Ruh Sağlığında İlaçla Tedavi, Psikoterapi ve Terapötik Yaşam Tarzı Değişliklerini Kapsayacak Bütüncül Bir Yaklaşım

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 69 - 78, 28.08.2025

Rafet Erhan Şermet

https://doi.org/10.71230/arsagbil.1506008

Öz

Ruh sağlığı alanında destek arayan bireyin öncelikli yararı açısından ilaçla tedavi, psikoterapi ya da ikisinin bir kombinasyonu arasında karar verilmesi sürecinde, psikoloji ve psikiyatri arasında kimi zaman fikir ayrılıkları yaşanabildiği gözlenmektedir. Ortaya çıkan tartışma üçüncü ve yararlı olabilecek bir diğer alanın, terapötik yaşam tarzı değişkenliklerinin gündeme alınmasını güçleştirebilmektedir. Derleme çalışmasında ilaçla sağaltım, psikoterapi ve terapötik yaşam tarzı değişikliklerinin ruh sağlığı alanında oynadıkları roller ve bu rollerin olası kesişimlerinin sağlayabileceği faydalar, her alanın kendine has özellikleri ele alınarak değerlendirilmiştir. Varılan sonuç, üç alanın imkanlarını ele alacak bütüncül bir yaklaşımın halen üzerinde çalışmaya ve gelişime açık bir alan olduğu yönündedir. Bu açıdan çalışma, ruh sağlığı alanında bütüncül bir yaklaşımın sadece psikolog ve psikiyatristleri değil, terapötik yaşam tarzı değişiklikleri bağlamında spor ve beslenme gibi alanlardan uzmanların da desteğini içine alabileceği ve alanlar arasında geliştirilecek iletişim ve daha çok ortak araştırma aracılığıyla sağlanacak olası getirilerin altını çizmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikoloji , Ruh Sağlığı , Psikoterapi , İlaçla Tedavi , Yaşam Tarzı Değişiklikleri , Bütüncül Yaklaşım

Kaynakça

• 1. American Psychological Association, APA Dictionary of Psychology, erişim: Mayıs 2024, (11.15.2023) https://dictionary.apa.org/psychotherapy ve (04.19.2018) https://dictionary.apa.org/psychopharmacotherapy (04.19.2018) https://dictionary.apa.org/psychoactive
• 2. Sandberg S.L. and Busch, F.N. (2012) Psychotherapy and Pharmacotherapy: A Contemporary Perspective. Psychodynamic Psychiatry, 40(3), 502-533 https://doi.org/10.1521/pdps.2012.40.3.505
• 3. Karlsson, Hasse. (2010). Research letter: Psychotherapy increases brain serotonin 5-HT1A receptors in patients with major depressive disorder. Psychological Medicine, (40),3 523-528. doi:10.1017/S0033291709991607
• 4. Kandel, E.R. (2001). Psychotherapy and the single synapse: The impact of psychiatric thought on neurobiological research, J Neuropsychiatry Clin. Neurosci. (13), 2. 290-300. https://doi.org/10.1176/jnp.13.2.290
• 5. Buchanan, R.D. (2003). Legislative warriors: American psychiatrists, psychologists, and competing claims over psychotherapy in the 1950s. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 39(3), 225–249. https://doi.org/10.1002/jhbs.10113
• 6. Akıncı, E. ve Sönmez, S.B. (2019). Beliefs and attitudes of psychiatric outpatients toward mental disorders and antidepressants. Family Practice and Palliative Care, 4(3), 96-101. https://doi.org/10.22391/fppc.613150
• 7. Walsh, R. (2011). Lifestyle and mental health. American Psychologist, 66(7), 579–592. doi:10.1037/a0021769
• 8. Marks, W., Manger, S.H., Blencowe, M., Murray, G., Ho, F.Y.Y., Lawn, S., Blumenthal, J.A., Schuch, F., Stubbs, B., Ruusunen, A., Desyibelew, Meyer, C. and Roux. (2020). Find and use review articles. University of California: UCLA Library. https://uclalibrary.github.io/research-tips/review-articles/ Walsh, R. (2011). Lifestyle and mental health. American Psychologist, 66(7), 579–592. doi:10.1037/a0021769
• 9. Meyer, C. and Roux. (2020, Oct.). Find and use review articles. University of California: UCLA Library. https://uclalibrary.github.io/research-tips/review-articles/ (4)
• 10. Öztürk, M.O. ve Uluşahin, A.N. (2018). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Bayt.
• 11. Plotnik, R. (2009). Psikolojiye Giriş. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• 12. Marconi, A.M., Hanson, B., Nolan, S. and Sarrouf, E.B. (2023). Psychiatric medication prescriptions increasing for college students above and beyond the COVID-19 pandemic. Scientific Reports,13:19063, 1-9. https://doi.org/10.1038/s41598-023-46303-9
• 13. Butcher, J.N., Mineka S. and Hooley J.M. (2013). Anormal Psikoloji. Çev.: Okhan Gündüz, İstanbul: Kaknüs yayınları.
• 14. Scull, A. (2010). A psychiatric revolution. Lancet, 37, 1246-1247. doi:10.1016/SO140 6736(10)60532-6
• 15. Correll, U.C. and Carbon, M. (2014). Efficacy of pharmacologic and psychotherapeutic ınterventions in psychiatry: to talk or to prescribe, ıs that the question? JAMA Psychiatry, 71(6), (624-626. doi:10.1001/jamapsychiatry.2014.301.
• 16. Iannitelli, A., Parmanzone S., Pizziconi, G., Riccobono, G. and Francesca P. (2019). Psychodynamically oriented psychopharmacotherapy: Towards a necessary synthesis. Frontiers in Neuroscience, 13(15), 1-6. https://doi.org/10.3389/fnhum.2019.000105
• 17. Brezis, M. (2008). Big pharma and health care: unsolvable conflict of interests between private enterprise and public health. The Israel Journal Of Psychiatry And Related Sciences, 45(2), 83–94. PMID: 18982834
• 18. Moncrieff, J. and Cohen, D. (2005).Rethinking Models of Psychotropic Drug Action. Psychother Psychosom 74, 145–153. Doi: 10.1159/000083999
• 19. Moncrieff, J. (2020). İlaçla Tedavi Efsanesi. İstanbul: Metis Yayınları.
• 20. Emsley, R. (2023). The future of psychopharmacology: challenges beyond efficacy and tolerability. World Psychiatry, 22(1), 82–83. doi: 10.1002/wps.21065
• 21. Bienenfeld, D. (2002). History of Psychotherapy, Encyclopedia of Psychotherapy Volume 1 içinde, 925 – 930. ABD: Elsevier Science, Erişim: Haziran, 2024 https://psikologi.unimudasorong.ac.id/app/upload/file/encyclopedia-of-psychotherapy-min.pdf
• 22. Frank, E. and Levinson, J. C.(2014). Kişilerarası Psikoterapi. İstanbul: Okuyanus.
• 23. Sharf, R.S. (2017). Psikoterapi ve Psikolojik danışma Kuramları. Çev. Ed.: Acar, N.V. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 24. Thoma, N.C. and Cecero. J.J. (2009). Is integrative use of techniques in psychotherapy the exception or the rule? Results of a national survey of doctoral-level practitioners. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 46(4), 405–417. https://doi.org/10.1037/a0017900
• 25. Luborsky, L., Rosenthal, R., Diguer, L., Andrusyna, T.P., Jeffrey S.B., Jeffrey, S., Levitt, J.T., Seligman, D.A. and Krause. E.D. (2002). The dodo bird verdict is alive and well-mostly. Clinical Psychology: Science and Practice, 9(1),2–12. https://doi.org/10.1093/clipsy.9.1.2
• 26. Cook, S.C., Schwartz, A.C. and Kaslow, N.J. (2017). Evidence-based psychotherapy: advantages and challenges. Neurotherapeutics: The Journal of the American Society for Experimental Neurotherapeutics, 14(3), 537–545. https://doi.org/10.1007/s13311-017-0549-4
• 27. Leichsenring, F., Steinert, C., Rabung, S. and Ioannidis, J.P.A. (2022). The efficacy of psychotherapies and pharmacotherapies for mental disorders in adults: an umbrella review and meta-analytic evaluation of recent meta-analyses. World psychiatry. Official journal of the World Psychiatric Association (WPA), 21(1), 133–145. https://doi.org/10.1002/wps.20941
• 28. Ren, F.F., Brandon L. Alderman, W., Wei-Guang, C., Feng-Tzu, Z., Wen Shen, Z., Wei- Jie, Liang, W.M. and Chang, Y.K.(2023). Efects of Exercise Training on Executive Functioning in Adults with Depression: A Systematic Review and Meta‑Analysis of Randomized Controlled Trials. Sports Medicine, 53, 1765–1788, doi: 10.1007/s40279-023-01869-2
• 29. Zeibig, J.M., Seiffer, B., Sudeck, G., Rösel, I., Hautzinger, M. and Wolf, S. (2021). Transdiagnostic efficacy of a group exercise intervention for outpatients with heterogenous psychiatric disorders: a randomized controlled trial. BMC Psychiatry, 21, 313, 1-17. https://doi.org/10.1186/s12888-021-03307-x
• 30. Lök, S. and Lök, N. (2016). Kronik psikiyatri hastalarına uygulanan fiziksel egzersiz programlarının etkinliği: Sistematik derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 8(4), 354-366. doi:10.18863/pgy.253440
• 31. Hong, S.A. and Peltzer, K. (2017). Dietary behaviour, psychological well-being and mental distress among adolescents in Korea. Child Adolesc. Psychiatry Ment Health, (11), 56. https://doi.org/10.1186/s13034-017-0194-z
• 32. Buss, D.M. (2000). The evolution of happiness. American Psysychologist, (55), 15-23. doi: 10.1037/003-066X.55.1.15
• 33. Ulrich, R.S. (2006). Evidence-based health-care architecture. Lancet, 368, (2006): 538–S39. doi:10.1016/S0140-6736(06)69921-2
• 34. Cuijpers, P., van Straten, A, LWarmerdam L. and Andersson, G. (2009). Psychotherapy versus the combination of psychotherapy and pharmacotherapy in the treatment of depression: a meta-analysis, Depression and Anxiety, (26), 279-288. Doi: 10.1002/da.20519
• 35. Huang, Y., Cen, H., Hu, X., Ma, C.,Yu, B., Hao, J., Wang, M. and Zhang, J. (2023). Aerobic exercise supplementation on medication improves depression scores: A meta-analysis of randomized controlled . Research Square. https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-3045327/v1
• 36. Gorman, J.M. (2016). Combining psychodynamic psychotherapy and pharmacotherapy. Psychodynamic Psychiatry, 44(2), 183–210. oi: 10.1521/pdps.2016.44.2.183
• 37. Curwen, B., Palmer, S. ve Peter R. (2020). Kısa Süreli Bilişsel Davranışçı Terapi. İstanbul: Aramer Yay.