, T. N. (1997). Are premarital prevention programs reaching couples at risk for marital dysfunction? Journal of Consulting and Clinical Psychology, 65(1), 24-30. https://doi.org/10.1037/0022-006X.65.1.24
• Sullivan, K. T., Pasch, L. A., Cornelius, T. ve Cirigliano, E. (2004). Predicting participation in premarital prevention programs: The Health Belief Model and social norms. Family Process, 43(2), 175-193. https://doi.org/10.1111/J.1545-5300.2004.04302004.X
• Tecik, S. ve Çınar, N. (2022). İyi bir kalitatif kanıt sentezi nasıl yazılmalı? Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 5(2), 186-205. https://doi.org/10.54803/sauhsd.1086071
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2024-54194
• Valiente, C. E., Belanger, C. J. ve Estrada, A. U. (2002). Helpful and harmful expectations of premarital interventions. Journal of Sex &Marital Therapy, 28(1), 71-77. https://doi.org/10.1080/009262302317251034
• White, T. J. E., Duncan, S. F., Yorgason, J. B., James, S. L. ve Holmes, E. K. (2020). Marital interventions: Participation, helpfulness, and change in a nationally representative sample. Family Relations, 69(1), 125-137. https://doi.org/10.1111/FARE.12403
• Williams, L. (2007). Premarital counseling. Journal of Couple & Relationship Therapy, 6(1-2), 207-217. https://doi.org/10.1300/J398V06N01_17
• Williamson, H. C., Hammett, J. F., Ross, J. M., Karney, B. R. ve Bradbury, T. N. (2018). Premarital education and later relationship help-seeking. Journal of Family Psychology, 32(2), 276-281. https://doi.org/10.1037/fam0000383
• Williamson, H. C., Trail, T. E., Bradbury, T. N. ve Karney, B. R. (2014). Does premarital education decrease or increase couples’ later help-seeking. Journal of Family Psychology, 28(1), 112-117. https://doi.org/10.1037/A0034984
• Yıldırım, A. Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi , 10(2), 1457-1490.
• Yılmaz, T. (2009). Evlilik öncesi ilişkileri geliştirme programının çiftlerin ilişki doyum düzeylerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].