Bir Menâkıbın Aynasından 19. yüzyıl Osmanlısında Siyasi ve Sosyal Hayat Kemal-Nâme-i Düğümlü Baba Cild-i Sâlis Örneği

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 3, 377 - 398, 13.12.2022

Şeydanur Küçük

https://doi.org/10.52115/apjir.1206998

Öz

19. yüzyıl Osmanlı Devleti için sorunların, çözüm arayışlarının ve ıslahların hâkim olduğu bir dönemdir. Senelerce süren savaşlar, devletin zayıflığından faydalanarak çıkarılan isyanlar, idari ve mali zorluklar Osmanlı Devleti’ni ciddi sıkıntılara düşürmüştür. Bir yandan da Tanzimat’ın ilanı ile beraber toplumda Batı kültürünün izleri görülmeye başlanmış ve gösterişli bir yaşama temayül etmiştir. Bu değişimin peşinden gidenler olduğu gibi Batılılaşmaya karşı duranlar da vardır. İsmail Sâdık Kemâl Paşa da bunlardan biridir. Bu çalışmada 19. yüzyıl Osmanlı münevverlerinden İsmail Sâdık Kemal Paşa’nın kaleme aldığı manzum bir menâkıb-nâme olan Kemâl-nâme-i Düğümlü Baba adlı eserin 3. cildi siyasi ve sosyal hayata dair bilgiler çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın başında müellifin ve Düğümlü Baba’nın hayatları hakkında kısa bilgiler sunulmuştur. Ardından Kemâl-nâme-i Düğümlü Baba adlı eser şekil yönünden kısaca incelenmiş ve eserde geçen konular savaşlar, siyasi hayat, salgınlar, yangınlar ve son olarak adı geçen şahışlar başlıkları altında ele alınmıştır. Bu çalışmayla beraber manzum bir menâkıb-nâmenin tarihî bir vesika olarak Osmanlı Devleti’nin siyasi ve sosyal hayatını nasıl yansıttığı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kemâl-nâme-i Düğümlü Baba, İsmail Sâdık Kemâl Paşa, Düğümlü Baba, menâkıb-nâme