Konya'da Cumhuriyet Döneminde Dokuma Faaliyetleri

Yıl 2011, Sayı: 5, 54 - 71, 10.03.2011

Meral Akan H. Melek Hidayetoğlu

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.5

Öz

Konya, dokumacılık konusunda önemli bir merkezdir. Dokuma faaliyetlerinin tarihi neolitik döneme kadar dayanmaktadır. Tarihi süreç içerisinde çeşitli örnekler vermiş olan Konya dokumacılığı Cumhuriyet döneminde de önemli bir yere sahiptir. Araştırmada Cumhuriyet döneminden günümüze kadar olan süreçte Konya'da satılmak
üzere elde üretimi yapılan dokumalar ve Cumhuriyet döneminde ticari bir sektör niteliğinde olan
dokuma faaliyetleri ve dokumacılığın bu dönemdeki genel özellikleri ele alınmıştır. Hammadde
temini, iplik elde edilmesi ve renklendirilmesi,
dokuma teknikleri, genel desen özellikleri ulaşılabildiği ölçüde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu dönemde Konya'da faaliyet gösteren işletmeler hakkında bilgi verilmiştir. Konya ve çevresi dokumacılığı hakkında yapılan araştırmalar, çoğunlukla bölgesel alan araştırmaları şeklinde hazırlanmıştır. Bu çalışma ile Konya'da Cumhuriyet
dönemi dokumacılık faaliyetleri bir başlık altında
toplanarak değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Araştırmada, bu konuda yapılan çalışmalar
incelenmiş, hayatta olan kaynak kişilerden bilgi alınmaya çalışılmış ve halen faaliyet gösteren işletmelerden yararlanılmıştır. Bu süreçte
Konya'da açılan kurslar, yürütülen projeler, ticari faaliyetler araştırmaya kaynak oluşturmuştur.
Bu değerlendirmeler sonucunda Konya'da Cumhuriyet dönemi el dokumacılığı konusunda genel bir tablo oluşturulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Konya, Cumhuriyet dönemi, El dokumacılığı, Halı, Düz dokumalar

Kaynakça

• Akan, Meral - Kayabaşı, Nuran (2009), "Konya İlinde Satışa Sunulan Turistik Halı ve Kilimlerde Kullanılan M otifler" Uluslararası Türk El Dokumaları (Tekstil) Kongresi ve Sanat Etkinlikleri, 14-15-Mayıs, Konya, s. 329-338.
• Aktaş Yasa, Azize (Aralık-1997), "Konya'daki El Halıcılığının Bugünkü Durumu ve Problemleri", Arış, Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi, Yıl 1, Sayı 3, Konya, s. 128-133.
• Aktaş Yasa, Azize (Aralık-1997) "Halı Sektörü İçin Önemli Bir Adım: Sedirler Halıcılık Merkezi", Arış, Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi, Yıl 1, Sayı 3, Konya, s. 134-135.
• Aktaş Yasa, Azize (Nisan-1998), "Konya Etnografya Müzesinde Halı Kilim Seksiyonu Açılıyor", Arış, Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi, Yıl 1, Sayı 4, Konya, s. 128-131.
• Altan, Midhat (1940), Konya'nın ktisadi Bünyesine Bir Bakış, İstanbul.
• Arabacı, Caner (1999), Geçmişten Günümüze Konya Tcaret Odası 1882-1999, Konya Ticaret Odası Yayınları, Konya.
• Aytaç, A. (2008), "Kaybolmakta Olan El Sanatlarına Yönelik Konya ve Çevresinde Uygulanan Birkaç Eğitim Projesi", Yeni İpek Yolu, Konya Tcaret Odası Dergisi, Yıl 21, Sayı 244, Haziran, Konya, s. 48-51.
• Bakırcı, Naci (1997), "Mevlana Müzesi Halı Kilim Seksiyonunda Sergilenen Türk Halıları", Arış, Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi, Yıl 1, Sayı 1, Konya, s. 120-133.
• Barışta, H. Örcün (1996), "Konya Hadim Dokumacılığı", Türk Halk Kültürü Araştırmaları 1994, Kültür Bakanlığı d 758, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları: 224, Ankara, s. 1-15.
• Barışta, H. Örcün (2007), "Konya-Hadim Dokumalarıyla İşlemeli Sofra Altları ve Peşkirleri", Sanat Tariki Araştırmaları, Prof. Dr. Haşim Karpuza Armağan, Ed. Dr. M. Denktaş-Dr. O. Eravşar, Konya, s. 65-70.
• Deniz, Bekir (1986), "Lâdik Halıları", Bilim Birlik Başarı, Yıl 12, Sayı 46, s. 13-18.
• Deniz, Bekir (2000), Türk Dünyasında Halı ve. Düz Dokuma Yaygıları, Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 215, Ankara, s. 129-130.
• Esen, Adem (1998), "Cumhuriyetimizin Kuruluşundan Günümüze Konya'da İktisadi Hayatla İlgili Değerlendirmeler" Yeni İpek Yolu, Yıl 12, Sayı 129, Konya, s. 18-22.
• Esen, Adem (2003), " Konya ve İlçelerin Kalkınmışlıkları", Ulusal I. Konya Ekonomisi Sempozyumu, Editörler: A. Esen, A. Kaymaz, 18 Nisan 2003, Konya, s. 186-191­ 203-208-214-219-221.
• Hidayetoğlu, H. M elek (2008), "Cumhuriyet Döneminde Konya'da Halıcılık", Konya Kitabı XI, Özel Sayı Aralık, Konya, s. 339-349.
• Hidayetoğlu, H. Melek (2009), "Akşehir (Konya) Yöresi Halı ve Düz Dokuma Yaygıları", Süleyman Kazmaza Armağan, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Yayın No: 39, Hazırlayanlar: K. Toyar - N. Berkok Toygar, Ankara, s. 293-314.
• Hidayetoğlu, H. Melek (26-30 Haziran 2006), "Konya Yöresinde Yer Tezgâhına Son Örnek: Yöreme", VI11. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Gaziantep, (baskıda). Konya El Dokuması Halıcılık Anketi-1983, Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü M atbaası, Ekim 1986. Konya İl Yıllığı, 1973.
• Konyak, İ. Hakkı (1945), Nasreddin Hocanın Şehri Akşehir TarihiTuristik Kılavuzu, İstanbul, s. 237.
• KTO Etüd Araştırma Servisi," İlimizin Ekonomik ve Sosyal Yapısı", Yeni İpek Yolu, Konya Tcaret Odası Dergisi, Sayı.., s. 15-19.
• Odabaşı, A. Sefa (1998), "2. Milli Sanayi Konya Sergisi", Konya Bülteni, Konya Büyükşehir Belediyesi Yayını, SayıU9, Mayıs- Haziran Konya, s. 16-17.
• Seli, Kemal (1988), "Halı Üretiminde De-Santralize Üretim Sistem inin Tatbiki", V Vakıf Haftası Halıcılık Semineri, Ankara, s. 47-49.
• Sönmez, Osman (2003), "Cumhuriyetin İlk Yıllarında Konya Sanayisine Bir Bakış", Ulusal I. Konya Ekonomisi Sempozyumu, Editörler: A. Esen, A. Kaymaz, 18 Nisan 2003, Konya, s. 21-24.