Cittaslow Üyesi Olmanın Sürdürülebilir Yerel Kalkınmaya Etkisi: Şavşat’ta Paydaşların Düşünceleri

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 456 - 471, 15.10.2025

Atakan Öztürk , Fatma İpek , Bekir Kayacan

https://doi.org/10.17474/artvinofd.1704338

Öz

Bu araştırmada paydaş bakış açısıyla Cittaslow (sakin şehir) üyeliğinin Şavşat’ın sürdürülebilir yerel kalkınmasına etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ilçedeki 4 paydaş grubundan (mülki ve yerel idare, ticari işletmeler, Şavşat Kadın Derneği ve yöresel ürün pazarcıları) 33 katılımcıyla derinlemesine görüşmeler yapılmış ve görüşmeler MAXQDA 2020 yazılımı ile içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonucunda, katılımcılar tarafından sakin şehir üyeliği kapsamında dile getirilen 524 görüş içerisinde; 9 sosyal, 8 ekonomik ve 9 çevresel etki türü Şavşat'ın sürdürülebilir yerel kalkınmasıyla ilişkilendirilmiştir. Bu görüşlerin çoğunluğu (%94) sakin şehir üyeliğinin ilçenin sürdürülebilir yerel kalkınmasını olumlu yönde etkilediğine ilişkindir. Yine paydaşlar tarafından en fazla öne çıkarılan etki türü ise ekonomik boyut altındaki turizm etkisidir. Ancak Şavşat’ta turizm ve benzeri etkilerin doğuracağı kontrolsüz gelişme konusunda yerel karar vericilerin dikkatli olması gerekmektedir. İlçede sürdürülebilir yerel kalkınmanın sağlanması noktasında sosyal, ekonomik ve çevresel bileşenleri dikkate alan bütüncül bir bakış açısına dayalı planlama ve uygulamalara öncelik verilmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Şavşat , Sakin şehir , Sürdürülebilir kalkınma , Şavşat , Derinlemesine görüşme

Etik Beyan

Bu makalenin hazırlanmasına kaynak teşkil eden TÜBİTAK projesi (120K011) için Artvin Çoruh Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulundan 25.12.2019 tarih ve 2019/10 sayılı karar ile etik kurul izni alınmıştır. Bu çalışmada araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma TÜBİTAK tarafından desteklenen “Cittaslow (Sakin Şehir) Yaklaşımının Sürdürülebilir Yerel Kalkınmaya Etkisi: Şavşat İlçesi Örneği” başlıklı projeden (120K011) hazırlanmıştır.

Proje Numarası

120K011 (TÜBİTAK Hızlı Destek Programı)

Impact of Being a Cittaslow Member on Sustainable Local Development: What Stakeholders Think in the District of Şavşat

Öz

The research was aimed to determine the impacts of Cittaslow membership on the sustainable local development of Şavşat from a stakeholder perspective. In-depth interviews were conducted with 33 participants from four different stakeholder groups in the district: local administration, commercial enterprises, Şavşat Women's Association and local product vendors. The interviews were analyzed using content analysis with MAXQDA 2020 software. As a result of the analysis of, 524 opinions expressed by participants regarding the Cittaslow membership, nine type of social impacts, eight types of economic impacts and nine types of environmental impacts were identified as being associated with the sustainable local development of Şavşat. The vast majority of these opinions (94%) indicate that Cittaslow membership positively influences the sustainable local development of Şavşat. The most signicant impact, as indicated by the highest number of participant responses, is the tourism impact within the economic dimension. However local decision-makers should be careful about the uncontrolled development in Şavşat that will result from tourism and similar impacts. In order to ensure sustainable local development in the district, it is important to prioritize planning and implementations based on a holistic perspective taking into account economic, ecological and environmental components.

Anahtar Kelimeler

Cittaslow , Sustainable local development , Şavşat , In-depth interview

Proje Numarası

120K011 (TÜBİTAK Hızlı Destek Programı)

Kaynakça

• Akça Ş (2006) Türkiye’de ilçe yönetiminin idari sorunları: Acıpayam, Buldan ve Serinhisar örnekleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Akman E, Negiz N ve Akman Ç (2013) Sürdürülebilir bir kalkınma için yavaşça acele et (Festina Lente), (Editör B Özer ve G. Şeker) içinde, Yerel ve bölgesel kalkınma: küresel ve yerel bakış açıları Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, ss. 37-54.
• Altunışık R, Coşkun R, Bayraktaroğlu S, Yıldırım E (2005) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı [Research methods in social sciences: SPSS applied]. Sakarya: Sakarya Bookstore.
• Aydın İZ (2010) Ekoturizmin Türkiye orman köyleri kalkınmaları üzerindeki sosyo-ekonomik etkilerinin ölçümü (Artvin-Camili Biyosfer Rezerv Alanı örneği). Karadeniz Teknik Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Berber M, Genç MC, Baday Yıldız E (2015) TR90 Düzey 2 Bölgesindeki İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması ve Sınıflandırılması. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı, Trabzon.
• Braun V, Clarke V (2006) Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2):77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
• Büyüköztürk Ş (2012) Örnekleme Yöntemleri. http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-Final-Konulari.pdf, Erişim tarihi: 02.04.2020.
• Çakıcı AC, Yenipınar U, Benli S (2014) Yavaş şehir hareketi: Seferihisar halkının tutum ve algıları ile yaşam doyumları. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3):26-41.
• Çalık M, Sözbilir M (2014) İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174): 33-38. https://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
• Çelik AG, Kiper T (2020) Cittaslow: an alternative model for local sustainable development or just a myth? empirical evidence in the case of Taraklı, Turkey. Quaestiones Geographicae, 39(2):87–100.
• Çiçek D (2017) Bir kalkınma modeli olarak sakin şehirlerde yerel halkın turizm desteği: Ege-Marmara Bölgesi örneği. Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Cittaslow (2024) Association. https://www.cittaslow.org/content/association, Erişim tarihi: 27.03.2024.
• Coşar Y (2013) Yavaş şehir (Cittaslow) olgusunun turist davranışları ve yerel halkın kentsel yaşam kalitesi algısına etkileri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Creswell JW (2021) Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş. (3. Baskı) (Çev. Ed. M. Sözbilir), Ankara: Pegem Akademi.
• Demirayak İA (2014) Türkiye’de ilçe yönetim kademesinin yapısal ve işlevsel durumu: etkin ve katılımcı bir model deneme. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Dinçer B, Özaslan M (2004) İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. DPT Yayınları, Ankara.
• Doğan M, Aksu M, Çelik Ö, Kaymak H (2014) Cittaslow markasının turizme etkisi: Seferihisar’daki konaklama işletmeleri yöneticileri üzerine bir araştırma. International Journal of Social and Economic Sciences, 4(2):6-11.
• Drisko JW, Maschi T (2016) Content Analysis. Oxford university press.
• Gruszecka-Tudor A, Gierańczyk W (2021) Overcoming socio-economic problems in crisis areas through revitalization of Cittaslow towns: evidence from North-East Poland. Sustainability, 13(14):7984.
• Hatipoğlu B (2015) Cittaslow: qualiy of life and visitor experiences. Tourism Planning & Development, 12(1):20-36.
• Hekimci F (2015) Sürdürülebilir yerel kalkınma ve yavaş şehirler. Verimlilik Dergisi, (4):77-112.
• İpek F (2021) Sürdürülebilir yerel kalkınma bağlamında sakin şehir (cittaslow) yaklaşımının sosyal, ekonomik ve çevresel etkileri: Şavşat ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Artvin Çoruh Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Artvin.
• Kartal G (2019) Sürdürülebilir kalkınma anlayışına farklı bir bakış: Cittáslow Yavaş şehir hareketi ve sürdürülebilir kalkınma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(36):9-18.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020a) İşletme (Bakanlık) Belgeli Tesis Konaklama İstatistikleri Yıllık Bültenler. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201126/yillik-bultenler.html, Erişim tarihi: 29.03.2020.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020b) Belediye Belgeli Tesis Konaklama İstatistikleri Yıllık Bültenleri. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201129/yillik-bultenler.html, Erişim tarihi: 29.03.2020.
• Ökten SSÖ (2015) Bir yerel kalkınma modeli olarak sakin şehir (cittaslow) kavramı: Seferihisar (İzmir) örneği. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Özer NB (2018) Türkiye'de kapitalizmin işleyişi sürecinde sakin şehir hareketi ve sürdürülebilirlik: Seferihisar örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk A, Kayacan B (2021) Cittaslow (sakin şehir) yaklaşımının sürdürülebilir yerel kalkınmaya etkisi: Şavşat ilçesi örneği. Proje Sonuç Raporu (TÜBİTAK Proje No. SOBAG 120K011).
• Öztürk A, İpek F, Kayacan B (2023) Cittaslow (sakin şehir) yaklaşımının sürdürülebilir yerel kalkınmaya etkisi: Şavşat örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1):187-208. https://doi.org/10.33206/mjss.1143649
• Peker Say N, Türel HS, Güney ME, Baykan MN, Küçükerbaş EV, Yücel M, Ökten SÖ, Aysu A (2015) İzmir-Seferihisar’da sakinşehir (Cittaslow) kıstaslarına uygun alan kullanım önerilerinin geliştirilmesi ve bu kapsamda farklı ulaşım seçeneklerin değerlendirilmesi (Proje No. TÜBİTAK-ÇAYDAG 112Y010). https://app.trdizin.gov.tr/proje/TVRVeU16SXk/izmir-seferihisar-da-sakin-sehir-cittaslow-kistaslarina-uygun-alan-kullanim-onerileriningelistirilmesi-ve-bu-kapsamda-farkli-ulasim-seceneklerinin-degerlendirilmesi, Erişim tarihi: 02.04.2020.
• Radstrom SJ (2005) An urban identity movement rooted in the sustainability of place: a case study of slow cities and their application in rural Manitoba. Master’s Thesis, Manitoba University, Winnipeg.
• Şahin İ, Kutlu SZ (2014) Cittaslow: sürdürülebilir kalkınma ekseninde bir değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 55-63.
• Şahin H (2019) Yavaş kent hareketi bağlamında kent pazarlama: Şavşat. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2024) Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırmaları. https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege, Erişim tarihi: 27.03.2024.
• Tabak HAC (2019) Sakin şehir uygulamasının yerel ekonomik kalkınma üzerine etkisi: Seferihisar örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Tekin HH (2006) Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(13): 101-116.
• Türk Z, Tokmak M (2017) Sürdürülebilir yerel kalkınma kapsamında sakin şehir (cittaslow) hareketine yönelik Artvin-Şavşat yöneticileri üzerinde bir uygulama. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 9 (36): 97-103.
• Yalçın A, Yalçın S (2013) Sürdürülebilir yerel kalkınma için cittaslow hareketi bir model olabilir mi?. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (1):32-41.
• Yılmaz A, Tuncer M, Zorlu K (2016) Yavaş Şehir (sürdürülebilir yerel kalkınma) potansiyelinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Güzelyurt, Aksaray. Studies of the Ottoman Domain, 6 (10): 1-18.
• Yılmaz F, Gültekin L, Acar S, Meydan MC, Işik M, Kazancik LB, Özsan ME (2019) İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2017. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.