Evli Bireylerin Aile Yaşam Döngüsü Basamaklarında Algıladıkları Stres ve Aile Stresörleri ile Başa Çıkma Yöntemlerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 61 - 78, 01.06.2020

Nurşah Doğan Bulut Aşkın Asan

Öz

Bu araştırmada farklı aile yaşam dönemlerindeki bireylerin algıladıkları stres ve aile stresörleri ile başa çıkma durumları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) ve Aile Stresörleri ile Başa Çıkma Yöntemleri Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 197’si kadın (%51,6), 185’i erkek (%48,4) olmak üzere toplamda 382 kişi oluşturmuştur. Bu çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemi kullanılarak korelasyonel modele uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırma elde edilen veriler; aritmetik ortalama (X̅), Frekans (f), Yüzde (%), Standart sapma (S.S.), Kruskall Wallis Testi, Mann Whitney U testi, Spearman korelasyon testi yardımıyla çözümlenerek yorumlanmıştır. Araştırmada, kişisel özellikler, stres ve aile stresörleri ile başa çıkma durumları, aile yaşam döngüsü ve stres faktörü, algılanan stres düzeyi ile aile stresörleri ile başa çıkma yöntemlerinin kişisel özelliklere göre farklılaşma durumları (cinsiyet, aile tipi, eğitim düzeyi, çalışma durumu, gelir düzeyi) analiz edildiğinde, katılımcıların evlilikte algılanan stres durumları ile aile stresörleri ile başa çıkma yöntemleri arasında kimi boyutlarda çok güçlü ilişkiler görülmesi, algılanan stres ile stresle başa çıkma yöntemlerinin aile yaşam döngüsüne göre farklılıklar göstermesi, evlilikte algılanan stres ile stresle başa çıkma yöntemlerinin kişisel özelliklere göre kimi alt boyutlarda istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile, aile yaşam döngüsü, evlilikte stres, aile stresörleri

Kaynakça

• [1]. Eskin, M. (2018). Sorun Çözme Terapisi. Ankara: Altınordu Yayınları.
• [2]. Karasar, N. (2009) Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Nobel Yayınları
• [3]. Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• [4]. Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. Demirel, F., Kılıç, E. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi
• [5]. Ekşi, H., Özdemir-Kemahlı, P. ve Abdullayev, K. (2017). Aile Stresörleri İle Başa çıkma Yöntemleri Ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması (ASBYÖ). 1.Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Araştırmaları Sempozyumu (ISCER), Antalya, Türkiye.
• [6]. Ptacek, J.T., Smith, R.E. ve Zanas, J. (1992).Gender, appraisal, and coping: A longitudinal analysis. Journal of Personality, 60(4), 747-770.
• [7]. Ayyıldız T., Şener D.K., Kulakçı H. ve Veren F. (2012). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin stresle baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(2), 1-12.
• [8]. Cihan Güngör, H. (2007). Evlilik doyumunu açıklamaya yönelik bir model geliştirme (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• [9]. Pines, A. M. (1989). Sex differences in marriage burnout. Israel Social Sciance Research, (5), 60-75.
• [10]. Drumheller, L. (2005). Gender Differences in Stress and Coping Styles (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Rasdord Universitesi, Rasdord.
• [11]. Yüksel, Ö. (2013). Kadınlarda evlilik uyumu ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişki: stresle baş etme biçimleri ve toplumsal cinsiyet rolü tutumlarının aracı rolleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Bilim Dalı
• [12]. Yılmaz, S.D. ve Beji, N.K. (2010). Gebelerin stresle başa çıkma, depresyon ve prenatal bağlanma düzeyleri ve bunları etkileyen faktörler. Genel Tıp Dergisi, 20 (3), 99-108
• [13]. Zuo, J. ve Tang, S. (2000). Breadwinner status and gender ideologies of men and women regarding family roles. Sociological Perspectives, 43, 29–43.
• [14]. Brantley, P.J., O’Hea, E.L., Jones, G. ve Mehan, D.J. (2002) The influence of income level and ethnicity on coping strategies. Journal of Psychopathology and Behavioural Assessment, 24, 39-45.
• [15]. Whiffen, V. E., ve Gotlib, I. H. (1989). Stress and coping in maritally distressed and nondistressed couples. Journal of Social and Personal Relationships, 6, 327-344.
• [16]. T.C. Başbakanlık, A. (2010). Türkiye'de Aile Değerleri Araştırması. Ankara.
• [17]. Gladding, S. (2015). Aile Terapisi. (İ. Keklik, & İ. Yıldırım, Çev.) Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.
• [18]. Yıldız, A. (2009). Evlilikte Yaşanan Sorunlar ve Başa Çıkma Yolları. H. Yavuzer içinde, Evlilik Okulu (s. 211-229). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• [19]. Özuğurlu, K. (2006). Karı-Koca İlişkilerinden Doğan Sorunlar. H. Yavuzer içinde, Ana-Baba Okulu (s. 201-217). İstanbul: Remzi Kitabevi. [20]. Conger, K. J., Rueter, M. A. & Conger, R. D. (2000). The role of economic pressure in the lives of parents and their adolescents: The family stress model. In L. J. Crockett & K. Rainer (Eds.), Negotiating adolescence in times of social change (pp. 201-223). New York: Cambridge University Press.
• [21]. Waters, L.E.& Moore, K.A. (2002). Reducing latent deprivation during unemployment: The role of meaningful leisure activity. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75 (1), 15-32.
• [22]. Hobfoll, S.E., Dunahoo, C.L., Ben-Porat,h Y. & Monnier, J. (1994). Gender and coping: the dual-axis model of coping. American Journal of Community Psychology, 22(1), 49-82.
• [23]. Boateng, W.(2017). Famıly stress dynamıcs, domestıc vıolence and theır combıned ımpact on perceıved health status of women ın ghana. Gender & Behaviour, 15(1), 8393-8405. Retrieved from: https://search.proquest.com/docview/1925704241?accountid=12251