Sağlık Çalışanına Uygulanan Hasta ve Hasta Yakını Şiddeti ve İletişim

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 9, 29.04.2023

Deniz Gür Ülkü Baykal

Öz

Bu çalışmada; sağlıkta şiddet olgusu, sağlık çalışanı ile hasta ve hasta yakını arasındaki iletişim konusu ile birlikte ele alınarak, sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin önlenmesine ilişkin konulara değinilerek, ulusal yazına katkı sağlaması amaçlanmıştır. Bu derleme için, konuyla ilgili anahtar kelimeler kullanılarak PubMed ve Google akademik veri tabanlarında taramalar yapılmıştır. Türkiye'de ve tüm dünyada sıklıkla görülmekte olan sağlıkta şiddet, önemi gittikçe artan küresel bir sorun haline gelmiştir. Sağlık çalışanları hizmet sunarken hasta ve yakınları ile farklı nedenlerle sorun yaşamakta, fiziksel, sözlü veya psikolojik şiddete uğramaktadırlar. Şiddet, sağlık çalışanı üzerinde yaygın olumsuz etkiler gösterebildiği gibi hastayı da doğrudan etkilemektedir. Sağlıkta şiddetin önemli nedenlerinden biri hizmetin sunumu sırasında yaşanan iletişim sorunlarıdır. İletişim sorunları, hasta ya da yakınlarından kaynaklanabileceği gibi sağlık çalışanlarının davranışları nedeniyle de yaşanabilmektedir. Olumsuz iletişim ortamına; sağlık sistemi, örgütsel eksiklikler, çalışma koşulları gibi şiddetin diğer nedenleri zemin hazırlayabilmektedir. Çalışanlar, fiziksel ve zihinsel sağlıkları açıdan korunmalı, çalışma ortamları hastayla olumlu iletişim kurabilecek şekilde düzenlenmelidir. Sağlık çalışanlarına yönelik şiddeti önlemek amacıyla güvenlik, fiziki yapı vb. konular gözden geçirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık çalışanı, Sağlık çalışanı-hasta iletişimi, Şiddet

Patient and Patient Relative Violence Against Healthcare Workers and Communication

Öz

In this study, the phenomenon of violence in health is discussed together with the subject of communication between the health worker, the patient and the patient's relatives. As a result, it is aimed to contribute to the national literature by addressing the prevention of violence against healthcare workers. For this review, PubMed and Google academic databases were searched using relevant keywords. Violence in health, which constitutes a serious problem in Turkey and all over the world has become a global problem. While providing services, healthcare professionals experience problems with patients and their relatives for different reasons, and are exposed to physical, verbal or psychological violence. Violence can have widespread negative effects on the healthcare worker as well as directly affecting the patient. One of the important causes of violence in health is the communication problems experienced during the delivery of the service. Communication problems may occur due to the behavior of healthcare professionals, as well as due to the patient or their relatives. Negative communication environment; Other causes of violence, such as health system, organizational deficiencies, working conditions, can prepare the ground. Health workers should be protected in terms of their physical and mental health, and their working environment should be arranged in such a way that they can communicate positively with the patient. In order to prevent violence against health workers, security, physical structure, etc. issues should be reviewed.

Anahtar Kelimeler

Health workers, Health workers-patient communication, Violence

Kaynakça

• Aydemir, İ., Üçlü, R. & Aydoğan, A. (2020). Acil servis personeline göre şiddetin nedenleri. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 83(1), 60-68.
• Akca, N., Yılmaz, A. & Işık O. (2014). Sağlık çalışanlarına uygulanan şiddet: özel bir merkezi örneği. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 13(1), 1-12.
• Akbolat, M., Kahraman, G., Erigüç, G. & Sağlam, H. (2016). Sağlık okuryazarlığı hasta-hekim ilişkisini etkiler mi? Sakarya ilinde bir araştırma. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(4), 354-362. DOI: 10.5455/pmb.1-1455008901
• Al, B., Zengin, S., Deryal, Y., Gökçen, C., Yılmaz, D.A. & Yıldırım, C. (2012). Increased violence towards health care staff. The Journal of Academic Emergency Medicine, 11(2), 115-124.
• Alsaleem, S.A., Alsabaani, A., Alamri, R.S., Hadi, R. A., Alkhayri, M. H., Badawi, K.K., Badawi, A.G., Alsehri, A.A. & Al-Bishi, A.M. (2018). Violence towards healthcare workers: a study conducted in abha city Saudi Arabia. Journal of Family and Community Medicine, 25(3), 188-193.
• Amini, M., Amini, M., Nabiee, P. & Delavari, S. (2018). The relationship between emotional intelligence and communication skills in healthcare staff. Shiraz E Medical Journal, 20(4), 1-3. https://doi.org/10.5812/semj.80275
• Atilla, G., Oksay, A. & Erdem, R. (2012). Hekim-hasta iletişimi üzerine nitel bir ön çalışma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 43, 23-27.
• Bahar, A., Şahin, S., Akkaya, Z. & Alkayiş M. (2015). Acil serviste çalışan hemşirelerin şiddete maruz kalma durumu ve iş doyumuna etkili olan faktörlerin incelenmesi. Psikiyatr Hemşireliği Dergisi, 6(2), 57–64.
• Başol, E. (2018). Hasta ile sağlık çalışanları (doktor ve hemşire) arasındaki iletişim sorunları ve çözüm önerileri. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 4(1), 76-93.
• Bilgin, G., Öztürk, G. & Şirin, S. (2008). Kanser tanısı konan hastalarda kötü haber verme: hekime düşen görev. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 71(1), 22-26.
• Boyle, M.J. & Wallis, J. (2016). Working towards a definition for workplace violence actions in the health sector. Saf Health, 2(4), 2-6. https://doi.org/10.1186/s40886-016-0015-8
• Boz, Y.K., Muslu, E.C., Badem, A., Yıldız, C.M., Küçük, İ.F., Ulaş, S.B. & Özan, S. (2016). Bir özel çalışma modülü deneyimi: hastaya kötü haber verme. Tıp Eğitimi Dünyası, 47, 5-12. https://doi.org/10.25282/ted.378305
• Burke, G., Melvin, L. & Ginsburg, S. (2023). Patients are the people who teach me the most: exploring the development of communication skills during ınternal medicine residency. Journal of Graduate Medical Education, 15(1), 59-66. doi: 10.4300/JGME-D-22-00433.1.
• Camerino. D., Estryn-Behar, M., Conway, P., Van Der Heijden, B. & Hasselhorn, H. (2008). Work-related factors and violence among nursing staff in the European NEXT study: A longitudinal cohort study. International Journal of Nursing Studies, 45, 35–50.
• Caruso, R., Toffanin, T., Folesani, F., Biancosino, B., Romagnolo, F., Riba, M. B., McFarland, D., Palagini, L., Murri, M.B., Zerbinati, L. & Grassi, L. (2022). Violence against physicians in the workplace: trends, causes, consequences, and strategies for ıntervention. Current Psychiatry Reports, 24, 911-924. Doi: https://doi.org/10.1007/s11920-022-01398-1
• Chapman, R., Perry, L., Styles, I. & Combs, S. (2009). Predicting patient aggression against nurses in all hospital areas. British Journal of Nursing, 18(8), 478-483. DOI: 10.12968/bjon.2009.18.8.41810 Doğanay, İ. (2014). ALO 113-BEYAZ KOD: Acil sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin yaşadığı şiddet olgusu ve çözüm önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 1(2), 136-140.
• Durak, T. Ç., Yolcu, S., Akay, S., Demir, Y., Kılıçaslan, R., Değerli, V. & Parlak, İ. (2014). Bozyaka eğitim ve araştırma hastanesi sağlık çalışanlarına hasta ve hasta yakınları tarafından uygulanan şiddetin değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi, 24, 130–7.
• Erdoğan, B. (2021). Sağlık iletişimi ve şiddet. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 26-29.
• Esen, H. & Aykal, G. (2015). Sağlık kurumlarında yaşanan şiddetin değerlendirilmesi: Eğitim ve araştırma hastanesi örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(1), 1-9.
• Eyitmiş, M. & Sezer, F. (2022). Covid-19 döneminde sağlık personeline yönelik hasta-hasta yakınlarının uyguladığı şiddet değişti mi? nitel bir çalışma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 244-268. Doi: 10.37880/cumuiibf.1010068
• Filiz, E., Ünal, S.N., Kahveci, Ş. & Uyar, S. (2022). Toplumun sağlık çalışanlarına yönelik şiddet konusundaki tutumu. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 9(4), 328-335. Doi: 10.52880/sagakaderg.1129275
• Gacki‐Smith, J., Juarez, A.M., Boyett, L., Homeyer, C., Robinson, L. & MacLean, S.L. (2009). Violence against nurses working in US emergency departments. Journal of Nursing Administration, 39(7/8), 340‐349.
• Gordan, T. and Edwards, W.S. (2014). Hasta ve doktor iletişimi. O. Aytolu. Çeviri, Profil Yayıncılık, İstanbul.
• Gökçe, T. & Dündar, C. (2010). Samsun ruh ve sinir hastalıkları hastanesi’nde çalışan hekim ve hemşirelerde şiddete maruziyet sıklığı ve kaygı düzeylerine etkisi. Journal of Inonu University Medical Faculty, 15(1), 25-8.
• Gökçe, E., Atıcı, M. & Arslan., S. (2021). Hemşireler ile hastalar arasındaki iletişim sorunları ve beklentiler: Nitel bir araştırma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 8(2), 171-180.
• Gülpek D., Kenar, N.İ.A. & Hocaoğlu, Ç. (2019). Ajite hastaya yaklaşım. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1 (3), 206-211. doi:10.35365/ctjpp.19.1.27
• International Labour Office, World Health Organisation. (2014). Health WISE action manual. Work Improvement in Health Services. Geneva: International Labour Office.
• Kalbali, R., Jouybari, L., Derakhshanpour, F., Vakili, M. A. & Sanagoo, A. (2018). Impact of anger management training on controlling perceived violence and aggression of nurses in emergency departments. Journal of Nursing and Midwifery Sciences, 5, 89-94.
• Karakaş, T.S., Gamsızkan, Z. & Cangur, Ş. (2021). Exposure of violence and its effects on health care workers. Konuralp Medical Journal, 13(2), 327-333. DOI: 10.18521/ktd.861057
• Kim, Y.A. & Sim, O.I. (2020). Communication skills, problem-solving ability, understanding of patients’ conditions, and nurse’s perception of professionalism among clinical nurses: A structural equation model analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17, 4896. https://doi.org/10.3390/ijerph17134896.
• Kumbasar, B. (2016). Hasta odaklı sağlık hizmetlerinde iletişim. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1), 85-90. DOI: 10.17681/hsp.50586
• Miral, S. (2001). Tıp eğitiminde iletişim becerileri: Çağdaş yöntem ve tetkikler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 1(1), 63-66.
• Özcan, N.K. & Bilgin, H. (2011). Violence towards healthcare workers in Turkey: A systematic review. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 31(6), 1442.
• Özşenler, S.D. (2021). Sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin çözümünde iletişim becerilerinin rolü. Selçuk İletişim Dergisi, 14(2), 576-605. doi: 10.18094/ JOSC.778997 Sağlık Bakanlığı, 2021 Faaliyet Raporu. Erişim Tarihi: 21.02.2023
• Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet Olaylarının Raporu; Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu, Ocak, 2013.
• Sharma, S., Gautam, P.L., Sharma, S., Kaur, A., Bhatia, N., Singh, G., Kaur, P. and Kmar, A. (2019). Questionnaire-based evaluation of factors leading to patient-physician distrust and violence against healthcare workers. Indian Journal of Critical Care Medicine, 23(7), 302-309. Doi: 10.5005/jp-journals-10071-23203
• Şahin, Ö. & Yıldırım, E. (2020). Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet ve neden olan faktörler: Üniversite hastanesi örneği. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 7-14.
• Takak, S.Ö. & Artantaş, A.B. (2018). Hastalar ve yakınlarının sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin nedenleri konusunda görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 18(1), 103-16. Türk Dil Kurumu Genel Türkçe Sözlük, Erişim: 09.03.2023. http://www.tdk.gov.tr
• Terkeş, N., Değirmenci, K. & Güldali, B. (2021). Hasta/hasta yakınları bakış açısıyla sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin nedenleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14(4), 328-336. DOİ: 10.46483/deuhfed.818068
• TTB. https://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=c06bd78c-79fc-11ed-b4df-d1d4aff1ac8a (Erişim tarihi: 21.02.2023).
• Uludağ, A. & Zengin, N. (2016). Sağlıkta şiddete hasta şikayetlerinde yer alan olumsuz ifadeler açısından bir bakış: Konya örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 71-86.
• U.S. Department of Labor. (2004). Occupational Safety and Health Administration: Guidelines for Preventing Workplace Violence for Health Care and Social Service Workers. http://www.osha.gov/index.html. (Erişim tarihi: 04.12.2022).
• Üzümcü, F. & Oksay, A. (2019). Bir üniversite hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelere yönelik şiddetin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(25), 584-598.
• WHO. (2002). World Report on Violence and Health. World Health Organization (WHO), Geneva (Switzerland), 1-21.
• Violence against health workers. World Health Organisation (WHO). (2020). https://www.who.int/news/item/17-09-2020-keep-health-workers-safe-to-keep-patients-safe-who (Erişim tarihi: 11.03.2023)
• Violence against health workers, World Health Organisation (WHO) https://www.who.int/activities/preventing-violence-against-health-workers (Erişim tarihi: 10.03.2023)
• Yagil, D. & Dayan, H. (2019). Justification of aggression against nurses: The effect of aggressor distress and nurse communication quality. Journal of Advanced Nursing, 76, 611-620. DOI: 10.1111/jan.14269
• Yiğit, A. & Uğurluoğlu, D. (2020). Türkiye’de hekime yönelik fiziksel ve sözel şiddet düzeyinin meta analiz yöntemiyle belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 7(1), 99-111.