EŞİTSİZLİĞİ YENİDEN ÜRETEN GÖSTERİ: THE PLATFORM VE SQUID GAME

Yıl 2022, , 40 - 72, 26.06.2022

Gözde Geçimli

https://doi.org/10.54186/arhuss.1075192

Öz

Sosyal bir gerçeklik olarak eşitsizlik, film ve dizi sektöründe sıklıkla işlenen temalardan birisidir. Bu temadan hareket eden sinema yapıtları tıpkı diğer toplumsal sorunlarda olduğu gibi eşitsizliği de kurgusal bir düzlemde ve eleştirel bakış açısıyla daha çarpıcı bir şekilde anlatmayı hedeflemektedir. Modern sinemanın 1960’larla birlikte ön plana çıkan toplumsal sorunları ve onları üreten sosyal, ekonomik ve siyasal nedenleri eleştiren yapısı, güncel yapıtlarda da kendisini gösterir. Ancak sinema, gösteri kültürü aracılığıyla eleştiri nesnesini yeniden üreten modern paradoksun içinde kalmaya devam etmektedir. Filmlerin gelişen teknoloji ve küreselleşmeyle birlikte günümüzde çok daha kitlesel bir erişim imkânına ulaşması, toplumsal sorunları konu alırken sinemanın bu sorunları yeniden üreten paradoksal mekanizmasının işlerliğini azaltmamıştır. Bu çalışmada, ilgili argümandan hareketle bir toplumsal sorun olarak eşitsizliği konu edinen ve bunu Netflix gibi yeni medya araçlarının anlık erişim hızıyla geniş kitlelere ulaştıran iki popüler yapıtın söz konusu paradoksu tekrarladığı iddia edilmektedir. Bu bağlamda çalışmada The Platform (Galder Gaztelu-Urrutia, 2019) filmi ve Squid Game (Hwang Dong-hyuk, 2021) dizisinin ilk sezonu ilgili metodoloji çerçevesinde ters üçgen yöntemi izlenerek eleştirel bir perspektiften incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eşitsizlik, Küreselleşme, Film Sosyolojisi, Yeniden Üretim, Gösteri Toplumu

A SPECTACLE THAT REPRODUCES INEQUALITY: THE PLATFORM AND SQUID GAME

Öz

As a social reality, inequality is one of the themes that is frequently handled in the film and TV series industry. Movies based on this theme aim to explain inequality in a more striking way with a fictional and critical point of view, just like other social problems. The structure of modern cinema, which criticizes the social problems that came to the fore with the 1960s and the social, economic and political reasons that produced them, also shows itself in contemporary works. However, cinema continues to remain in the modern paradox that reproduces the object of criticism through the culture of spectacle. The fact that movies have reached a much more massive reach with the advancing technology and globalization has not reduced the functionality of the paradoxical mechanism of cinema, which reproduces these problems while dealing with social problems. In this study, it is claimed that two popular works that deal with inequality as a social problem and reach large masses with instant access speed of new media tools such as Netflix repeat the mentioned paradox. In this context, the first season of The Platform (Galder Gaztelu-Urrutia, 2019) and Squid Game (Hwang Dong-hyuk, 2021) were examined from a critical perspective by following the inverted triangle method within the framework of the mentioned methodology.

Anahtar Kelimeler

Inequality, Globalization, Film Sociology, Reproduction, Society of Spectacle

Kaynakça

• Acemoğlu, D. & Robinson, J. A. (2014). Ulusların Düşüşü. (5. b.). (F. R. Velioğlu, Çev.). İstanbul: Doğan Kitap.
• Adorno, T. W. (2011). Kültür Endüstrisi. (6. b.). (N. Ülner, M. Tüzel, E. Gen, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Adorno, T. W. & Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği. (1. b.). (N. Ülner & E. Öztarhan Karadoğan, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Althusser, L. (2005). Yeniden-Üretim Üzerine. (1. b.). (A. I. Ergüden, Çev.). Ankara: İthaki.
• Armes, R. (2011). Sinema ve Gerçeklik. (Z. Ö. Barkot, Çev.). İstanbul: Doruk.
• Bachelard, G. (2014). Mekânın Poetikası. (2. b.). (A. Tümertekin, Çev.). İstanbul: İthaki.
• Bauman, Z. (2016). Cemaatler. (1. b.). (N. Sosyal, Çev.). İstanbul: Say.
• Bauman, Z. (2010). Sosyolojik Düşünmek. (7. b.). (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bazin, A. (1966). Çağdaş Sinemanın Sorunları. (1. b.). (N. Özön, Çev.) Ankara: Bilgi.
• Bazin, A. (2011). Sinema Nedir? (1. b.). (İ. Şener, Çev.). İstanbul: Doruk.
• Bourdieu, P. & Passeron, J. C. (2015). Yeniden Üretim. (1. b.) (A. Sümer, L. Ünsaldı, Ö. Akkaya, Çev.). Ankara: Heretik.
• Clawson, R. A. & Trice, R. (2000). Poverty as We Know It Media Portrayals Of The Poor. Public Opinion Quarterly, 64(1). 53-64.
• Clegg, S. & Baumeler, C. (2010). Essai: From Iron Cages To Liquid Modernity in Organization Analysis. Organization Studies, 31(12). 1713-1733.
• Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu. (1. b.). (A. Ekmekçi, O. Taşkent, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Desola, D., Rivero, P. (Yazarlar), & Gaztelu-Urrutia, G. (Yöneten). (2019). The Platform [Film]. İspanya: Festival Films (İspanya); Netflix (Uluslararası).
• Diken, B. & Laustsen, C. B. (2010). Filmlerle Sosyoloji. (1. b.). (S. Ertekin, Çev.). İstanbul: Metis.
• Dong-hyuk, H. (Yazar), & Dong-hyuk, H. (Yöneten). (2021). Squid Game [Dizi Film]. (1. Sezon). Güney Kore: Netflix.
• Evrim Ağacı (2021). Squid Game: Bir Sosyal Darwinizm Oyunu! https://www.youtube.com/watch?v=MfVGHxVv4HY&ab_channel=EvrimA%C4%9Fac%C4%B1. (Son Erişim Tarihi: 02.06.2022).
• Foucault, M. (2015). İktidarın Gözü. (4. b.). (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Gallino, L. (2012). Küreselleşme ve Eşitsizlik. (2. b.). (D. Kundakçı, Çev.). Ankara: Dost.
• Gilens, M. (1996). Race and Poverty in America. Public Opinion Quarterly, 60(4), 515-41.
• Gökalp, E., Ergül, H., Cangöz, İ. (2010). Türkiye’de yoksulluğun ve yoksulların ana akım basında temsili. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13(1). 145-182.
• Görgülü, G. (2021). “Squid Game ve Neoliberalizmin Şifreleri”. https://medium.com/@guventurks/squid-game-ve-neoliberalizmin-%C5%9Fifreleri-6d4999399b25. (Son Erişim Tarihi: 02.06.2022).
• Kabadayı, L. (2014). Film Eleştirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. (2. b.). İstanbul: Ayrıntı.
• Katz, M. B. (2013). The Undeserving Poor. New York: Oxford University.
• Maigret, E. (2014). Medya ve İletişim Sosyolojisi. (4. b.). (H. Yücel, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marx, K. & Engels, F. (2014). Komünist Manifesto. (5. b.). (L. Kavas, Çev.). İstanbul: İthaki.
• McLuhan, M. (1994). The Understanding Media. London: MIT.
• McLuhan, M., Fiore, Q. (2001). The Medium is The Massage. Gingko.
• MrBreast (2021). $456,000 Squid Game in Real Life! https://www.youtube.com/watch?v=0e3GPea1Tyg&ab_channel=MrBeast. (Son Erişim Tarihi: 02.06.2022).
• Mutlu, E. (2005). Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya. (1. b.). Ankara: Ütopya.
• Orr, J. (1997). Sinema ve Modernite. (A. Bahçıvan, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat/Ark.
• Oxfam (2022). “Eşitsizlik Öldürür” Araştırma Raporu. https://oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/621341/bp-inequality-kills-170122-en.pdf;jsessionid=990A4EA957E03077A36D2073AEA99B86?sequence=9. Ocak, 2022. (Son Erişim Tarihi: 02.06.2022).
• Postman, N. (2017). Televizyon: Öldüren Eğlence. (O. Akınhay, Çev.). (7. b.). İstanbul: Ayrıntı.
• Robins, K. (2013). İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası. (2. b.). (N. Gürçay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Rousseau, J. J. (2013). İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. (12. b.). (R. N. İleri, Çev.). İstanbul: Say.
• Ryan, M. ve Kellner, D. (2010). Politik Kamera: Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası. (2. b.). (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Stiglitz, J. (2015). Eşitsizliğin Bedeli. (3. b.). (O. İşler, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Streib, J., Ayala, M., Wixted, C. (2017). Benign Inequality: Frames of Poverty and Social Class Inequality in Children’s Movies. Journal of Poverty, 21(1), 1-19.
• Sunar, L. (2020). Sosyoekonomik Eşitsizlikler ve Tabakalaşma Araştırmalarının Gelişimi: Bibliyometrik Bir Analiz. İnsan ve Toplum, 10(4), 505-555.
• Sunar, L. (Ed.) (2018). Türkiye’de Tabakalaşma ve Toplumsal Eşitsizlik, (Cilt 1), Ankara: Nobel.
• Thompson, J. B. (2008). Medya ve Modernite. (1. b.). (S. Öztürk, Çev.). İstanbul: Kırmızı.
• Tomlinson, J. (2004). Küreselleşme ve Kültür. (1. b.). (A. Eker, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Turner, B. (1997). Eşitlik. (1. b.). (B. S. Şener, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• TÜİK (2020). Gelir Yaşam Koşulları Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2020-37404. (Son Erişim Tarihi: 02.06.2022).
• Uluç, G. (2002). Medya Yapılarının Küreselleşmesi. Kolektif içinde, Küreselleşme (s. 285-300). Doğu Batı.
• WIR (2022). World Inequality Report: https://wir2022.wid.world/ (Son Erişim Tarihi 02.06.2022).
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam. (2. b.). (Z. Aracagök ve B. Doğan, Çev.). İstanbul: Metis.