İMAM NEVEVÎ’NİN “KIRK HADİS” ADLI ESERİNDE DEĞERLER EĞİTİMİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 177 - 194, 31.08.2019

Ayşegül Köstü

Öz

İnsan sosyal bir varlıktır, tek başına yaşaması
düşünülemez. Birlikte yaşamlarda, ortak yaşam kuralları olarak anılan ve her
toplumda kendine yer bulan, bazen evrensel, bazen de halkın din ve kültürüne
bağlı olarak meydana gelen ilke ve kurallara değer adı verilmektedir. İslam
dininde değerler, genel olarak ahlâkî değer olarak nitelendirilmekte olup,
kaynağı ayet ve hadislerdeki emir ve yasaklara dayanmaktadır. Ana ilke ve
kuralları oluşturan Hz. Peygamber’in hadisleri, ahlâk alanında da kaynaklık
teşkil etmiştir. İmam Nevevî’nin Kırk Hadis seçkisi, aynı zamanda birçok ahlâkî
değeri ihtiva etmesi açısından dikkat çekici bir eserdir. Bu çalışmada, İmam
Nevevî’nin Kırk Hadis eserindeki hadisler, değerler eğitimi açısından ele
alınmış ve sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, Hadis, Değerler Eğitimi, Nevevî, Kırk Hadis

Kaynakça

• AHMED İBN HANBEL, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel, Müsnedü Ahmed İbn Hanbel (I-VI), (nşr. Bedreddin Çetiner), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.AKBABA-ALTUN, Sadegül, “Eğitim Yönetimi ve Değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, 2003, Yıl 1, Sayı 1, s.7-17.ALTUNTAŞ, Halil-ŞAHİN, Muzaffer, Kur’ân-ı Kerim Meâli, DİB Yayınları, Ankara, 2010.ARSLAN, Şükran Fatma, Sünen-i Ebû Davud’un Edeb Bölümünden Hareketle Hz. Peygamber’in Karakter Eğitiminde Yer Alan Ahlâkî Değerler, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Ana Bilim Dalı, Din Eğitimi Bilim Dalı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2008.AYDIN, Mehmet Zeki-GÜRLER AKYOL, Şebnem, Okulda Değerler Eğitimi: Yöntemler, Etkinlikler, Kaynaklar, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2012.BEYHAKÎ, Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî, es-Sünenü’l-Kübrâ, (thk. M. Abdulkâdir Atâ), Beyrût, 2003.BUĞA, Mustafa - MİSTU, Muhyiddin, İmam Nevevî Kırk Hadis Şerhi, (Çev. M. Salih Ş- M. Ziya G), Dua Yayıncılık, İstanbul, 2010.BUHÂRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâil, el-Câmiu’s-Sahîh (I-VIII), (nşr. Bedreddin Çetiner), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.ÇAĞRICI, Mustafa, “Emri bil- Ma’ruf Nehy-i ani’l- Münker”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul, 1995, XI, s.138-141.DÂREKUTNÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. Ömer, Sünenu’d-Dârekutnî, (thk. Şuayb el-Arnaut vd.), Müessesetu’r-risâle, Beyrut, 1424/2004.DÂRİMÎ, Ebu Muhammed Abdillah Abdirrahman (1992). es-Sünen (I-II). (nşr. Bedreddin Çetiner), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.DAVUDOĞLU, Ahmed, Sahih-i Müslim Tercemesi ve Şerhi, Sönmez Neşriyat, İstanbul, 1977.DEMİRCİ, Muhsin, Kur’ân’ın Ana Konuları, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 2010.GAZALÎ, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, (Trc. Ali ARSLAN), Arslan Yayınları, İstanbul, 1993.HIDIR, Özcan, Hadis Deryasından İnciler, Hayat Yayıncılık, İstanbul, 2011.İBN ABDİLBERR, Yusuf b. Abdilberr en-Nemerî, Camiu Beyâni’l-İlm ve Fadlih, Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, 1398, İBN MÂCE, Muhammed b. Yezid el-Kazvinî, Sünenu İbn Mâce (I-II), (thk. M. Fuâd Abdulbâkî), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.İBN RECEB, Ebü’l-Ferec Zeynüddîn Abdurrahmân el-Hanbelî, Hadislerle İlim ve Hikmet, (Çev. Ali Kaya), Semerkand Yayınları, İstanbul, 2012.İBNÜ’L-CEVZÎ, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî, el-İlelu’l-Mütenahiye, Beyrut, 1983.İSAM, İslâm ve Toplum İlmihali, TDV Yayınları, Ankara, 2015.KANDEMİR, Yaşar vd., İmam Nevevî, Riyâzü’s-Sâlihîn Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, Erkam Yayınları, İstanbul, 1997.………...., “Kırk Hadis”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul, 2002, XXV, s. 467-470.………...., “Nevevî”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul, 2007, XXXIII, s. 45-49.KARAHAN, Abdulkadir “Kırk Hadis”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul, 2002, XXV, s. 470-473.………...., “Hadisi Erbaîn Nev’inin Doğuşu ve Âmilleri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul, 1952, Sayı 1, s. 75-82.KENAN, Seyfi, “Modern Eğitimde Değer Arayışları” Dem Dergi, Değerler Eğitim Merkezi Yayınları, 2007, Yıl 1, Sayı 1, s. 28-33.KÖSTÜ, Ayşegül, İmam Nevevî’nin Kırk Hadis Adlı Eserinde Değerler Eğitimi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kilis, 2017, s. 34-193.MÂLİK, Mâlik b. Enes, Muvatta, (I-II), (thk. M. Fuâd Abdulbâkî), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.MEB, Dinî Terimler Sözlüğü, Devlet Kitapları Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü, Ankara, 2009.MEB, 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu (2., 10., 11., 20., 23., 28. Maddeleri), MEB 2010/53 sayılı, 08.09. 2010 Tarihli Genelgesi.MÜSLİM, Ebu’l-Huseyn Muslim b. Haccâc, el-Câmiu’s-Sahîh (I-III), (thk. M. Fuâd Abdulbâkî), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.NESÂÎ, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, Sünenu’n-Nesâî (I-VIII). (nşr. Bedreddin Çetiner), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.NEVEVÎ, Muhyiddîn Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref, el-Erbaʻûne’n-Nevevîyye, thk. el-Hallâk, Kusay Muhammed Nurs, eş-Şeyhî, Enver b. Ebî Bekr, Dâru’l-Minhâc, Cidde, 1430/2009.………...., Kırk Hadis, (Trc. Babanzâde Ahmed Na’îm), Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1341.OKTAY, Ayşe Sıdıka, “Ahlâkî Değerler ve Bunların Global Ahlâka Etkileri” Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (26- 28 Kasım 2004), Değerler Eğitimi Yayınları, İstanbul, 2007, s. 131-143.OKTAY, Hüseyin Tuğrul, Televizyon Dizilerinin Toplumun Milli ve Manevî Değerleri Açısından Değerlendirilmesi (Aşk-ı Memnû Dizisi Örneği), T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi), Ankara, Kasım, 2011.ÖZAFŞAR, Mehmed Emin, vd., Hadislerle İslâm Asiklopedisi, DİB Yayınları, Ankara, 2014.SAĞLAM, Kâzım, İmam Nevevî Kırk Hadis Tercemesi ve Şerhi, Buruc Yayınları, İstanbul, 2011.TARHAN, Nevzat, Değerler Psikolojisi ve İnsan, Güzel İnsan Modeli, Timaş Yayınları, İstanbul, 2011.TİRMİZÎ, Ebû İsâ Muhammed b. ‘Îsa, Sünenu’t-Tirmizî (I-V), (nşr. Bedreddin Çetiner). Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.TDK, Büyük Türkçe Sözlük, Ankara, 2005, http://www.tdk.gov.tr/index.phpÜNAL, İsmail Hakkı, “İslâm Kültüründe Kırk Hadis Geleneği ve Şeyh Hamid-i Velî’nin Hadis-i Erbaîn Şerhi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul, c. XXXIX, Sayı 1, s.136-146.YAMAN, Ertuğrul, Değerler Eğitimi: Eğitimde Yeni Ufuklar, Akçağ Yayınları, Ankara, 2012.YILMAZ, Macid, Ergenlerde Şiddetin Önlenmesinde Din Eğitiminin Rolü, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum, 2010.YİĞİTTİR, Süleyman-ÖCAL, Âdem, “İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Değer Yönelimleri”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2010, Sayı 24, s. 407-416.ZEBÎDÎ, Zeynü’d-din Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Latîf, Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, (Trc. Ahmed Naim, Kâmil Miras), DİB Yayınları, Ankara, 1984.