Ruhsal Hastalıkların Manevi Tedavisine Sufilerin Yaklaşımları -İmam Gazzâlî Örneği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 500 - 513, 21.12.2024

Muhammed Veysel Akkaya

https://doi.org/10.52115/apjir.1585286

Öz

İmam Gazzâlî, manevi hastalıkların tedavisi ile ilgili önemli fikirleriyle bu alana öncülük etmiş bir İslam alimidir. Gazzâlî’ye göre manevi hastalıklar, beden hastalıklarına benzer şekilde tedavi edilmelidir. Manevi hekim, hasta kişiye merhametle yaklaşmalı ve hastalığın köklerini ortadan kaldırmayı hedeflemelidir. Bu süreçte tevbe, sabır, şükür, tevekkül ve murakabe gibi manevi ilaçlar kullanılmalıdır. Manevi hastalıkların bedensel hastalıklardan daha çok olduğunu belirten Gazzâlî, manevi hastalıkların tedavisinde kişinin önce hastalıklarını fark etmesi ya da kendisine terapi ile fark ettirilmesi ardından bu hastalıklardan kurtulmak için çaba göstermesi gerektiğini belirtir. Allah ile olan ilişkinin bozulması ve düzensizliği psikolojik problemlerin temel kaynağıdır. Tevbe yani değişim sürecine girmek bu bozulmuş ilişkiyi düzeltmenin en önemli yoludur. Manevi tedavinin etkili olabilmesi için hastanın tedaviye inanması ve manevi rehberine güvenmesi gereklidir. Gazzâlî, ayrıca manevi tedavi için ilgili konuda yeterli bilgi donanımı olması gerektiğini ve bu konuda uzmanlaşmanın şart olduğunu belirtir. Modern psikolojiyle de ilişkilendirilebilecek bu yaklaşım, günümüzde tasavvufun psikoterapide alternatif bir yöntem olarak kullanılabileceğine dair umut verici bir gelişme olarak görülebilir.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Tevbe, Sabır, Şükür, Tevekkül, Rızâ, Murâkabe

SUFI APPROACHES TO THE TREATMENT OF SPIRITUAL ILLNESSES -The Example of Imam al-Ghazali-

Öz

Imam al-Ghazālī is an Islamic scholar who pioneered this field with his important ideas on the treatment of spiritual diseases. According to al-Ghazālī, spiritual diseases should be treated in a similar way to physical diseases. The spiritual physician should approach the sick person with compassion and aim to eliminate the roots of the disease. In this process, spiritual medicines such as repentance, patience, gratitude, tawakkul and murakaba should be used. Stating that spiritual illnesses are more common than physical illnesses, al-Ghazālī states that in the treatment of spiritual illnesses, the person must first realize his illnesses or be made to realize them through therapy, and then make an effort to get rid of these illnesses. The deterioration and irregularity of the relationship with God is the main source of spiritual problems. Repentance, that is, undergoing a process of change, is the most important way of restoring this broken relationship. For spiritual treatment to be effective, the patient must believe in the treatment and trust his spiritual guide. Al-Ghazālī also states that for spiritual treatment to be effective, the patient must be equipped with sufficient knowledge on the relevant subject and specialization in this subject is a must. This approach, which can also be associated with modern psychology, can be seen as a promising development that Sufism can be used as an alternative method in psychotherapy today.

Anahtar Kelimeler

Sufism, tawba, patience, gratitude, tawakkul, consent, muraqabah.

Kaynakça

• el-Askalânî, İbn Hâcer. Fethu’l-bârî bi-Şerhi Sahîhi’l-Buhârî. thk: Abdurrahman b. Nâsır el-Berrâk. Riyad: Dâru’ttayyibe, 1426/2005.
• Çetin, Nuran. “Mânevî Hastalıkların Tedavisinde Tasavvufî Yaklaşım”. Uluslararası Din ve Medeniyet -I Sempozyumu (Din ve Sağlık): Tebliğler Kitabı. Elazığ: Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları 2021.
• Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed. İhyâu ulûmu’d-dîn. trc. Ali Arslan. İstanbul: Arslan yayınları. 1972.
• el-Münkız mine’d-dalal. trc. Hilmi Güngör. Ankara: Maarif Basımevi, 1960.
• İbn Arabî. Futûhât-ı Mekkiyye. trc. Ekrem Demirli. İstanbul: Litera yayıncılık, 2017.
• Kişmir, Tuğba. Tasavvuf Psikolojisi Açısından Nefsin Olgunlaşma Sürecinin Karaktere Etkisi. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Sağır, Cemile. Tasavvuf ve Psikoloji İlişkisi: Varoluşçu, İnsancıl ve Benötesi Psikoloji Kuramları Çerçevesinde (XXI. Yüzyıl). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü, Doktora, 2023.
• Temizkaya, Hatice Refhan. Tasavvuf Psikolojisi Açısından Ben ve Benötesi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016