Black Sea Region Late Period Ottoman Bath Structure Unye Palace Bath Restoration

Yıl 2021, Sayı: 82, 93 - 109, 31.08.2021

Ali Sarıalioğlu

Öz

Ünye İlçesi Saray Hamamı Restorasyonun Değerlendirmesi

Öz

Tarih boyunca insanların bireysel temizlik ihtiyacına bağlı olarak ortaya çıkan hamam yapıları Roma, Selçuklu, Anadolu Beylikleri ve Osmanlı Dönemlerinde çeşitli kültür ve inanç sistemlerine bağlı olarak hamam mimarisini oluşturduğu bilinmektedir. Bunun yanında hamamın yapıldığı coğrafyanın, dini ve milli kültürün hamam mimarisinin şekillenmesinde önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır. Bölgesel çalışmalara bakıldığında Selçuklu ve Osmanlı hamamlarında yapım tekniği bakımından büyük farklılıklar bulunmamaktadır. Genel anlamda incelendiğinde Türk hamamlarının; soyunmalık, aralık, soğukluk (ılıklık), sıcaklık, su deposu, külhan ve cehennemlik bölümlerinden oluştuğu anlaşılmakta olup bölgesel çalışmalardan elde edilen verilere göre gerek malzeme kaynağı gerek iklimsel nedenlerden ötürü hamam yapılarının yapım tekniğini değişebildiği gözlemlenmiştir. Bu nedenle tarihi hamam yapıları üzerinde yapılan bilimsel çalışmalarda iklimsel etmenlerin, doğal yapı malzemesi kaynaklarının ve geleneksel yapım yöntemlerinin dikkatlice incelenmesi gerekmektedir.
Zengin tarihi kültürel mirasa sahip olan Ordu ilimizde şehir merkezi haricinde tarihi yapılar çok korunamamış olup son yıllarda yapılan kamu yatırımlarıyla ihmal edilmiş tarihi yapılar çeşitli yöntemlerle restore edilerek yeniden kent hayatına kazandırılmaya çalışılmıştır. Bu amaçlarla yapılan bilimsel araştırmalar ve devlet destekli projelerle Ordu ilindeki tarihi yapıların korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması hedeflenmiştir. Medeniyetimizde ayrı bir önemi olan hamam yapıları Karadeniz bölgesinde gerek konum, gerek iklim ve gerekse sosyo kültürel anlamda ayrı bir takım özellikler gösterirler. Roma, Bizans, Selçuklu ya da Osmanlı mimarisi plan, mimari tertip ve süsleme bir benzerlik taşımamak ile birlikte yöresel yapı malzemelerinin ve geleneksel yapım teknolojisinin getirdiği zorunluluk ortak bazı plan tiplerinin ve özelliklerin görülebilmektedir. Bu bakımdan Ordu ili Ünye ilçesindeki Tarihi Saray Hamamının Restorasyonu etüd, plan, proje ve uygulama aşamaları açısından bölgede yapılan benzer çalışmalara rehber olabilecek şekilde bilimsel teknik ve yöntemler dikkate alınarak yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

tarihi yapılar, restorasyon, hamam, harç, koruma, onarım

Kaynakça

• Ataman, M. 2014. Ordu İli, Ünye İlçe, Merkez, Saray Hamamı, Teknik Rapor ve Fotoğraf Albümü, Ataman Mimarlık, 222, Trabzon.
• Birinci, A. 2014. Ünye Saray Hamamı Onarım Projesi Malzeme Raporu, Kaya Mühendislik Zemin-Yapı Malzemeleri Laboratuvarı, 6, Trabzon.
• Samsun KVKBM-A-52.10/69 Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Arşivi, Ordu İli, Ünye İlçesi Saray Hamamı’na ait olan 52.10/69 numaralı dosya, Samsun.
• Sarıalioğlu, A. 2021. Orta Karadeniz Bölgesi Sahil İllerinde Restorasyon Aşamasındaki Bazı Tarihi Yapı Harçlarından Genel Harç Önerileri Geliştirilmesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, 494, Samsun