HADİS İLMİNDE RÂVİLERİN KİMLİK BİLGİLERİYLE İLGİLİ PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI

Yıl 2022, , 128 - 147, 08.04.2022

Md. Amınul Islam , Amın Uddın

https://doi.org/10.52115/apjir.1057936

Öz

Hadis literatüründe çok önemli bir yer tutan rical ilmi, râvilerin durumunu kendisine konu edinen bir ilim dalıdır. Bu ilim olmaksızın hiçbir muhaddisin hadislerin sıhhati konusunda hatadan kurtulamadığı apaçık ortadadır. Hadisin senetlerinde yer alan râvilerin kimlikleri ile ilgili karışıklıkları çözmek için muhaddisler büyük çabalar sarf etmişlerdir. Buna rağmen bu çabaların kesinkes net bir netice veremediği de aşikârdır. Bu araştırmada kimliği tespit edilemeyen ve bu sebeple de karışıklıklara sebep olan râvilerin kimliklerinin tespit edilmesi ve onların ayrı ayrı olarak zikredilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca birbirlerine karışma olasılığı bulunan râvilerin birbirlerinden ayırt edilebilmesi için her râvinin ayırt edici özellikleri de zikredilmiştir. Bu bağlamda aynı görülen fakat farklı olan râvileri birbirinden ayırt etmek ve rivayet ettiği hadislerin sahih ya da zayıf olduğu hükmünü verebilmek için karışık olan râviler birbirlerinden ayrı olarak ele alınmıştır. Bunu yaparken nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bununla beraber bu konularda yazılan kadim eserler hakkında bilgi verme hususu da ihmal edilmemiştir. Gerek Türkçe gerek Arapça kimlik bilgileriyle ilgili tüm kaynaklar taranarak, bu bilgiler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmada hadis ilminde râvilerin kimlik karışıklıkları incelenerek çözüm yolları üretilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Râvi, Muhaddis, Kimlik, Ricâlü’l-hadîs

THE PROBLEMS AND SOLUTIONS REGARDING THE IDENTITY OF HADITH NARRATORS IN THE HADITH LITERATURE

Öz

Rijalul Hadith is an important part of hadith literature because it reveals the narrator’s personality. Hadith commentators are unable to function without this knowledge. However, there are still some issues to be handled. In this light, hadith experts go to considerable lengths to clear up any misunderstandings about the identities of hadith narrators in the hadith literature. However, none of their efforts discovered a noticeable result. As a result, the goal of this research is to determine the identities of the narrators separately. Furthermore, despite the lack of differences, this study made a distinction between the narrators of Sahih and Dhaif hadiths. Based on previous academic studies, this work put a qualitative research approach. However, it negotiates with primary sources that were written in Arabic and Turkish. In this study, the identity confusions of the narrators in the hadith literature were investigated and attempts have been made to provide the proper solutions.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Narrators, Muhaddith, Identity, Rijalul Hadith

Kaynakça

• Âşıkkutlu, Emin. “Mübhem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• B. İsmâî’l, Ebul-Hasan Mustafâ. el-Cevâhiru’s-Süleymaniyye Şerhu’l-Manzûmetı’l-Beyküniyye. Riyad: Daru’l-kayyân, 2006.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. nşr. Muhammed Muhyiddîn Abdilhamîd. 4. cilt Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye, ts.
• el-Ömerî, Ekrem Ziya. Bühûs fî Târîhi’s-Sünneti’l-Müşerrefe. Medîne: Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hikem, 1984.
• el-Zehrânî, Muhammed b. Matar. İlmü’r-Ricâl Neş’etühû ve Tatavuruhû. Kahire: Dâru İbn Affan, 2004.
• Eren, Mehmet. Hadis İlminde Rical Bilgisi ve Kaynakları. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2012.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. el-Medhal ilâ Ma’rifeti Kitâbi’l-İklîl. thk. Ahmed b. Fâris b. Salim. Beyrut: Daru İbn Hazm, 2003.
• ______, Ma’rifetü Ulûmi’l-Hadîs. thk. Ahmed b. Fâris b. Salim. Beyrut: Daru İbn Hazm, 2003.
• İbn Hacer el-Askalâni, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. Nuhbetü’l-Fiker fi Mustalahi Ehli’l-Eser. Lübnan: Dâru İbn Hazm, 2006.
• ______, Nüzhetü’n-nazar fî tavzîhi Nuhbeti’l-fiker. thk. Muhammed merâvî. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2019.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. el-Bâʿisü’l-hasîs şerhu İhtisâri ʿulûmi’l-hadîs. nşr. Ahmed Muhammed Şâkir. Dimaşk: Darü’l-Feyha, 2016.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd. es-Sünen. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 2. cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabiyye, ts.
• İbn Mâkûlâ, Ebû Nasr Alî b. Hibetillâh b. Alî el-İclî. Tehzîbü müstemirri’l-evhâm ʿalâ zevi’l-maʿrife ve üli’l-efhâm, Lübnan: Dârü’l-kütübi’l-İlmiyye, 1990.
• İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ eş-Şehrezûrî, Ulûmü’l-hadîs (Mükaddimetü İbni’s-Salâh). thk. Nûreddîn Itr. Beyrut: Darü’l-Fikri’l-Muasır, ts.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 12. Basım, 2011.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh, nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Darû ihya, 1955-56. Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünenü’n-Nesâî. thk. Abdülfettâh Ebî Gudde. Halep: Mektebetü’l-Matbuati’l-İslamiyye, 2. Basım, 1986.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. İrşadü Tullabi’l-Hakaik ila Marifeti Süneni Hayri’l-Halaik. thk. Prof. Dr. Nûreddîn Itr. Dımaşk: Darü’l-Minhaci’l-Kavim, 2019.
• ______, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. et-Takrîb ve’t-Teysîr. Riyad: Mektebetü’l-Maârif, 2010.
• Sandıkçı, S. Kemal. “Müttefik-Müfterik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Sandıkçı, S. Kemal. “Mü’telif-Muhtelif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Sirâcuddin, Abdullah. Şerhu’l-Manzûmetı’l-Beyküniyye fi-Mustalahi’l-Hadis. nşr. Muhammed Necîb Sirâcuddîn. Halep: Mektebetü’l Dâru’l-felah, 2017.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. Tedrîbü’r-râvî. Kahire: Daru’l-Hadis, 2002.
• Tahhân, Dr. Mahmûd. Teysîru Mustalahi’l-Hadîs. Riyad: Mektebetü’l-Maarif li’n-Neşr vet-tevzî’, 2010.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd). el-Câmiʿu’s-sasîh. nşr. Ahmed Muhammed Şâkir. 5. Cilt. Mısır: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Haleb, 2. Basım, 1975.
• Zebîdî, Osman b. el-Mekkî. el-Kalâidü’l-enbariyye ala’l-Manẓûmetü’l-Beyḳūniyye. thk. Dr. Nurettin b. el-Beşir el-Calasî. Tunus: Mecmau’l-etres li’l-kitabi’l-muhtas, 2014.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî el-Fârikî ed-Dımaşkî, Tezkiretü’l-Huffâz. nşr. abdurrahman b. yahyâ el-Muallimî. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1954.