Halı, Kilim ve Diğer Düz Dokuma Yaygıların 2863 Sayılı Yasa Kapsamında Değerlendirilmesinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Yıl 2011, Sayı: 5, 32 - 43, 10.03.2011

Suzan Bayraktaroğlu

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.3

Öz

Halı ve diğer dokumalar, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda isim olarak
belirtilmemekte, 23 ncü maddenin a) bendinde
etnoğrafik eserler içerisinde yer bulmaktadırlar.

Etnoğrafik eser tanımı çok genel olmakta ve
çok geniş bir zamanı kapsamaktadır. Çok erken
veya çok geç bir tarihe ait olan eserler arasındaki
farkın ve yapılacak muamelenin belirlenmesi gerekmektedir.

Aynı Kanun'un 24 ncü maddesine göre etnoğrafik eserlerin yurt içinde alımı satımı serbest
olup, hangilerinin alınıp satılacağı bir yönetmelikle belirlenmektedir. Bu işlerde daha çok kişisel
tercihler kullanılmaktadır.

Ayrıca etnoğrafik ifadesi, insanlarda, eserlerin
birinci derecede korunması gerekli eser olmadığı
imajı oluşturmaktadır.

Eserlerin müzelere alınması konusunda, 25.
maddeye göre Devlet müzelerinde bulunması gerekli görülenler, müzecilerin ifadesiyle "koleksiyonu tamamlayıcı nitelikte olanlar" müzelere alınmaktadır. Yani 200 yıllık bir Milas Seccadesi müzeye götürüldüğünde koleksiyonda ihtiyaç yoksa
alınmayabilmektedir. Buna karşın 20-30 yaşlarında bir dokuma müzeye alınabilmektedir. Bu çelişkilerin giderilmesi gerekmektedir.

Bu nedenlerle ilgili Kanun ve Yönetmeliklerde
etnoğrafik ifadesinin kullanılmaması ve başta hah
ve diğer dokumalar olmak üzere taşınır kültür varlıklarının müzayede yoluyla satışının yapılmaması önerilmektedir.

Vakıflar Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda bulunan halı, kilim ve diğer düz dokuma yaygılar için yeni bir tasnif sistemi getirilmiş, üzerinden 100 yıl geçmediği için müzelere alınacak nitelikte eski eser olmayan, fakat yöresel, özgün renk,
desen ve motifleri taşıyan dokumalar ayrı bir sınıf olarak belirlenerek önümüzdeki yüzyıllar için
saklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Halı, kilim ve düz dokuma, 2863 Sayılı Kanun, Vakıf, Müze, Etnoğrafik, Müzayede

Kaynakça

• Atılgan, Sevay Okay (2007), "Tokat İli'ndeki Vakıflar Genel Müdürlüğü Mevlevihane Vakıf Müzesi Örneğinde Müzecilik Anlayışı ve Önemi", Vakıflar Dergisi, Sayı XXX, s. 449-467.
• Bayraktaroğlu, Suzan (2009), "Vakıflar Genel Müdürlüğü Müzeleri" Geçmişten Geleceğe Türkiye'de Müzecilik II. Eğitim, İşletmecilik ve Turizm Sempozyum 21-23 Mayıs 2008 Ankara Bildiriler, s .165-170.
• Bayraktaroğlu Suzan (2009), "Vakıf Müzeleri" X. Ortaçağ - Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve -Sanat Tariki Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri 03-06 Mayıs 2006. “Prof. Dr. örcün Barışta ya Armağan "s. 91-102.
• Bayraktaroğlu, Suzan (2010), "Konya Sahip Ata Hanikâhımn Restorasyonu ve Müze Olarak Değerlendirilmesi XII. Ortaçağ - Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tariki Sem pozyumu, ¡5 -1 7 Ekim 2008, s. 64-72.
• Bayraktaroğlu, Fırat vd. (2008), Ankara Vakıf Eserleri Müzesi Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayını.
• Sezer, Halil İbrahim (2010), "Dünden Bugüne ve Yarma Bir Yolculuk Ankara Vakıf Eserleri Müzesi" Vakıflar Dergisi, Sayı 32, s. 241-246.
• "Vakıf Müzeleri Tanıtım Sergisi" (2009), 2009 Vakıf Medeniyeti Sağlık Yılı. s. 359-373.
• "Vakıf Müzeleri" (2009), 2009 Vakıf Medeniyeti Sağlık Yılı, s.428 4 3 0 .