LECOQ’DA DRAMATİK BİR SAHA OLAN BUFONUN KÖKENİ ÜZERİNE

Yıl 2025, Sayı: 2

Simel Keçicioğlu , Banu Ayten Akın

Öz

Bu makalede Uluslararası Tiyatro Okulu Jacques Lecoq’un pedagojisinde yer alan bufon oyun sahasının olası kökeni araştırılmıştır. Bufon oyun sahası kendine has biçimiyle ve oyun koşullarıyla Lecoq pedagojisinde önemli bir oyun sahasıdır. Grotesk, mistik, fantastik unsurları barındıran, bedensel çalışmalarla doğaçlamanın birlikte ilerlediği bir sahadır. Lecoq pedagojisi içerisinde direkt olarak bufon oyun sahasının kökeni işaret edilmemekle birlikte soytarı geleneğinin kökeninden önemli benzer unsurlar barındırmaktadır. Lecoq’un pedagojisi içerisinde uygulanan yöntemin kökensel olarak oturduğu zeminin tam olarak adreslenmemiş olması eğitim aşamasında uygulanırken bazı soruları da ortaya çıkarmaktadır. Bufon çalışmaları ve uygulamalarında farklılaşmalara, zaman zaman teknik biçim olarak clown (kırmızı burun) tekniğiyle karıştırılmasına da sebep olabilmektedir. Bu nedenle Lecoq pedagojisinde uygulandığı biçimi üzerinden bufonların olası tarihsel kökenleriyle paralel olabilecek zeminler araştırılmak istenmiştir. Bu araştırma kavramı farklı açılardan betimlemeye dayalı nitel bir araştırma olup Lecoq ve bufon üzerine literatür taranarak ilişkiler çözümlenerek gerçekleştirilmiştir. Roma tiyatrosundan, Geç Orta Çağ ve Rönesans’a kadar olan ritüel, şenlik ve karnaval kültürüne bakılmıştır. Toplumsal hiyerarşinin tersine işlemesi ve grotesk unsurların öne çıkması gibi unsurlar tarihteki karnavallar, ritüeller ve aptallar bayramı gibi kaynaklarda kendine yer bulmaktadır. Yapılan literatür taramasında bufonlardaki bedensel deformasyon, grotesk estetikle paralellik göstermektedir. Bufonların maskeyi bedensel bir maskeye dönüştürmesi, toplumdaki normları eleştirme işlevi, hiyerarşik kendine has bir düzene sahip olmaları gibi kendine has unsurlar tarihteki karnavalların biçim ve içerik özellikleriyle benzerlik göstermektedir. Bu paralel okuma sonucunda Lecoq’un bufon oyun sahasının grotesk beden anlayışı ve soytarı kültürüyle benzer pek çok ögesi ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Lecoq, Bufon, Karnaval, Aptallar Bayramı, Grotesk

ON THE ORIGIN OF BUFFOON, A DRAMATIC TERRITORY IN LECOQ

Öz

In this article, the possible origin of the buffoon dramatic territory in the pedagogy of the International Theater School Jacques Lecoq has been researched. Buffoon is an important territory in Lecoq pedagogy with its unique form and conditions of play. It is an area where grotesque, mystical, fantastic elements are present and where physical work and improvisation progress together. Although the origin of the buffoon is not directly pointed out in Lecoq pedagogy, it contains important similar elements from the origin of the clown tradition. The fact that the original ground of the method applied in Lecoq's pedagogy has not been fully addressed raises some questions when it is applied in the education phase. This may lead to differences in bufon studies and applications, and sometimes confusion with the clown (red nose) technique as a technical form. For this reason, it was desired to investigate grounds that could be parallel to the possible historical origins of buffoons as they are applied in Lecoq's pedagogy. This research is qualitative research based on describing the concept from different perspectives and was conducted by scanning the literature on Lecoq and buffoon. For this purpose, pagan rituals, festivals and carnival culture from the Roman theater to the Late Middle Ages and the Renaissance were viewed. Elements such as the reversal of social hierarchy and the prominence of grotesque elements are already present in historical sources such as carnivals, rituals and the feast of fools. In the literature review, the physical deformation in buffoons shows parallelism with grotesque aesthetics. The unique elements of the buffoons, such as their transformation of the mask into a physical mask, their function of criticizing the norms in society, and their hierarchical and unique order, are similar to the form and content characteristics of historical carnivals. As a result of this parallel reading, many elements similar to the grotesque body understanding and clown culture of Lecoq's bufon territory were revealed.

Anahtar Kelimeler

Lecoq, Buffoon, Carnival, Feast of Fools, Grotesque

Kaynakça

• Candan, A. (2003). Yirminci Yüzyılda Öncü Tiyatro. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Pekin, T. (2015, 10 21). L'évoluRon de la Pédagogie de Jacques Lecoq. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Université Paris III - Sorbonne Nouvelle, Ins.tut d'Etudes Théâtrales.
• Keçicioğlu, S. (2023). Oyuncunun Fiziksel EğiRminde Aikido, Lecoq Ve Suzuki. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Lecoq, J. (2015). Şiirsel Beden. (M. Çerçi, Çev.). NotaBene Yayınları.
• Baskervill, C. R. (1920). Drama.c Aspects of Medieval Folk Fes.vals in England. Studies in Philology, 17(1), (s.19-87).
• Scribner, B. (1978). Reforma.on, Carnival and the World Turned Upside-Down. Social History, 3(3), (s.303-329).
• Moxey, K. P. (1982). Pieter Bruegel and The Feast of Fools. The Art BulleRn, 64(4), (s. 640-646).
• Taylor, G. (2005). The Bouffonade Its Origins And Prac.ce. Dramatherapy, 27(3), (s. 3-7).
• Gilhus, I. S. (1990). Carnival in Religion: The Feast of Fools in France. Numen, 37(1), (s. 24-52).
• Sözen, M. (2009). Bakh.n'in Romanda Karnavalesk Kavramı ve Sinema. Akdeniz Sanat, 2(4), (s. 65-86).
• Kayser, W. (1963). The Grotesque In Art And Literature. Indiana University Press.
• Lachmann, R., Eshelman, R., & Davis, M. (1988-1989). Bakh.n and Carnival: Culture as CounterCulture. Cultural Crirque(11), (s. 115-152).
• Topuklular, D. (2018). BaP Tiyatrosunda Deforme Bedenin Bir Komedi Unsuru Olarak Yolculuğu. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kadir Has Üniversitesi.
• Ünsal, Ş. (2006). Geçmişten Günümüze “Soytarılık” Kavramının Tiyatroda Yansıması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Taşdemir, Ç. (2020). Tekinsizin Huzursuzluğu. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Webster Merriam. (t.y.). Webster Merriam Dic.onary. h}ps://www.merriamwebster.com/dic.onary/Buffon Lecoq, J. (2006). Theatre of Movement and Gesture. Routledge.