Ardahan İli Damal İlçesi Düz Dokumalarından Örnekler

Yıl 2013, Sayı: 9, 42 - 51, 07.03.2013

Hurisel Hatipoğlu

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.49

Öz

Doğu Anadolu bölgesinin kuzeydoğusunda yer alan Ardahan iline bağlı bir ilçe olan Damal, Orta Asya’dan Avrupa’ya göç eden Türk boylarının göç güzergahı olmuştur. Türkmen olan yöre halkı, Orta Asya Oğuz Türklerinden bu yana gelen zengin bir kültüre sahiptir.Bu zenginliğin başında, yöre halkının günlük ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yaptıkları düz dokuma örnekleri gelmektedir. Damal’da bundan yaklaşık on beş yıl kadar önce evlerde dokuma tezgahı bulunup ,dokuma yapılırken hayvancılığın azalması, hatta yok olmasıyla birlikte dokumacılıkta unutulmaya yüz tutmuştur. 

Bu bildiride düz dokuma kültürünün unutulmaya başladığı yörelerimizden biri olan, Ardahan ili Damal ilçe merkezi ve köylerinde yapılan araştırma sonucunda tespit edilen düz dokuma örnekleri tanıtılacaktır.Tespit edilen dokuma örneklerinin, düz dokumacılık literatürüne kazandırılması desen, kompozisyon ve teknik özelliklerinin verilmesi ile bu konuda yapılacak bilimsel çalışmalara katkıda bulunulması sağlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Düz Dokuma, Damal, Türkmen, Tezgah, Köy

Kaynakça

• Anatolian Kilims – II, Turkısh Republic Of Turkey Ministry Of Culture, Ankara, December 1995, no 157. Ardahan (1992), Ardahan İli Kültür ve Dayanışma Derneği Yayını, Ardahan.
• Aydın Dündar (1998) Erzurum Beylerbeyi Teşkilatı :Kuruluş ve Genişleme Devri (1535-1566), Ankara.
• Balpınar-Acar Belkıs (1982), Kilim-Cicim-Zili-Sumak Düz Dokuma Yaygıları, İstanbul,Eren Yayıncılık.
• Deniz Bekir (2011), “Anadolu-Türk Kilim Sanatının Teknik Özellikleri ve Erzurum, Erzincan ve Bayburt Kilimlerinin Türk Kilim Sanatındaki Yeri” Erzurum, Erzincan, Bayburt Kilimleri Sempozyumu, İstanbul, Baksı Kültür ve Sanat Vakfı Yayını.
• Görgüna-Kırzıoğlu Neriman (1994), Türk Halk Kültüründe Doğu - Anadolu Dokumaları ve Giysileri, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları No:7, Ankara.
• Gündoğdu Hamza (2000), Kaleler ve Kuleler Kenti Ardahan T.C. Ardahan Valiliği Kültür Yayınları, No:4 Ankara.
• Hallaçoğlu Yusuf (1991), “Ardahan” maddesi, T.D.V. İslam Ansiklopedisi, C.III, İstanbul,s.350
• Kırzıoğlu Fahrettin (1953), Kars Tarihi, Cilt I, İstanbul.
• Konukçu Enver (1999), Ardahan Tarihi, Ardahan Valiliği Kültür Yayınları, No: 2. Ankara
• Sümer Faruk (1999), Oğuzlar (Türkmenler)Tarihleri – Boy Teşkilatı Destanları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul. Kaynak Kişiler Binali Şandır 47 yaşında,,Seyitören Köyü.Çiftçi
• Çiçek Alpkıray 65 yaşında, Otağlı Köyü.Eski dokumacı
• Fadime Değirmenci 52 yaşında, Dereköy.Eski dokumacı.
• Fadime Fişik 63 yaşında, Seyitören Köyü.Eski dokumacı
• Fidan Atmaca 65 yaşında, Damal İlçe Halk Eğitim Merkezi Usta Öğreticisi.
• Fidan Çakabay 100 yaşında, Damal Merkez.Eski dokumacı
• Gülistan Göyük 62 yaşında, Burma Dere Köyü.Eski dokumacı.
• Hanefi Demir 68 yaşında Tepeköy Eski Muhtarı.
• İsmigül Karagül 63 yaşında, Yukarı Gündeş (köyü) Mahallesi Eski dokumacı.
• İsmihan Kalkan 63 yaşında, Yukarı Gündeş (köyü) Mahallesi.Eski dokumacı.
• Naciye Fişik 48 yaşında, Seyitören Köyü.
• Saltanat Emir 53 yaşında, Tepeköy.
• Seyran Sırbudak 65 yaşında, Seyit Ören Köyü.Eski dokumacı.
• Şahrıban Altınarık 72 yaşında,Otağlı Köyü.Eski dokumacı.
• Tamam Göktekin 70 yaşında, Eski Kılıç Köyü.Eski dokumacı
• Tamer Önal 35 yaşında, Damal İlçe Halk Eğitim Müdürü.
• Yıldız Köşmen 60 yaşında, Eski Kılıç Köyü.Eski dokumacı.