MÜKEMMELİYETÇİLİK İLE ÖFKE ARASINDAKİ İLİŞKİDE AKILDIŞI İNANÇLARIN ARACI ROLÜ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 436 - 446, 15.12.2020

Gülşen Karaman Fatıma Nurefşan Yumuşak Erdi Bahadır

Öz

Öfke, kişilerin çeşitli durum, olay, kişi ve nesnelere karşı verdikleri duygusal bir tepkidir. Bu duygusal tepkinin kontrol altında yaşanması olumlu bir gelişme iken kontrolsüz yaşanması birçok olumsuzluğu beraberinde getirmektedir. Kişilerin öfke duygularında kişilik özellikleri ve bilişlerinin etkili olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada mükemmeliyetçilik, akıldışı inançlar ve sürekli öfke arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, katılımcılara içerisinde sosyodemografik bilgi formu, Kısaltılmış Genel Tutum ve İnanç Ölçeği, Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği ve Sürekli Öfke Ölçeği’nin bulunduğu anket formu uygulanmıştır. Çalışmaya 149’u kadın ve 44’ü erkek olmak üzere toplam 193 kişi katılmıştır. Yapılan karşılaştırma analizinde kadınların mükemmeliyetçilik ve sürekli öfke puanları erkeklerden yüksek bulunmuştur. Mükemmeliyetçilik, akıldışı inançlar ve sürekli öfke arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki hesaplanmıştır. Son olarak mükemmeliyetçilik ile sürekli öfke arasındaki ilişkide akıldışı inançların kısmi aracılık rolü olduğu görülmüştür. Öfkenin etiyolojisinin anlaşılmasında ve etkin psikoterapi tekniklerinin kullanılmasında mükemmeliyetçi kişilik özellikleri ve akıldışı inançların etkisi önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

mükemmeliyetçilik, akıldışı inançlar, öfke

Examining the Relationships Between Perfectionism and Irrational Beliefs and Anger

Öz

Anger is an emotional reaction of people to various situations, events, people and ob-jects. While experiencing this emotional response under control is a positive development, experiencing it uncontrolled brings many negativities. It is known that personality traits and cognitions are effective in anger emotions that people have. In this study, it was aimed to examine the relationships between perfectionism, irrational beliefs and trait anger. For this purpose, a questionnaire including sociodemographic information form, Shortened General Attitude and Belief Scale (SGABS), Frost Multidimensional Perfectionism Scale (FMPS) and Trait Anger Scale was applied to the participants. A total of 193 people, 149 women and 44 men, participated in the study. In the comparison analysis, perfectionism and trait anger scores of women were found to be higher than men. A statistically significant relationship was found between perfectionism, irrational beliefs and trait anger. Finally, it was seen that irrational beliefs had a partial mediating role in the relationship between perfectionism and trait anger. Perfectionist personality traits and irrational beliefs are considered to be important in unders-tanding the etiology of anger and in the use of effective psychotherapy techniques.

Anahtar Kelimeler

irrational beliefs, perfectionism, anger

Kaynakça

• Arman, E. (2009). İlköğretimde ve Ortaöğretimde Çalışan Öğretmenlerin Öfke İfade Biçimlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Baklaya, F., & Şahin, N. (2003). Çok Boyutlu Öfke Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi, 14, 92- 202.
• Cesur, C. (2017). Bir Grup Çalışan Yetişkinde Kaygı Düzeyi ve Öfke Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cırcır, B. (2006). Öğretmen Adaylarının Denetim Odakları ve Mükemmeliyetçilik Tutumlarının Bazı Özlük Niteliklerine Göre Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Demirci, E., Çepikkurt, F., Kale, E. K., & Güler, E. (2018). Öğretmen adaylarının mükemmeliyetçilik ve öfke eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(1), 106-121.
• Dye, M. L., & Eckhardt, C. I. (2000). Anger, irrational beliefs, and dysfunctional attitudes in violent dating relationships. Violence and Victims, 15(3), 12-25.
• Ekinci, N. (2013). Öğretmenlerin Öfke İfade Tarzları ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ekman, P. (2016). What scientists who study emotion agree about. Perspective Psychology. Sciences, 11, 31-34.
• Ellis, A. (2002). The Role of Irrational Beliefs in Perfectionism. Washington: American Psychological Association.
• Ellis. A. (1962). Reason and Emotion in Psychotherapy. New York: Lyle Stuart.
• Erbaş, M.M. (2012). Öğretmen Adaylarının Mükemmeliyetçilik Düzeylerinin Ret Duyarlılığı ve Öznel İyi Oluş Düzeylerine Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Esfahani, F. S., & Besharat, M. A. (2010). Perfectionism and Anger. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 803-807.
• Flett, G. L., Hewitt, P. L., & Cheng, W. M. W. (2008). Perfectionism, distress, and irrational beliefs in high school students: Analyses with an abbreviated Survey of Personal Beliefs for adolescents. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 26(3), 194-205.
• Ford, B.D. (1991). Anger and irrational beliefs in violent inmates. Personality and Individual Differences, 12(3), 211-215.
• Frost, R.O., Marten, P., Lahart, C., & Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14(5), 449-468.
• Hankin, B.L., Roberts, J., & Gotlib, H. (1997). Elevated Self-Standards and Emotional Distress During Adolescence: Emotional Specificity and Gender Differences. Cognitive Therapy and Research Publisher, 21(6), 663-679.
• Hazaleus, S.L. & Deffenbacher, J.L. (1985). Irrational beliefs and anger arousal. Journal of College Student Personnel, 26, 47-52.
• Hogg, C.A., & Deffenbacher, J.L. (1986). Irrational beliefs, depression and anger among college students. Journal of College Student Personel, 27(4), 349-353.
• Hwang, Y. D., & Lee, J. S. (2010). The effects of parents' neglect behavior and children's irrational belief on children's anger expression style. Journal of the Korean Home Economics Association, 48(10), 77-88.
• Jones, J., & Trower, P. (2004). Irrational and evaluative beliefs in individuals with anger disorders. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 22(3), 153-169.
• Macedo, A., Carvalho Bos, S., Maia, B., Soares, M. J., Marques, M., Pereira, A. T., Gomes, A., Valente, J., & Azevedo, M. H. (2009). Conditional acceptance as a distinct feature of socially-prescribed perfectionism: A study in Portuguese pregnant women. European Psychiatry, 24(1), 32-40.
• Macedo, A., Carvalho Bos, S., Maia, B., Soares, M.J., Marques, M., Pereira, A.T., Gomes, A., Valente, J., & Azevedo, M.H. (2009). Conditional acceptance as a distinct feature of socially-prescribed perfectionism: A study in Portuguese pregnant women. European Psychiatry, 24(1), 333-345.
• Martin, R. C., & Dahlen, E. R. (2004). Irrational beliefs and the experience and expression of anger. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 22(1), 3-20.
• Önem, Ç. (2010). Üniversite öğrencilerinin öfke ve öfkeyi ifade etme biçimlerinin akılcı olmayan inançlar ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Power, M. & Dalgleish, T. (1997). Cognition and Emotion: Order to Disorder. London: Psychology Press Ltd.
• Saboonchi, F., & Lundh, L.G. (2003). Perfectionism, anger, somatic health, and positive affect. Personality and Individual Differences, 35(7), 1585-1599.
• Sapmaz, F. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Uyumlu ve Uyumsuz Mükemmeliyetçilik Özelliklerinin Psikolojik Belirti Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Spielberg, C.D. Crane, R.S., & Kearns, W.D. (1991). Anger and Anxiety in Essential Hypertension. Stress and Emotion: Anxiety, Anger and Curiosity. New York: Taylor Francis.
• Spielberger, C.D., Jacobs, G., Russell, S., & Crane, R.S. (1983). Assessment of anger: The state-trait anger scale. Advances In Personality Assessment, 2, 161-189.
• Stoeber, J. (2018). The Psychology of Perfectionism: Theory, Research, Applications. New York: Routledge.
• Stoeber, J., Schneider, N., Hussain, R. & Matthews, K., (2014). Perfectionism and negative affect after repeated failure anxiety, depression, and anger. Journal of Individual Differences, 35(2), 87-94.
• Urfa, O., & Aşçı, F. H. (2018). Akıldışı Performans İnançları Envanteri-2’nin psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları, 38(2), 219-236.
• Yapar, A.A. (2008). Öğrencilerinin Mükemmeliyetçi Kişilik Özelliği ile Empati Düzeylerinin Farklı Değişkenleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zwemer, W.A., & Deffenbacher, J. L. (1984). Irrational beliefs, anger, and anxiety. Journal of Counseling Psychology, 31(3), 391-393.