Kavramsal Sanat ve Fotoğrafta Estetik

Yıl 2025, Cilt: 31 Sayı: 54, 71 - 81, 27.03.2025

İnci Özbaş , Sefa Çeliksap

https://doi.org/10.32547/artvision.1553127

Öz

Tarihsel süreçte sanat her zaman kavramlarla ilişki içinde olmuştur, ancak kavramsal sanatın ortaya çıkışıyla sanatçılar, çalışmalarında malzemeyi değil kavramları ve fikirleri ön planda tutmuşlardır. Resim sanatının temel işlevlerinden biri gibi görülen gerçekliği temsil etme durumu, yani belgesel niteliği, fotoğrafın keşfiyle değişime uğramıştır. Bu gelişme, sanatçıları özgürleştirmiş, iç dünyalarını, özgün düşüncelerini dışavuracak çalışmaların önünü açmış ve kavramsal sanatın temel etkenlerinden biri oluşmuştur. Zamanla bu yeni sanat anlayışından fotoğraf da etkilenmiş, kavramsal fotoğraf tanımı oluşmuştur. Bu makalede daraltılmış kotalı örneklem olarak kavramsal sanat ve fotoğraf ilişkisini en iyi temsil eden öncü sanatçılardan Joseph Kosuth ve John Baldessari seçilmiştir. Sanatçıların eserleri, fotoğraf ve metin kullanımı üzerinden kavramsal sanatın estetik ve anlam çerçevesinde nasıl dönüştüğünü irdelemektedir. Kavramsal fotoğrafta, özellikle Baldessari’nin katkısıyla geleneksel kompozisyon anlayışı ve estetik algı değişime uğramıştır. Sanatçı, çalışmalarında gündelik görüntüleri ve metinleri kullanarak sanatı sorgulamış; fotoğrafın estetik değerlerinden ziyade, düşünsel boyutunu ve iletişimdeki rolünü ön plana çıkarmıştır. Böylelikle “iyi” fotoğraf tanımı da güncellenmiştir. Bu makale, kavramsal sanatın oluşumu ile fotoğraf arasındaki ilişkiyi ve bu süreçte estetik anlayışın dönüşümünü incelemiştir. Bu doğrultuda, günümüzde estetikle ilişkisini koruyan kavramsal yaklaşımların varlığı da göz önünde bulundurularak, yazarların özgün sanat eserlerine yer verilmiş ve kavramsal sanatın günümüzdeki yansımaları çeşitlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kavramsal Sanat, Fotoğraf, Estetik

Conceptual Art and Aesthetics in Photography

Öz

Throughout history, art has always been in relation with concepts. However, with the emergence of conceptual art, artists prioritized ideas and concepts over materials in their works. The function of painting as a means of representing reality its documentary nature underwent a transformation with the invention of photography. This development liberated artists, enabling them to express their inner worlds and unique ideas, paving the way for works that emphasize thought rather than materiality, ultimately becoming one of the fundamental factors of conceptual art. Over time, photography was also influenced by this new artistic approach, leading to the emergence of the concept of conceptual photography.In this study, Joseph Kosuth and John Baldessari, two pioneering and foundational artists who best represent the relationship between conceptual art and photography, were selected through a narrowed quota sampling. Their works explore how conceptual art has evolved within the framework of aesthetics and meaning through the use of photography and text. In conceptual photography, particularly with Baldessari’s contributions, traditional notions of composition and aesthetic perception have undergone significant changes. The artist has questioned art by incorporating everyday images and texts into his works, emphasizing the intellectual dimension of photography and its role in communication rather than its aesthetic values. Consequently, the definition of 'good' photography has been revised.This study examines the relationship between the emergence of conceptual art and photography. as well as the transformation of aesthetic perception in this process. In this context, considering the existence of conceptual approaches that still maintain a connection with aesthetics today, the authors' original artworks have been included, and the contemporary reflections of conceptual art have been exemplified.

Anahtar Kelimeler

Conceptual Art, Photography, Aesthetics

Kaynakça

• Antmen, A. (2009). 20. yüzyıl Batı sanatında akımlar (2. Baskı. Sel Yayıncılık.
• Arı, S. (2022). Process-based initiatives in conceptual art. Academic Art Journal, (16), 16-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2042080 Baker, U. (2015). Beyin ekran (3. Baskı). Birikim Yayınları.
• Baldessari, J., Shunk, H., & Kender, J. (1971). Centering bouncing ball [Photograph]. Moma. https://www.moma.org/collection/works/176018
• Barret, T. (2009). Fotoğrafı eleştirmek: İmgeleri anlamaya giriş. (Y. Harcanoğlu, Trans.; 1. ed.). Hayalbaz. (Original work published 1990).
• Barrett, T. (2015). Neden bu sanat? Çağdaş sanatta estetik ve eleştiri (E. Ermert, Trans.; 1. ed.). Hayalperest Yayınevi. (Original work published 2011).
• Barthes, R. (1996). Camera lucida/Fotoğraf üzerine düşünceler (R. Akçakaya, Trans.; 2nd ed.). Altıkırkbeş Yayın. (Original work published 1980).
• Cotton, C. (2014). The photograph as contemporary art (3rd ed.). Thames & Hudson.
• Çeliksap, S. (2023-2024). Yozlaşma [Dijital Fotoğraf]. Kişisel Arşiv.
• Çeliksap, S., & Allahverdiyeva, B. (2024). Determining the effect of social and psychological factors on works of art: Defining them through specific examples. ANCIENT LAND International Online Scientific Journal, 6(5), 13-30. https://doi.org/10.36719/2706-6185/35/13-30
• Duchamp, M. (1913). Bicycle wheel [Photograph]. Gagosian, 980 Madison Avenue, New York, United States. https://gagosian.com/exhibitions/2014/marcel-duchamp/
• Eroğlu, Ö. (2020). Kavramsal Sanat (1. Baskı). İstanbul:Tekhne Yayınları.
• Ersoy, A. (2016). Sanat kavramlarına giriş (1. Baskı). Hayalperest Yayınevi.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş (S. İrvan, Trans.; 2. ed.). Bilim ve Sanat. (Original work published 1982). https://www.docdroid.net/uwzx/john-fiske-iletisim-calismalarina-giris-pdf#page=3
• Göktan, M. Ç. (2014). Conceptual photography (Thesis No. 368536) [Doctoral of Arts Thesis, Kocaeli University]. Thesis Center of YOK.
• Hançerlioğlu, O. (2002). Felsefe sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• İncirkuş, B. (2020). Semiological analysis of contemporary art works: Joseph Kosuth’s work “One and Three Chairs”. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 22(2), 615-623. https://doi.org/10.32709/akusosbil.558787
• Kalfagil, S. (2007). Fotoğrafın Yapısal ögeleri ve fotoğraf sanatında kompozisyon (2. Baskı). Fotoğrafevi.
• Kelsey, R. (2015). Photography and art of chance (1st ed.). The Belknap Press of Harvard University Press.
• Keser, N. (2009). Sanat sözlüğü (2. Baskı). Ütopya Yayınevi.
• Kılıç, L. (2008). Fotoğraf ve sinemanın toplumsal tarihi (1. Baskı). Dost Kitabevi Yayınları.
• Koca, B. (2017). Conceptual art. İnönü University Journal of Culture and Art, 3(2), 97-103. https://doi.org/10.22252/ijca.370910
• Kosuth, J. (1965a). Clock (one and five) [Photograph]. Tate. https://www.tate.org.uk/art/artists/joseph-kosuth-1437
• Kosuth, J. (1965b). One and three chairs [Photograph]. Arthive. https://arthive.com/artists/84513~Joseph_Kosuth/works/589046~One_and_three_chairs
• Lippard, L. R. (1997). Six years: The dematerialization of the art object from 1966 to 1972. University of California Press.
• Oskay, B. A. (2018). The conceptual art after 1960, the effects of the contemporary art. İdil, 7(47), 803-809. https://doi.org/10. 7816/idil-07-47-03 Özbaş, İ. (2001). Renkli Kareler [Color Negative Photograph]. Personal Archive.
• Özbaş, İ. (2018). Karede [Digital Photogtaph]. Personal Archive.
• Özeskici, E. (2019). Ideal, meaning, formal and aesthetic changes in art: Analyses of Marcel Duchamp, Michael Borremans and John Baldessari’s works. Dumlupınar University Journal of Social Sciences, Private issue, 91-99. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/668544
• Sontag, S. (2008). Fotoğraf üzerine (1st ed.). Agora Kitaplığı.
• Soutter, L. (1999). The photographic idea: Reconsidering conceptual photography. Afterimage, 26(5), 8-10. https://doi.org/10.1525/aft.1999.26.5.8
• Yılmaz, M. (2013). Modernden Postmoderne sanat (2. Baskı). Ütopya Yayınevi.