TÜRKİYE EL DOKUMA HALI YAYIN ATLASI

Yıl 2019, Sayı: 14, 42 - 51, 25.06.2019

Ebru Çatalkaya Gök

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.121

Öz

Türkiye’de halı
dokumacılığı tarihten süre gelen geleneksel yapıda devam etmektedir.
Anadolu’nun birçok yerinde halılar hem ihtiyaçları karşılamak için, hem de
satış amacıyla bir gelenek olarak dokunmuştur. Halılar dokunduğu yörenin
koşulları ve etnografik özellikler 
nedeniyle farklılıklar göstermektedir. Böylece yörelerin kendine has
renk ve bezeme özellikleri öne çıkmakta ve halı karakterini oluşturmaktadır. El
dokuması halı ile ilgili yazılı kaynaklar araştırıldığında ekonomiden tıp
bilimine kadar birçok farklı alanda çalışma yapıldığı görülmüştür.

Bu araştırmada literatür
taraması yapılarak ve tablolar kullanılarak, Türkiye el dokuma halı atlası
hazırlanmıştır. Çalışmada 1992 adet bilimsel araştırma yazılı ve dijital olarak
taranmıştır. Ancak halı bölge adının doğrudan yer aldığı çalışmalar göz önünde bulundurularak
bu sayı 559 adet’e indirgenmiştir. Bu doğrultuda 227 adet makale, 215 adet bildiri, 23 adet kitap ve 94 adet
doktora, sanatta yeterlik ve yüksek lisans tezine ulaşılmıştır. Konu
başlıkları halı ve şehir/ilçe isimleri ile sınırlıdır. Başlıklarında kirkitli
dokuma gibi genel ifadelere yer veren çalışmalar ile genel bölge ismi veren
çalışmalar kapsam dışı bırakılmıştır. Yayınlanmamış tebliğlere, yabancı
kaynaklara yer verilmemiştir. Bu araştırmanın amacı; el halıcılığı alanında hiç araştırma yapılmamış yörelerin
belirlenerek yeni çalışmalara rehberlik etmesidir. 

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Türk Sanatları, Halı, Dokuma, Bibliyografya, Atlas

Kaynakça

• Akpınarlı, Feriha ve Arslan Pınar. (2016). “El Halıcılığının Bölgelere Göre Coğrafi Dağılımı”, Akademik Sanat, Y.1, S.1, s.20-29.
• Aslanapa, Oktay. (2005). Türk Halı Sanatının Bin Yılı, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Deniz, Bekir. (1985). “Osmanlı Devri Anadolu- Türk Halıları”, Bilim Birlik Başarı, Y.11, Sayı 42, s.8-12.
• Kayıpmaz Fahrettin ve Kayıpmaz, Naciye. (1991). “Geleneksel Kültür Mirasımız Anadolu Türk El Halı ve Kilimleri”. Türkiyemiz, Y.21, S.65, s. 52-61.
• Küçükerman, Önder. (1987). Anadolu’nun Geleneksel Halı ve Dokuma Sanatı İçinde Hereke Fabrikası Saray’dan Hereke’ye Giden Yol, İstanbul: Sümerbank.
• Küçükerman, Önder. (1990). Batı Anadolu Türk Halıcılık Geleneği İçinde İzmir Limanı ve Isparta Halı Fabrikası, İstanbul: Sümerbank.
• Önder, Mehmet. (1965). “Konuşan Türk Halıları”. Türk Kültürü, C.III, S.29, 1965, s.340-343.
• Öney, Gönül. (1985). “Türk Halı Sanatı II Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi”, Bilim Birlik Başarı, Y.10, S.41, s.4.
• Sürür, Ali. (1987). “Türkiye Halı Tipleri Atlası”. III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi bildirileri V. Cilt Maddi Kültür, s.347-367.
• Tekçe, Fuat. (1995). Anadolu Türk Halıcılığı I, Ankara.
• Ürer, Harun. (2007). Haneden Ticarethaneye Batı Anadolu Halıcılığı (1836-1935). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.