Günümüz Orta Doğu Yemek Kültürüne Bir Bakış

Yıl 2024, Sayı: 1, 39 - 53, 30.11.2024

Nur Bostanci

Öz

Orta Doğu mutfağı, geniş coğrafyası ve zengin tarihi boyunca birbirinden farklı kültürlerin etkileşimiyle şekillenmiş olsa da genel olarak İslam dini etrafında şekillenmiş eşsiz bir lezzet mozaiğidir. Bu muhteşem mutfak geleneği, bölgenin her köşesinde kendine özgü tatlar ve tekniklerle kendini gösterir. Ortak unsurların yanı sıra, Orta Doğu mutfağının bölgesel çeşitliliği de dikkat çeker. Her bölgenin kendine özgü malzemeleri, pişirme teknikleri ve yemek kültürü bu mutfağın renkli ve çeşitli yapısını oluşturur. Yemek, Orta Doğu toplumlarında sadece bir ihtiyaç değil, aynı zamanda bir yaşam tarzı ve kültürel bir ifade biçimidir. Sofralar, aile ve arkadaşlarla bir araya gelmenin, anıları paylaşmanın ve bağları güçlendirmenin bir simgesidir. Orta Doğu mutfağı, sadece bir yemek geleneği değil, aynı zamanda insanlığın ortak mirasının bir parçasıdır. Bu bağlamda Orta Doğu mutfak kültürünün dünya mutfağına önemi katkıları nedeniyle, bu çalışmada günümüz Orta doğu mutfak kültürü kısaca değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orta Doğu, Orta Doğu Yemek Kültürü, Yemek Kültürü

Etik Beyan

Bu çalışma Etik Kurul beyanı gerektiren çalışmalar kapsamına girmemektedir. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

An Overview of Contemporary Middle Eastern Food Culture

Öz

Although Middle Eastern cuisine has been shaped by the interaction of different cultures throughout its vast geography and rich history, it is a unique mosaic of flavors shaped around the Islamic religion. This marvelous culinary tradition manifests itself in every corner of the region with distinctive flavors and techniques. In addition to common elements, Middle Eastern cuisine is characterized by regional diversity. Each region's unique ingredients, cooking techniques and food culture make up the colorful and diverse nature of this cuisine. Food is not only a necessity in Middle Eastern societies, but also a way of life and a form of cultural expression. The table is a symbol of gathering with family and friends, sharing memories and strengthening bonds. Middle Eastern cuisine is not only a culinary tradition, but also part of the common heritage of humanity. In this context, due to the importance of the Middle Eastern culinary culture and its contribution to the world cuisine, this study briefly evaluates the contemporary Middle Eastern culinary culture.

Anahtar Kelimeler

Middle East, Middle Eastern Food Culture, Food Culture, Arab Culinary Culture, Iranian Culinary Culture, Iranian Culinary Culture, Azerbaijan Culinary Culture.

Etik Beyan

This study does not fall within the scope of studies requiring an Ethics Committee declaration. It is hereby declared that scientific and ethical principles were followed during the preparation of this study and that all studies utilized were indicated in the bibliography.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Açıkalın, S. Coşkun, G. ve Laçiner, S. (2010). Yemen dosyası: Fakirlik ve terör kıskacında bir ülke. Uşak Yayınları, Ankara: Başak Matbaacılık.
• Ahmedov, A., İsmayıloğlu, C. (2011). Azerbaycan Mutfak Ansiklopedisi. Azernaşr yayınevi. Bakü.
• Allan, T. (2009). Orta Doğu’da Yiyecek Üretimi, İçinde: Zubaide, Sami ve Tapper, Richard, Orta Doğu Mutfak Kültürleri. Çev.: Ülkün Tansel. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Amos, D. (2010). Foodlovers discover the joys of aleppo. https://www.npr.org/2010/01/05/122058669/food-lovers-discover-the-joys-of-aleppo (Erişim tarihi: 04/09/2024).
• Artam, A. (1991). Sosyo-ekonomik Açıdan Orta Doğu Bölgesinde Gıda Güvenliği. ( Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü, İstanbul.
• Belge, M. (2001). Tarih Boyunca Yemek Kültürü, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Berik N., Kahraman, D. (2009). Asma Yaprağında Sardalya Balığı. II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs. 212-215.
• Bober, P. (2003). Antik ve Ortaçağ Yemek Kültürü: Sanat, Kültür ve Mutfak (Eski Çağlardan 70 Yemek Tarifi), Çev: Ülkün Tansel, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Boudan, C. (2006). Mutfak Savaşı, Çev: Yaşar Avunç, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Brittin, H.C. (2011). The food and culture around the World handbook. Prentice Hall: Upper Saddle River, New Jersey, USA.
• Bromberger, C. (2009). Kuzey İran’da Yemek Alışkanlıkları ve Kültürel Sınırlar. İçinde: Zubaide, Sami ve Tapper, Richard, Orta Doğu Mutfak Kültürleri, Çev: Ülkün Tansel, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Ertam, A. (1992). Sosyo-Ekonomik Açıdan Orta Doğu Bölgesinde Gıda Güvenliği, İstanbul: Aydınlar Ocağı Yayınları.
• Fragner, B. (2009). Kafkaslardan Dünyanın Damına: Bir Mutfak Serüveni”, İçinde: Zubaide, Sami ve Tapper, Richard, Orta Doğu Mutfak Kültürleri, Çev: Ülkün Tansel, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Goldstein, D. (2005). Cultures Culinaires d'Europe. Avrupa konseyi. Ss. 67-74.
• Güllü, M. (2022). Orta Doğu Mutfağı (Kısım 2 – Bölüm 6), Gastronomi ve Turizm (Kavramlar–Uygulamalar-Uluslararası Mutfaklar-Reçeteler). Ankara: Detay yayıncılık.
• Gürsoy,D. (2004). Tarihin Süzgecinde Mutfak Kültürümüz, İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Harunoğulları, M. (2017). Orta Doğu Jeopolitiği Ve Küresel Güçlerin Enerji Mücadelesi. Humanıtas-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 121-137. https://doi.org/10.20304/humanitas.318517
• İsrail Başkonsolosluğu-İstanbul (2024). Orta Doğu. https://embassies.gov.il/istanbul/AboutIsrael/the-middle-east/Pages/the-middle east.aspx#:~:text=Bu%20tan%C4%B1ma%20g%C3%B6re%20Orta%20Do%C4%9Fu,%2C%20Sudan%2C%20Fas't%C4%B1r. (Erişim tarihi: 07.08.2024).
• Jacob, J. ve Ashkenazi, M. (2007). The world cook book for student. Westport/ABD: Greenwood press. Karaca, O.B., Karacaoğlu, S. (2016). Kültür, Din ve Yemek Etkileşimi Çerçevesinde Arap Mutfağının Kavramsal Olarak İncelenmesi:”Adana İli Örneği”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2) 561-584.
• Kashkay, K. (2015). Food and Art of Azerbaijan. ISBN 978-1906509927.
• Kılıç, N. (2010). Türk mutfağının Ege-Akdeniz karakterinin kültürel ve turistik açıdan incelenmesi: Ayvalık örneği. (Uzmanlık Tezi). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Kılıçhan, R. (2018). Orta Doğu Mutfağı. https://www.gastronomi-mutfaksanatlari.com/?pnum=173&pt=Orta+Do%C4%9Fu+Mutfa%C4%9F%C4%B1( Erişim Tarihi: 29/ 06/2024)
• Koçak, T. B. (2010). Ürdün’ün turizm coğrafyası. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Közleme, O. (2012). Türk Mutfak Kültürü ve Din. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü, İstanbul.
• Lezzetler (2007). Irak Mutfak Kültürü. https://lezzetler.com/irak-mutfak-kulturu-vt10272 (Erişim tarihi: 09/07/2024).
• Mollaveisoğlu, D., Sobutay, T. ve Dinler, A. (2003). Orta Doğu’nun yükselen pazarı Ürdün. İtovizyon Dergisi, 1(10), 52-56.
• Özbay, G. (2015). Orta Doğu mutfağı. M. Sarıışık (Ed.), Uluslararası gastronomi içinde (269-301). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Raad, E. (2015). Lübnan mutfağı 5 duyuya hitap eder. www.haberturk.com/yasam/haber/1147372-lubnan-mutfagi-5-duyuya-hitap-eder (Erişim tarihi: 04/09/2024).
• Roger, D. (2000). The History and Culture of Food and Drink in Asia: The Middle East and South Asia, İçinde: The Cambridge World History of Food, Kenneth F. Kiple ve Kriemhild Conee Ornelas, Cambridge University, c. II, s. 1140.
• Sitti S., Hayta, M., Yetim, H. (2009). Kayseri Mantısı: Hazırlanışı ve Kalite Nitelikleri. II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009. 208-211.
• Sobutay, T. ve Dinler, A. (2003). Ürdün ülke etüdü. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2003/4. Turizm Gazetesi.
• Şimşek, N., Soylu, A., Durlu-Özkaya, F. (2020). Osmanlı İmparatorluğu’ndan İtibaren Anadolu ve Arap Yarımadası’nın Mutfak Etkileşimleri. Seyehat ve Otel İşletmeciliği Dergisi. (17)3.
• Toygar, K., Berkok, N. (1997). Kardeş Mutfaklar; Türk Dünyası Yemeklerinden Örnekler Azeri-Kazak-Kırgız-Özbek-Türkmen. Ankara: Takav Matbaacılık.
• Türkiye Turizm Ansiklopedisi. (2024). Ürdün Mutfağı. https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/urdun-mutfagi (Erişim tarihi: 05/08/2024).
• Türküye Turizm Ansiklopedisi. (2024). Lübnan mutfağı. https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/lubnan-mutfagi (Erişim tarihi: 14/08/2024).
• World Travel Guide. (2016). Qatar Travel Quide. https://www.worldtravelguide.net/guides/middle-east/qatar/ (Erişim Tarihi: 08/08/2024).
• Yağış, M. (2011). Ürdün ülke raporu. Ankara: T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi. Yurt, B., Yıldız, Ö., Kumlay, A.M., Küçüköner, E. (2010). Iğdır Yöresinde Tüketilen Bazı Hayvansal Kaynaklı Geleneksel Gıdalar. 1. Uluslararası Adriyatik’ten Kafkaslar’a Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 15-17 Nisan 2010. 358-359. Zubaide, S. (2009). Orta Doğu Yemek Kültürlerinin Ulusal, Yerel ve Küresel Boyutları. Çev: Ülkün Tansel. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları