A FORGOTTEN CULTURAL WEALTH IN THE ÇAMLIDERE REGİON: AVDAN RUGS

Yıl 2021, Sayı: 19, 88 - 107, 15.12.2021

H. Nurgül Begiç Ayşe Sarıcan

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2021.156

Öz

The Turks, It has created a unique culture by blending the accumulations of civilizations that have passed down from thousands of years of history of Anatolia with their own values. Weaving is one of the traditional handicrafts that have created a rich variety from region to region in the Anatolian geography. Set in history- Turks living as nomads do not weave with their cultural accumulation from Central Asia to Anatolia, from the tent, cedar, from the carpet, to the rug, from the sack, saddlebag, used in many places from clothing to cover. Weaving, which has an important place in the girl's dowry, is one of our traditional values that have preserved their functionality in all areas of life from birth to death.
Weaving, which has an important place in Turkish handicrafts, Today it is carried out in many parts of Anatolia. Ağrı, Aksaray, Balıkesir, Çanakkale, Gümüşhane, Isparta, Kayseri, Kırşehir, Kocaeli, Manisa, Muğla, Niğde, Samsun, Sivas, Tokat, Uşak and Yalova Like many of our provinces are the centers of weaving. Hand weaving, in human-powered benches, It is a process based on manual labor. Today, The production of rugs, albeit decreasingly, cicim, sumak, sini(zili) All of the weavings, each of which are named with different techniques, are called flat weavings.
In this study, Ankara, Çamlıdere, Avdan In the quarter (village), the textiles that were produced in the past will be investigated. For this purpose, written and virtual resources related to the subject will be scanned, On-site observations and interviews will be carried out and the products found will be examined and evaluated in line with the information obtained from the local people. Work, This cultural value, which is about to be forgotten due to the lack of weaving production today, is important in terms of recording and transferring it to future generations.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Avdan, Çamlıdere, Handcraft, Traditional weaving, Rug, Pattern

ÇAMLIDERE YÖRESİNDE UNUTULMUŞ BİR KÜLTÜREL ZENGİNLİK: AVDAN KİLİMLERİ

Öz

Türkler, Anadolu’nun binlerce yıllık tarihinden aktarılarak gelen uygarlıkların birikimlerini öz değerleriyle harmanlayarak kendilerine has kültürlerini oluşturmuşlardır. Bu bağlamda dokumacılık alanında da yöreden yöreye değişen motif ve renk zenginliğini ortaya koymuşlardır. Orta Asya’da konar-göçer yaşayan Türkler Anadolu’ya taşıdıkları dokuma kültürlerini yaşamlarının hemen her alanında kullanarak sürekliliğini sağlamışlardır.
Geleneksel dokumacılık sanatı günümüzde Anadolu’nun birçok yerinde sürdürülmektedir. Ağrı, Aksaray, Balıkesir, Çanakkale, Gümüşhane, Isparta, Kayseri, Kırşehir, Kocaeli, Manisa, Muğla, Niğde, Samsun, Sivas, Tokat, Uşak ve Yalova gibi birçok ilimiz dokumacılığın yapıldığı merkezlerdendir. El dokumacılığı, insan gücü ile çalışan tezgâhlarda, el emeğine dayalı bir üretimdir. Günümüzde, azalarak da olsa üretimi devam eden kilim, cicim, sumak, sini (zili) adıyla anılan her biri farklı tekniklerle dokunan dokumaların hepsine düz dokumalar denilmektedir.
Bu çalışmada Ankara, Çamlıdere, Avdan Mahallesi’nde (köyünde) geçmişte üretimi yapılan günümüzde ise üretimi yok olmuş düz dokumalardan olan kilimler araştırılmıştır. Bu amaçla konuya ilişkin yazılı ve sanal kaynaklar taranmış sahada gözlem ve görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yöre halkından alınan bilgiler doğrultusunda ulaşılabilen kilim dokumalar incelenerek değerlendirilmiştir. Çalışma, günümüzde yörede kilim dokuma geleneğinin unutulmaya yüz tutması nedeniyle kayıt altına alınarak gelecek kuşaklara aktarılması açısından ayrıca önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Ankara, Çamlıdere, Avdan, El sanatı, Geleneksel dokuma, Kilim, Desen.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Çamlıdere, Avdan, El Sanatı, Geleneksel Dokuma, Kilim, Desen

Kaynakça

• Akpınarlı, H. Feriha, H. Nurgül Begiç ve Gonca Kuzay Demir. Çözgüden Düğüme, Düğümden Motife Bergama Halıları. İskitler/Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti, 2020.
• Atalay, Besim. Divanü Lûgat-İt Türk. Kaşgarlı Mahmud. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, Türk Hava Kurumu Basımevi, 2006.
• Begiç, H. Nurgül. Türk Keçecilik Sanatı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., 2017.
• Begiç, H. Nurgül. ve Öz, Ceren. “Geleneksel El Sanatlarımızdan “Palu Çakması” nın Sürdürülebilirliği Üzerine Bir Çalışma”. 29. Cilt. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2019), s. 181-190.
• Türkler Ansiklopedisi. Bekir Deniz. 4 Cilt. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002
• Türkler Ansiklopedisi. Bekir Deniz. 11 Cilt. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 2002.
• Deniz, Bekir. Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 2000.
• Durmuş, İlhami. Osmanlı Dönemine Kadar Kızılcahamam-Çamlıdere Çevresi, Tarihte ve Günümüzde Kızılcahamam-Çamlıdere Yöresi. Ankara: Eğitim ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı Yayınları, 1997.
• Erdoğan, Abdülkerim. Çamlıdere Tarih ve Kültür Atlası. Ankara: Kültür Yayınları, 2011.
• Erzen, Arif. İlkçağ’ da Ankara. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1946.
• Gürgünoğlu Kırzıoğlu, Neriman. Altaylar’ dan Tunaboyu’na Türk Dünyası’nda Ortak Yanışlar (Motifler). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Harvey, Janet. Traditional Textiles of Central Asia. London: Thames and Hudson, 1996.
• Kuzay Demir, Gonca. “Kent İmgelerinin Değerlendirilmesi Bakımından Manisa”. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13-1 (2015) s. 500-512.
• Öngen, Ayşe Gamze. “Çağdaş Türk Kirtikli Dokuma Sanatçıları”. Akdeniz Sanat Dergisi. 9 (2016), s. 61.
• Türkler Ansiklopedisi. Fikri Salman. 4 Cilt. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002.
• Soysaldı, Aysen. Düz Dokuma Teknikleri ve Desen Çizim Teknikleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Desen Ofset San.ve Tic. A.Ş., 2009.
• Türkler Ansiklopedisi. İlhami Durmuş. 4 Cilt. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002.
• AREGEM. “Halı Dokuma Geleneği”. Erişim 21 Eylül, 2020.https://aregem.ktb.gov.tr/TR-51121/hali-dokuma-gelenegi.html
• Atasoy, Zeycan, (1936), Ankara Çamlıdere Avdan köyü, okur yazar değil, ev hanımı.
• Bülbül, Zeliha, (1936), Ankara Çamlıdere Avdan köyü, ilk okul mezunu, ev hanımı.
• Davarcı, Satı, (1958), Ankara, Çamlıdere, Sarıkavak Köyü, ilkokul mezunu, ev hanımı.
• Demet, Şerife, (1939), Ankara, Çamlıdere doğumlu, ilkokul mezunu, ev hanımı.
• Doğan, Elfize, (1935), Ankara, Kahramankazan, Yassıören Köyü doğumlu, ilkokul mezunu, ev hanımı.
• Durdu, Mehmet, (1979), Ankara, Çamlıdere Avdan köyü doğumlu, ilkokul mezunu, Avdan köyü muhtarı.
• Hezel, Hatice, (1940), Ankara, Çamlıdere Avdan köyü doğumlu, ilkokul mezunu, ev hanımı.
• Hezel, Kamile, (1948), Ankara, Çamlıdere doğumlu, ilkokul mezunu, ev hanımı.
• Taşkan, Akkız, (1942), Ankara, Çamlıdere merkez doğumlu, ilkokul mezunu, ev hanımı.
• Yazar, Güleser, (1942), Ankara, Çamlıdere, Avdan Köyü, okur yazar değil, ev hanımı.
• Yıldız, Fatma, (1950), Ankara, Çamlıdere, Avdan Köyü, ilkokul mezunu, ev hanımı.