KÜTAHYA YÖRESİ CİCİM VE ZİLİ ÖRNEKLERİ

Yıl 2019, Sayı: 15, 40 - 61, 25.12.2019

Meltem Göksel Hürrem Sinem Şanlı

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.127

Öz

Kütahya ili Anadolu topraklarının çoğunluğu gibi bir dokumacılık merkezidir. Geçmiş zaman- larda ilçelerinde yoğun şekilde halı dokumacılığı yapıldığı bilinen ilde düz dokumacılıkta yapılmak- tadır. Yörede yapılan alan araştırması sonucu düz dokumacılık yapan dokuyucuya rastlanmamıştır. Alan araştırması esnasında eskiden dokumacılık yapan fakat günümüzde bu sanatla meşgul olmayan koleksiyoner ile karşılaşılmıştır. Araştırmada kapsamında koleksiyonerin elinde bulunan ve yöreye ait olan otuz adet cicim ve zili örnekli dokumalar ele alınmıştır.
Araştırmanın amacı; yöre de rastlanan cicim ve zili örneklerinin teknik, kompozisyon, motif, malzeme ve boyut açısından değerlendirilmesidir. Her bir dokuma için edinilen bilgiler hazırlanan eser inceleme formlarına işlenmiştir. Eser inceleme formları analiz edilerek bilgiler yorumlanmıştır. Ele alınan bu dokumaların birbirine benzer olan gruplardan ortak özelliğe sahip olan dokumaların çizimleri yapılmıştır. Böylelikle üretimi neredeyse durmuş olan yöre dokumalarının teknik, renk, motif ve kompozisyon özelliklerinin gelecek nesillere aktarımını sağlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dokuma, Düz Dokuma, Cicim, Zili, Kütahya

Kaynakça

• Balpınar Acar, Belkıs (1982). Kilim-Cicim-Zili-Sumak-Düz Dokuma Yaygıları, İstanbul: Eren Yayıncılık. Aytaç, Çetin (1982). Orta Dereceli Kız Teknik Okulları El Dokumacılığı Temel Ders Kitabı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Çetintaş, Cengiz (1989). Adım Adım Kütahya, Kütahya: Ekspress Gazetecilik ve Madencilik Ltd. Şti.
• Deniz, Bekir (1998). Ayvacık (Çanakkale) Yöresi Düz Dokuma Yaygıları (Kilim- Cicim-Zili), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Deniz, Bekir (2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Erdek, İbrahim (2017). “Aslanapa’daki Bazı Köylerde Tespit Edilen Dokumalar”, Kesit Akademi Dergisi 3(11), s.550-560.
• Eroğlu, Mehmet Ali (2013). Akseki Çevresinde Tespit Edilen Çuval ve Heybe Dokumalar, (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Güre, Mülayim-Yarmacı, Hanife- Helvacı Tüzel, Şennur-Özen, Engin (2015). Çanakkale Yenice Yöresi El Sanatları, Ankara: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları No:120.
• Onuk, Taciser-Akpınarlı, H. Feriha- Ortaç, H. Serpil-Alp, K. Özlem (2004). Silifke Folkloru İşlemecilik, Dokumacılık, Örücülük, Halk Oyunları ve Giysiler, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Ölçer, Nazan. (1988). Türk İslam Eserleri Müzesi Kilimler, İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Soysaldı, Aysen. (2009). Düz Dokuma Teknikleri ve Teknik Desen Çizimleri (Kilim, Cicim, Zili-Sili, Sumak vb.), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Taş, Ela. (2009). Malatya Müzesi’nde Bulunan Düz Dokumalar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van: Yü- züncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.