GİZLİ SERVİSLERDE ÖRTÜLÜ OPERASYON FAALİYETLERİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 79 - 97, 20.06.2021

Yunus Karaağaç

Öz

En değerli hazine bilgidir ifadesi; birey, örgüt ve devlet yaşamında stratejik öneme haizdir. Dışarı çıkmadan önce yağmurun yağabileceği düşüncesiyle hava durumunun kontrol edilmesi, rakip firmanın kar oranını artıran gelişmelerin neler olduğu, gerçekleşen bir silahlı saldırının arkasında kimlerin olduğu gibi eylem ve sorulara cevap aranması en basitten zora doğru bir istihbarat faaliyetinin gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Ulaşılan malumatın bilgiye dönüştürülmesi süreci olan istihbarat, kurumsal düzlemde istihbarat servisleri tarafından yürütülmektedir. İstihbari bilgilerin ekseriyetle çoğunluğu açık kaynaklardan elde edilirken, açık kaynaklardan veya diplomatik yollardan ulaşılamayan bilgilere örtülü operasyonlar ile ulaşılabilmektedir. Örtülü operasyonların amacı yalnızca bilgiye ulaşmak değil, askeri, siyasi ve ekonomik çıkarlar doğrultusunda yurtdışında gizli faaliyetler yürütmektir. Suikast, adam kaçırma, propaganda, dezenformasyon, yıkıcı eylemleri kışkırtma, rüşvet gibi eylem sahaları olan örtülü operasyonların hedef ve içeriği, neden ve sonucu, bu çalışmada incelenecek, örnek olaylar kronolojik sırayla değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

istihbarat, Operasyon, Örtülü Operasyon, İstihbarat Servisleri

COVERT OPERATION ACTIVITIES IN SECRET SERVICES

Öz

The most valuable treasure is knowledge statement; It has strategic importance in the life of the individual, organization and state. Checking the weather condition with the thought that it may rain before going out, seeking answers to actions and questions such as what the developments that increase the profit rate of the rival firm, who are behind an armed attack, require the execution of an intelligence activity from the simplest to the most difficult. Intelligence, which is the process of transforming the information obtained into information, is carried out by intelligence services at the institutional level. While the majority of the intelligence information is obtained from open sources, information that cannot be accessed through open sources or diplomatic channels can be accessed through covert operations. The purpose of covert operations is not only to obtain information, but to carry out secret activities abroad in line with military, political and economic interests. The aim and content, cause and effect of covert operations such as assassination, kidnapping, propaganda, disinformation, incitement to destructive acts and bribery will be examined in this study, and case studies will be evaluated in chronological order. 

Anahtar Kelimeler

Intelligence, Operation, Intelligence Services, Covert Operation/Action.

Kaynakça

• Akgemci, E. (2015), Neoliberalizmin Laboratuvarında Direniş: Şili Kışı’nın Penguenleri, Mülkiye Dergisi, 39(2): 179-216.
• Altunkaya, T. (2019), ABD’den Rusya’ya Yeni Skripal Yaptırımları: Şirketlerin Kredi, Finans ve Teknik Desteği Azalıyor, Euronews, 03.08.2019, https://tr.euronews.com/2019/08/03/abd-den-rusya-ya-yeni-skripal-yaptirimlari-sirketlerin-kredi-finans-ve-teknik-destegi-azal (Erişim 30.10.2020).
• Ataç, K. K. (2019), İstihbarat, Casusluk, Karşı Casusluk, Örtülü Operasyonlar ve Güvenlik, Güvenlik Yazıları Serisi, (45): 1-10.
• Bahar, İ. (2011), Teşkilat-ı Mahsusa, MİT ve İstihbarat Örgütleri, İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• Bakır, E. (2011), İnternet Güvenliğinin Tarihçesi, TÜBİTAK Bilgem, 3(5): 8-17.
• Balcı, Ç. (2018), İstihbarat Kültürü Temelleri ve Unsurları, Ankara: Hitabevi Yayınları.
• BBC. (2011), Domuzlar Körfezi Çıkarması: Mükemmel Fiyasko, BBC Türkçe, 15.04.2011, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2011/04/110414_bay_of_pigs (Erişim 31.10.2020).
• BBC. (2013), CIA Documents Acknowledge Its Role in Iran’s 1953 Coup, BBC, https://www.bbc.com/news/world-middle-east-23762970 (Erişim 30.10.2020).
• BBC. (2018), Skripal Olayı: 4 Dünya Liderinden Suikast Girişiminden İki Rus İstihbaratçı Sorumlu Diyen İngiltere'ye Destek, BBC Türkçe, 06.09.2018, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45436312 (Erişim 30.10.2020).
• Bergen, P. L. (2002), Holy War, Inc: Inside The Secret World Of Osama Bin Laden, New York: Free Press.
• Berger III, J. B. (2012), Covert Action: Title 10, Title 50, and the Chain of Command, Joint Force Quarterly, (67): 32-39.
• Beşe, E. ve Seren, M. (2011), Stratejik İstihbarat Olgusunun Teorik Çerçevesi, Unsurları ve Terörle Mücadele Politikaları Açısından Rolü ve Önemi, Polis Bilimleri Dergisi, 13(3): 123-145.
• Bıçakçı S. (2014), NATO’nun Gelişen Tehdit Algısı: 21. Yüzyılda Siber Güvenlik, Uluslararası İlişkiler, 10(40): 101-130.
• Black, I. ve Morris, B. (2011), İsrail’in Gizli Savaşları, (Çev. E. Günsel), İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Boghardt, T. (2009), Operation INFEKTION: Soviet Bloc Intelligence and Its AIDS Disinformation Campaign, Studies in Intelligence, 53(4): 1-24.
• CIA. (2011), The Operation that Killed bin Ladin, Central Intelligence Agency, 04.05.2011, https://www.cia.gov/news-information/featured-story-archive/2011-featured-story-archive/the-operation-that-killed-bin-ladin.html (Erişim 01.11.2020).
• Clark, R. M. (2010), Intelligence Analysis: A Target-Centric Approach, Washington: CQ Press
• Cullather, N. (1994), Operation PBSUCCESS: The United States and Guatemala 1952-1954, Washington: Center for the Study of Intelligence, https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/DOC_0000134974.pdf (Erişim 30.10.2020).
• Çelik, Ş. (2013), Stuxnet Saldırısı ve ABD’nin Siber Savaş Stratejisi: Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanmaktan Kaçınma İlkesi Çerçevesinde Bir Değerlendirme, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1): 137-175.
• Çınar, B. (1997), Devlet Güvenliği, İstihbarat ve Terör, Ankara: Sam Yayınları.
• Darıcılı, A. B. (2014), Rusya Federasyonu Kaynaklı Olduğu İddia Edilen Siber Saldırıların Analizi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2): 1-16.
• DeVine, M. E. (2019), Covert Action and Clandestine Activities of the Intelligence Community: Selected Definitions in Brief, Congressional Research Service Report, 1-10.
• FM 34-8-2, (1998), Intelligence Officer’s Handbook, Washington: Headquarters Department of the Army.
• Girgin, K. (2003), Uluslararası İlişkiler Modern İstihbarat ve Türkiye, İstanbul: Okumuş Adam Yayıncılık.
• Gül, Z. (2015), Stratejik İstihbarat ve Genel Yanılgılar, Güvenlik Bilimleri Dergisi, 4(1): 111-132.
• Gürkaynak, M. ve İren, A. A. (2011), Reel Dünyada Sanal Açmaz: Siber Alanda Uluslararası İlişkiler, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2): 263-279.
• Halevy, E. (2008), Karanlıktaki Adam, (Çev. H. Kaya), İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Herman, M. (1999), Intelligence Power in Peace and War, Australia: Cambridge University Press.
• Hoffman, B. (2002), ‘Rethinking Terrorism and Counterterrorism Since 9/11’, Studies in Conflict & Terrorism, (25): 303-316.
• Husain, A. (2005), Covert Action and US Cold War Strategy in Cuba, 1961-62, Cold War History, 5(1): 23-53.
• Ilardi, G. J. (2009), The 9/11 Attacks-A Study of Al Qaeda’s Use of Intelligence and Counterintelligence, Studies in Conflict & Terrorism, (32): 171-187.
• İlter, E. (2002), Milli İstihbarat Teşkilatı Tarihçesi, Ankara: MİT Basım Evi.
• Jacobs, B. (2018), Oliver North, Reagan aide implicated in Iran-Contra, to be new NRA president, The Guardian, 07.05.2018, https://www.theguardian.com/us-news/2018/may/07/oliver-north-nra-president-iran-contra (Erişim 01.11.2020).
• Joint Publication 1-02. (2001). Department of Defense Dictionary of Military and Associated Terms, Washington: Department of Defense.
• Kalaycıoğlu, S. (2014), Domuzlar Körfezi’nden Bugüne Küba ve ABD, TASAM, 18.12.2014, https://tasam.org/tr-TR/Icerik/5453/domuzlar_korfezinden_bugune_kuba_ve_abd (Erişim 31.10.2020).
• Karaağaç, Y. (2018a). Wikileaks Belgeleri Işığında CIA ve Ortam Dinlemesi, Arel Üniversitesi Ekonomi, Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1): 89-98.
• Karaağaç, Y. (2018b), Geçmişten Geleceğe İstihbarat, İstanbul: İskenderiye Kitap.
• Kaynak, M. (2016), İstihbarat ve Terör Oyunları, İstanbul: Selis Kitaplar.
• Kent, S. (2003), Stratejik İstihbarat, (Çev. B. Y. Özbek ve N. Ş. Arıca), Ankara: ASAM Yayınları.
• Kinzer, S. (2014), Şah’ın Bütün Adamları: Bir Amerikan Darbesi ve Ortadoğu’da Terörün Kökenleri, (Çev. Selim Önal), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kissinger, H. (2016), Dünya Düzeni, (Çev. S. S. Gül), İstanbul: Boyner Yayınları.
• Köseli, M. (2011), İstihbarat Temel Hususlar ve Güncel Konular, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Lowenthal, M. (2000), Intelligence: From Secrets to Policy, Washington: CQ Press.
• McDowell, D. (2009), Strategic Intelligence: A Handbook for Practitioners, Managers and Users, Maryland: The Scarecrow Press.
• McSherry, J. P. (1999), Operation Condor: Clandestine Inter-American System, Social Justice 26(4): 144-174.
• Nutter, J. J. (2005), CIA’nın Karanlık Operasyonları, (Çev. A. Saraçoğlu), İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Özcan, N. A. (2014), Türkiye ve Örtülü Operasyonlar, Milliyet Gazetesi, 14.01.2014, https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/nihat-ali-ozcan/turkiye-ve-ortulu-operasyonlar-1821613 (Erişim 29.10.2020).
• Özcan, N. A. (2018). Örtülü Operasyondan ‘Devlet Terörizmine’ Kaşıkçı Hadisesi, TEPAV, 20.10.2018, https://www.tepav.org.tr/tr/blog/s/6316 (Erişim 30.10.2020).
• Özdağ, Ü. (2002), Stratejik İstihbarat, Avrasya Dosyası-İstihbarat Özel, 8(2): 109-149.
• Özdağ, Ü. (2008), İstihbarat Teorisi, Ankara: Kripto Basım Yayım.
• Rosenbach, E. ve Peritz, A. J. (2009), Covert Action, Belfer Center for Science and International Affairs, https://www.belfercenter.org/publication/covert-action (Erişim 31.10.2020).
• Sabah. (2010), İlk Siber Saldırı Estonya’daydı, Sabah Gazetesi, 06.07.2010, https://www.sabah.com.tr/gundem/2010/07/06/ilk_siber_saldiri_estonyadaydi (Erişim 31.10.2020).
• Sağıroğlu, A. (2016), Latin Amerika’da Asker-Siyaset İlişkisi: Arjantin ve Şili’deki Askeri Darbelerin Etkileri ve Tarafları, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 1(1-2): 40-53.
• Said, E. W. (1987), Irangate: A Many-Sided Crisis, Journal of Palestine Studies, 16(4): 27-49.
• Sanger, D. E. (2012), Confront and Conceal: Obama's Secret Wars and Surprising Use of American Power, Portland: Broadway Books.
• Scott, L. (2004), Secret Intelligence, Covert Action and Clandestine Diplomacy, Intelligence & National Security, 19(2): 322-341
• Seren, M. (2017), Karanlık Prens ve ABD İstihbaratının Örtülü Faaliyetleri, Anadolu Ajansı, 16.06.2017, https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/karanlik-prens-ve-abd-istihbaratinin-ortulu-faaliyetleri/842932 (Erişim 30.10.2020).
• Simchayoff, E. (2020), Operation Infection, Lessons from History, 30.07.2020, https://medium.com/lessons-from-history/operation-infektion-a1485fe85443 (Erişim 31.10.2020).
• Slack, K. M. (1996), Operation Condor and Human Rights: A Report from Paraguay’s Archive of Terror, Human Rights Quarterly 18(2): 492-506.
• Stigal, S. M. (2012). A Strategy Framework for the Intelligence Analyst, Studies in Intelligence, 56(3): 59-64.
• Şenel, M. ve Şenel, T. (1970), Stratejik İstihbarat, Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü Önemli İşler Müdürlüğü Yayınları.
• Şenel, M. ve Şenel, T. (1972), Temel Güvenlik Konularımız: Siyasi Polisin El Kitabı, Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları.
• U.S. Department of Justice. (2005), Intelligence-Led Policing: The New Intelligence Architecture, Washington: Bureau of Justice Assistance
• Weiner, T. (2008), Bir CIA Tarihi: Küllerin Mirası, (Çev. S. Yeniçeri), İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Zepezauer, M. (2001), CIA’nin Büyük Operasyonları, (Çev. H. Bögün), İstanbul: Kaynak Yayınları.