YOKSULLUĞUN CİNSİYETİ: TÜRKİYE’DE KADIN YOKSULLUĞUNA TEORİK BAKIŞ

Yıl 2022, , 110 - 134, 28.03.2022

Ceren Avcil

https://doi.org/10.55119/artuklu.1036976

Öz

Yoksulluk kavramı, zaman, mekân ve koşullar çerçevesinde ele alınması itibariyle farklı tanımlamalara tabi tutulmaktadır. Kır-kent, mutlak-göreli yoksulluk vb. tanımlamalar yoksulluğun boyutlarını farklı şekillerde ele almaktadır. Özellikle küreselleşme sürecinin getirmiş olduğu emeğin dolaşımı, işgücü piyasa yapısının dönüşümü gibi etkenler yoksulluğun kadınlaşması kavramını gündeme getirmiş, kavram yoksulluğa yönelik çalışmalarda kadını esas alan bakış açısının gelişmesini sağlamıştır.
Yoksulluğun sadece ekonomik olanaklardan mahrumiyet olmadığı gerçeğinden hareketle kadın yoksulluğu kadının ekonomik, sosyal, siyasal alanlardan dışlanmasını içermekte ve yoksulluk yaşayan kadınların yoksulluk sarmalındaki durumunu daha görünür hale getirmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin hâkim olduğu toplumlarda kadın eğitim, sağlık gibi hizmetlerden yeterince yararlanamamakta işgücü piyasalarında emeği karşılığında tam kapasite ile çalışamamaktadır. Böyle bir ortamda kadın, yoksulluğun getirmiş olduğu yükü çok daha fazla hissetmektedir. Dolayısıyla yoksulluk gerçeği kadın ve erkeği aynı derecede etkilememektedir.
Bu çalışmada, Türkiye’de yoksulluk kavramına cinsiyet temelinde bir yaklaşım sergilenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada öncelikle yoksulluk ve yoksulluk türlerine yönelik kavramsal tanımlamalar ve sonrasında ulusal ve uluslararası veriler aracılığıyla kadın yoksulluğuna yönelik bir değerlendirme yapılmaktadır. Son olarak Türkiye’de kadın yoksulluğuna ilişkin gerçekleştirilen çalışmalar çerçevesinde yoksulluğun kadınlaşması değerlendirilmektedir. Çalışmada, Türkiye’de kadın yoksulluğu azalıyor olmasına rağmen yoksulluğu tetikleyen unsurların varlığını devam ettirdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

yoksulluk, yoksulluğun kadınlaşması, kadın ve yoksulluk, Türkiye'de kadın yoksulluğu

Kaynakça

• Akgül, F. İ. (2021). Roman kadını: Çoklu kimlik kesişiminde ezilenler. Ankara: Orion Akademi.
• Aktan, C.C. ve Vural, İ. Y. (2002). Yoksulluk: Terminoloji, temel kavramlar ve ölçüm yöntemleri. Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, 2002.
• Beşer, N.Ö. ve Güllü, İ. (2019). Türkiye’de gelir dağılımının sosyal tabakalaşma üzerine etkileri. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5/2, ss: 327-346.
• Bora, A. (2019). Kadınlar ve hane: “Olmayanın nesini idare edeceksin?. (N. Erdoğan, Ed.), içinde Yoksulluk halleri (ss: 97-132), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bradshaw, S. ve Linneker, B. (2003). Perspectives on gender and poverty reduction strategies from Nicaragua and Honduras. Published by the Catholic Institute for International Relations Unit 3, 190a New North Road, London N1 7BJ, UK www.ciir.org, ISBN:1 85287 302 7.
• Brenner, J. (2021). Sınıf siyaseti ve kadın. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Buvinić, M. (1997). Women in poverty: A new global underclass. Foreign Policy. No. 108, pp. 38-53.
• Cagatay, N. (1998). Gender and poverty. United Nations Development Programme.
• Dünya Bankası (2021). https://www.worldbank.org/en/topic/measuringpoverty#1 (erişim tarihi: 13.11.2021).
• Ecevit, Y. (2003). Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir?. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 25 (4), 83-88.
• Ecevit, Y. (2007). Yoksulluğa karşı feminist strateji için. Amargi, Sayı 6, 14-17.
• Ecevit, Y. (2020). https://kadinsavunmasi.org/toplumsal-cinsiyetle-yoksulluk-iliskisi-nasil-kurulabilir-bu-iliski-nasil-calisilabilir-yildiz-ecevit/ (erişim tarihi: 14.11.2021).