KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞININ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 187 - 200, 31.12.2019

Fatih Pala

Öz

Bu araştırmanın amacı, kitap okuma
alışkanlığının sosyal bilgiler öğretmen davranışları üzerindeki etkisi belirlemektir. Araştırma nitel
yöntemden durum çalışması modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Erzurum
il sınırları içerisinde bulunan Oltu ve Narman ilçelerindeki 31 sosyal bilgiler
öğretmeni katılmıştır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu
ve gözlem formu ile toplanmıştır. Verilerin analizi betimsel analiz yöntemi ile
gerçekleşmiştir. Araştırmada, öğretmenlerin çoğu kitap okuma alışkanlı
kazanmadığı, bayanların erkeklerden daha çok kitap okuduğu ve kitap okuma
alışkanlı olan öğretmenlerin öğrenci, okul yönetimi ile olan ilişkisi ve dünya
ile ülke meselelerine olan ilgisi fazladır.

Anahtar Kelimeler

Kitap okuma, Öğretmen

Kaynakça

• Acıyan, A. A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve akademik başarı düzeyi arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Akca, Ç. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine kitap okuma alışkanlığı kazandırmada Türkçe öğretmenlerinin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi.
• Akçamete, G. (1989). Üniversite öğrencilerinin okumalarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(2), 735-754.
• Aksaçlıoğlu, A.G. (2005). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Aksaçlıoğlu, A.G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
• Arı, E. ve Demir, M.K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
• Arıcı, A.F. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma durumlar (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Arslan, Y., Çelik, Z. ve Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113–124.
• Aslantürk, E. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Balcı, V. (2003). Ankara’daki Üniversite öğrencilerinin boş zaman etkinliklerine katılımlarının araştırılması. Millî Eğitim Dergisi, 158, 161-173.
• Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 73-92.
• Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
• Bayiş, S.(2010). 4. 5. 6. ve 7. sınıf ilköğretim öğrencilerinin okuma ve kütüphane kullanım alışkanlıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bayram, O. (1990). İlkokul çağı çocuklarının okuma alışkanlığı ve Yenimahalle İlçe Halk Kütüphanesi gezici kütüphane hizmeti (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bayram, Z. T. (2009). Resimli çocuk kitaplarının okuma alışkanlığı üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.Bekar, Ü. (2005). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanmalarında ailelerin rolü: Kastamonu ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bınarbaşı, F. (2006). Üniversite öğrencilerinin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği), Zeitschrift für die Welt der Türken, 2(1), 411-428.
• Dökmen, Ü. (1990). Lise ve üniversite öğrencilerinin okuma becerileri, ilgileri, okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(2), 394-418.
• Ersoy, A. (2007) Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü son sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 24-26 Ekim 2007 (ss. 179-184). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Esgin, A. ve Karadağ, Ö. (2000). Üniversite öğrencilerinde okuma alışkanlığı. Popüler Bilim, 7(82), 19-23.
• Fehmi, H., & Çetin, B. (2014). Beden eğitimi öğretmen adaylarının kitap okumaya ilişkin görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-11.
• Filiz, K. (2004). Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda okuyan öğrencilerin meslekle ilgili okuma ve araştırma alışkanlıkları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 231-242.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-21.
• Gönen, M., Öncü, E. Ç. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 164, 7-35.
• Güngör, E. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Hopkinks, G. (2002) Sustained Silent Reading, http://www.educationworld.com/acurr/curr038.shtml adresinden erişilmiştir.İnan, D. D. (2005). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• İşcan, A., Arıkan, İ. B., & Küçükaydın, M. A. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve okumaya ilişkin tutumları. ınternational Journal Of Eurasia Social Sciences, 2013(11), 1-16.
• İşeri, K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 469-487.
• Karahan, B. Ü. (2018). Examınatıon Of The Relatıonshıp Between Readıng Anxıety And Self-Effıcacy Perceptıon For Readıng Comprehensıon In 5th Grade Students. European Journal of Education Studies.
• Karakoç, M. (2005). Lise birinci sınıf öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıkları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Karaşahin, M. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Kaynar, İ. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığı ve iletişim becerileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Koçal, E. (2004). Televizyon çocukları uyuşturuyor. http://arsiv.sabah.com.tr/2004/09/01/cp/yas114- 20040821-101.html adresinden erişilmiştir.
• Konan, N. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin okuma alışkanlıkları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(1), 31-59.
• Konan, N. ve Oğuz, V. (2009). Öğretmenlerin okuma alışkanlıkları. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1 3 Ekim 2009. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Kurudayıoğlu, M., & Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının okumaya ve okuma eğitimine ilişkin öz yeterlik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 109-138.
• Kurulgan, M. ve Çekerol, G. S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 237-258.
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal Bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
• Künyeli, H. D. (1993). İlkokul 5.sınıf çocuklarında okuma alışkanlığının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Lehr, F. (1981). Television viewing and reading. Reading Teacher, 35(2), 230-233.
• Manguel, A. (2007). Okumanın tarihi. (Çev. Füsun Elioğlu). İstabul: YKY.
• Mavi, H. F. ve Çetin, B. (2009). Beden Eğitimi öğretmen adaylarının kitap okumaya ilişkin görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi. C.B.Ü. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-11.
• Morrow, L. M. (1986). Attitudes of teachers, principals, and parents toward promoting voluntary reading in the elementary school. Literacy Research and Instruction, 25(2), 116-130.
• Odabaş, H., Odabaş, Z. Y. ve Polat C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
• Ortaş, İ. (2007). Kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır? Kitap okuru bir toplum muyuz?-2. http://www.hakimiyetimilliye.org/index.php?news=864 adresinden erişilmiştir.
• Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117- 136.
• Palani, K. K. (2012). Promoting reading habits and creating literate society. Researchers World, 3(2), 90.
• Sağlam, M., Suna, Ç. ve Çengelci, T. (2008). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıklarını etkileyen etmenlere ilişkin görüş ve önerileri. Millî Eğitim Dergisi, 178, 8-23.
• Sağlamtunç, T. (1990). Türkiye’de üniversite kütüphanecilik bölümlerinin 4. sınıf öğrencilerinin özgür (boş) zaman ders dışı okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 4(1), 3-21.
• Sanacore, J. (1990). Creating the lifetime reading habit in social studies. Journal of Reading, 33(6), 414-418.
• Saracaloğlu, A. S., Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları, 4(12), 149-157.
• Saracaloğlu, A. S. ve Karasakaloğlu, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması (Adnan Menderes ve Uludağ Üniversiteleri örneği), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 457-480.
• Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 166-185.
• Semerci, Ç. (2002). Türk üniversitelerinde Beden Eğitimi ve Spor Bölümü öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Eğitim ve Bilim, 27(125), 36-43.
• Sevmez, H. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlığı ve kütüphane kullanımı üzerine bir inceleme (SÜ Eğitim Fakültesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.Suna, Ç, (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarını etkileyen etmenlerin analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Şahin, A. (2009). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının sosyo-ekonomik düzeylerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 215-232.
• Şahiner, Y. (2005). İlk ve orta öğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin okuma alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörler (Elmadağ ilçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Topçu, Y.E. (2005). İlköğretim 6, 7 ve 8.sınıf öğrencilerin okuma alışkanlıkları (Kayseri örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yalınkılıç, K. (2007). Türkçe öğretmen adaylarının okumaya ilişkin tutum ve görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 226-241.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız, A. (2000). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlıklarını belirleyen etmenler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, B. (2002). Ankara'daki ilköğretim öğretmenlerinin okuma ve Halk Kütüphanesi kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 16(4), 441-460.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, B., Köse, E. ve Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 22-51.
• Yılmaz, E. D. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, M. (2008). Türk Dili ve Edebiyatı bolumu öğrencilerinin okuma profili üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Yılmaz, M. ve Benli, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 281-291.
• Yılmaz, Z. A. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı. İlköğretim Online, 5(1), 1-6.