Civaka Eşîrê û Rewşa Trajîk di Romana Yılanı Öldürseler ya Yaşar Kemal da

Yıl 2024, Sayı: 17, 7 - 18, 30.09.2024

Mehmet Nur Yavuzer

Öz

Yaşar Kemal mîna nivîskarên trajedîyan ji rewşa trajîk ya ku di puxta jîyanê da heye têdigihîje û wê di cureya romanê da diceribîne ku yek ji wan, romana Yılanı Öldürseler e. Ew, di vê romanê da ji rûdaneke ku hatiye jîyîn sûd werdigire û wê vediguhêzîne cîhana honakê. Berhemên ku rewşa trajîk ya jiyanê radigihînin hêmanên berberî, hilbijartin, çalakî, êş û wêranîyê dihewînin. Kemal rewşa trajîk ya vê romanê li ser bingeha berberî, êş û wêranîya meriv û civakên eşîrê yên sedsala 20em yên ku koçê Çukurovayê kirine, saz dike ku meriv û civaka Kurd parçeya wê ya herî giring in. Ew di vê romanê da di navbera takekes û civakê da berberîyek ava dike. Ew, nasnameya karakterên xwe di nav pergala zayendî ya eşîrî da ava dike û karakterên romanê di navbera nirx û zagonên civakê, hest û helwestên wan ên takekesî da dixe nav berberîyekê. Kemal bi vê romanê ji alîyekî va rewşa trajîk ya jîyanê bi xwîneran va dide têgihîştinê ji alîyê din va jî rewşa trajîk ya meriv û civakên ku hilgirên nirxên eşîrê ne û bi zagonên eşîrê va hatine dorpêçkirin, pêşkeş dike.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, roman, Yılanı Öldürseler, rewşa trajîk

Tribal Society and Tragic Situation in Yaşar Kemal's novel Yılanı Öldürseler

Öz

Yaşar Kemal, like tragedy writers, grasps the tragic situation of life and tries it out in the novel genre, one of which is the novel Yılanı Öldürseler. In this novel, he utilizes an event that actually happened and transfers it to the world of fiction. Works that reflect the tragic situation of life include conflict, choice, action, pain and destruction. Kemal bases the tragic situation in this novel on the conflict, pain and destruction experienced by 20th century tribal people and society who migrated to Çukurova, of which Kurdish people and society are an important part. In his novel Yılanı Öldürseler, he constructs a conflict between society and the individual. He draws the identities of the characters in line with the tribal sexual identity system and puts them in a conflict between the values and rules of society and their individual feelings and attitudes. With this novel, he, on the one hand, makes the reader comprehend the tragic situation of life and, on the other hand, conveys the tragic situation of tribal people and society surrounded by tribal value carriers and tribal norms.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, novel, Yılanı Öldürseler, tragic situation.

Yaşar Kemal'in Yılanı Öldürseler Romanında Aşiret Tolumu ve Trajik Durum

Öz

Yaşar Kemal, trajedi yazarları gibi hayatın trajik durumunu kavrar ve onu roman türünde dener ki onlardan biri Yılanı Öldürseler romanıdır. O, bu romanda gerçekte yaşanmış bir olaydan faydalanır ve onu kurgu dünyasına aktarır. Hayatın trajik durumunu yansıtan eserler, çatışma, seçim, eylem, acı ve yıkımı içerirler. Kemal, bu romandaki trajik durumu Çukurova’ya göç etmiş 20. yüzyıl aşiret insanı ve toplumunun yaşamış olduğu çatışma, acı ve yıkımı üzerine temellendirir ki Kürt insanı ve toplumu bunun önemli bir parçasıdır. O, Yılanı Öldürseler romanında toplum ve birey arasında bir çatışma inşa eder. Karakterlerin kimliklerini aşiret cinsel kimlik sistemi doğrultusunda çizer, onları toplumun değer ve kuralları ile bireysel duygu ve tutumları arasında bir çatışmaya sokar. O, bu roman ile bir taraftan hayatın trajik durumunu okura kavratır, diğer yandan da aşiret değer taşıyıcıları ve aşiret normları ile kuşatılmış aşiret insan ve toplumunun yaşadığı trajik durumu aktarır.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, roman, Yılanı Öldürseler, trajik durum

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın bilimsel etik ilke ve kuralları ve tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim.

Teşekkür

spas

Kaynakça

• Akbayır, S. (2018). Âşık kemal, bohem orhan. (3. Baskı). Lim.
• Alakom, R. (2013). Yaşar kemal’in yapıtlarında kürtler. (2. Baskı). Avesta.
• Aristoteles. (2017). Poetika, (14. Baskı). (Çev. Samih Firat). Can Sanat.
• Auerbach, E. (2019). Mimesis batı edebiyatında gerçekçiliğin tasviri, (Çev. Herdem Belen, Hüseyin Ertürk). İthaki.
• Bonnard, A. (2006). İnsan ve tragedya. (2. Baskı). (Çev. Yaşar Atan). Evrensel Basım Yayın.
• Çiftlikçi, R. (1993). Yaşar kemal yazar-eser-üslup, (Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitim Anabilim Dalı.
• Dienstag, J. F. (2008). Tragedya, Pesimizm, Nietzsche. Cogito, (54), 133-143.
• Eagleton, T. (2012). Tatlı şiddet trajik kavramı. Ayrıntı.
• Fromm, E. (2023). Sevme sanatı. (11. Baskı). (Çev. Işıtan Gündüz) Say Yayınları.
• Göbenli, M. (2021). Karşılaştırmalı edebiyat alanında örnek bir çalışma: Erich auerbach, mimesis: Batı edebiyatında gerçekçiliğin tasviri. dnd. (Ed. Ferzane Devletabadi, Arzu Yetim, Veysel Lidar) Kurumdan Uygulamaya Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışmaları I. (s. 61-68). Akçağ Yayınları.
• Kaya, E. Ü. (2012),. Unamuno ve scheler’de trajik kavramı. (Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ana Bilim Dalı.
• Kemal, Y. (2021). Yılanı Öldürseler. (36. Baskı). Yapı Kredi Yayınları.
• Kemal, Y. (2019). Yaşar kemal kendini anlatıyor: Alain bosquet ile yaşar görüşmeler (9. Baskı). Yapı Kredi Yayınları. Kemal, Y. (2008). Filler sultanı ve kırmızı sakallı topal karınca. (7. Baskı). Yapı Kredi Yayınları.
• Kuçuradi, İ. (2009). Sanata felsefeyle bakmak. (4. Baskı). Türkiye Felsefe Kurumu.
• Metin, A. (2011). Kimliğin toplumsal inşâsı ve geleneksel kadın kimliğinin aktarımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (1). 74-92.
• Paksoy, B. K. (2011). Tragedya ve siyaset eski yunan’da tragedyanın siyasal rolü. Mitos Boyut Yayınları.
• Sağlık, Ş. (1998). Popüler roman ve estetik roman kavramları açısından esat mahmut karakurt ile ahmet hamdi tanpınar'ın romanları üzerine mukâyeseli bir çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sos. Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
• Saklıyan, M. (2019), Yaşar kemal “çukurovadan dünyaya”. Gerekli Kitaplar.
• Scheler, M. (1919), Vom umsturz der werte der abhandlungen und aufsätze zweite durchgesehene auflage. Der Neue Geist.
• Scheler, M. (2008), Trajik görüngüsü üzerine, Cogito, (54). 237-245.