From Iʹtikaf to spiritual detachment (asceticism), from spiritual detachment (asceticism) to solitary spiritual retreat, from solitary spiritual retreat to Iʹtikaf: The solitary spiritual retreat transformation education method by the Ziyaiyye ecole

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 43, 12.04.2020

Hür Mahmut Yücer

Öz

In general, seclusion (khalwah) is not known as an important term in Naksibendiyye. However, this point of view had been changed by Hâlid‐i Bağdâdî, and it gained methodological importance through the use of Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî. This process of changes can be followed in the manuscripts which were acquired by the Gümüşhânevî Tekkes in Sultanahmet. Moreover, this methodological tendency has slowly returned to its initial state after 1974 and left its place to the seclusion (itikaf), a form of Sunnah practiced by the Prophet and his followers. With the help of new manuscripts which have seen discovered recently, therefore, this article will focus closely upon the practice of khalwah in Gümüşhânevîyye, the disciples who are in khalwah and their locations, the reasons of their choice of khalwah, the expectations of Tariqah from the ones who has finished khalwah and the effects of khalwah on Tariqah followers and on society of Turkish. Change of the case will be pointed where after 1974 in Turkey. At the end of the article, the new manuscripts, which are translated from Arabic alphabet to Turkish alphabet, will be presented.

Anahtar Kelimeler

Ziyaiyye, Uzlat (lifelong seclution), khalwah (40 days long seclusion), change, itikâf (10 days long seclusion)

İtikaftan Uzlete, Uzletten Halvete, Halvetten İtikafa: Ziyâiyye Ekolünde Bir Eğitim Yöntemi Olarak Halvet ve Dönüşüm

Öz

Nakşibendîlikte halvet kavramına genel olarak pek önem verilmediği bilinmektedir. Ancak Hâlid‐i Bağdâdî ile bu bakış açısı değişmiş, Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî ile eğitimde yöntemsel (metodolojik) bir önem kazanmıştır. Bu durum, Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin tarîkatını neşrettiği Sultanahmet’teki Gümüşhânevî tekkesi metrûkatından günümüze intikal eden belgelerden takip edilebilmektedir. Bu metedolojik eğilim 1974’ten itibaren yerini yavaş yavaş İslam’ın Medine dönemindeki haline bırakmış ve nebevî bir form olan itikâf ibâdetine dönüşmüştür. Bu araştırmada yeni belgelerden istifade ile Gümüşhânevî’nin halvet uygulaması, halvete hangi bölgelerden kimlerin rağbet ettiği, hangi amaçlarla bu yolu tercih ettikleri, halvetten çıkanlardan beklentileri ve halvetin tarikat/din için etkileri araştırılmaya çalışılacaktır. Türkiye’de 1974 sonrası halvetin itikafa dönüşüm sürecine işaret edilecektir. Çalışmanın sonunda yeni elde edilen belgeler neşredilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ziyâiyye, Halvet, İtikaf, Dönüşüm

Kaynakça

• [1] A. Battal Taymas. (1958) Kazanlı Türk Meşhurlarından Alimcan Barudi. İstanbul, s. 7-35. [2] Çataklı, Osman N. (1999) Seyyid Mehmed Zahid Kotku (k.s.) Hazretleri’nin hayat hikayesi. [y.y., t.y.] (İstanbul: Milsan Basın Sanayi A.Ş.) [3] Anılarla Mehmed Zahid Kotku (rh.a) hazretleri. (1997) (haz. Metin Erkaya). İstanbul: Seha Neşriyat. 400 [4] Demirdaş, Öncel. (2012) Tasavvuf Tarihinde Halvet ve Halvetin Manevi Eğitimdeki Rolü. EKEV Akademi Dergisi- Sosyal Bilimler -, , cilt: XVI, sayı: 53, s. 131-142 [5] Frager, Robert. (2005) Kalb, Nefs ve Ruh. (Çev. İbrahim Kapaklıkaya). İstanbul: Gelenek Yay. [6] Gümüşhânevî, Ahmed Ziyaeddin. (2007) Câmiu’l-usûl, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Lübnan, s. 251. [7]İsmâil Kara, Gümüşhânevî Halîfelerinden Şeyh Osman Niyâzî Efendi ve Güneyce-Rize’deki Tekkesi, İstanbul 2004, ss.37-44. [8] Karayalman, Mehmet. (2011) Ünyeli Taşlızâde Hacı Yusuf Bahri Efendi, Dila Yay. [9] Karakaş, Ahmet Canan, İtikafın Manevi Zekâ, Dînî Şuur ve Endişe Şiddeti Üzerine Etkisi, APJIR- Academic Platform Journal of Islamic Research, 2019, cilt: III, sayı: 1, s. 1-12. [10] Kılıç Ünal. “Numan Efendi’nin Risaletü’l-itikafiyye Risalesi’nin Metot ve Muhteva Açısından incelenmesi”. Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile Sarıhatipzâdeler. 2011, s. 301-312. [11] Devlet, Nadir. “Alimcan Barudi”, TDV Ansiklopedisi, istanbul 1989, c.2, s.463-464; [12] Özdemir, H. Hilmi. (2007) Bolvadinli Yörükzade Ahmet Hilmi Özdemir, [y.y., t.y.] (Ankara: Baran Ofset,) [13] Özelsel, Michaela Mihriban (2002). Halvette 40 Gün. (Çev. Petek Budanur Ateş). İstanbul: Kaknüs Yay. [14] Şeker, Mehmet. “İtikaf”. DİA. 23. ss. 457-459. [15] Uludağ, Süleyman. ‘Halvet’, DİA, XV, 386,387. [16] Uludağ, Süleyman - Eraydın, Selçuk (1995). “Erbaîn”. DİA., c.XI. İstanbul. [17] Tanman, M. Baha. (1997).“Halvethane”, DİA., c.XV. İstanbul. [18] Tosun, Necdet. (2002) Bahâeddin Nakşbend, Hayatı, Görüşleri Tarîkati, İnsan Yay, İstanbu ls.330-331. [19] Yenen İbrahim. “Kişilik ve Karakter Oluşumunda “İtikaf” İbadeti”. Uluslararası Kişilik ve karakter inşasında Dinin Yeri Sempozyumu. 10-12 Haziran 2016, Ordu 2016 c.II, s. 475-486. [20] Yılmaz, Hasan Kâmil (1990 Mayıs). “Çile-Erbain-Uzlet”. Altınoluk, Sayı: 51. [21] Yılmaz, Hasan Kâmil (1990 Nisan). “Ramazan Halveti: İtikâf”, Altınoluk, Sayı: 50. Prof. Dr. Mahmud Esad COŞAN, 16. 01. 1998 - Sydney / AVUSTRALYA. http://www.iskenderpasa.com/9B3009B8-6F85-48F1-86BF-D3B443E3C5A4.aspx Prof. Dr. Mahmud Esad COŞAN, 12.03.1999 Cuma Sohbeti (Mekke-i Mükerreme) http://www.iskenderpasa.com/35991DD3-6639-4054-916E-3415FB18201B.aspx https://itikaf.org/