Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The impact of agriculture and industry sectors on environmental pollution: an econometric application in selected OECD member countries

Yıl 2023, , 109 - 116, 30.12.2023
https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1379450

Öz

Humankind has been in constant interaction with the environment since its creation. The developments in the agriculture and industry sectors made life more comfortable and increased economic growth and welfare levels. However, as nature has been intervened more, pressures on the environment have increased, leading to the deterioration of living areas. Increased in energy use in developed and developing countries, together with the rapid industrialization process, caused environmental damage by increasing CO2 emissions. The increase in environmental destruction parallel to the decline in environmental quality has increased the concerns of countries. This resulted in putting more emphasis on researching these issues and targeting sustainable and environmentally friendly economic growth. The aim of this study was to investigate the impact of developments in the agricultural and industrial sectors on environmental pollution in selected OECD member countries (France, Germany, USA, United Kingdom, Denmark, Netherlands, Belgium, Japan, Italy and Spain). In the study, panel data analysis was applied based on the data set for the period of 2000-2019. According to the findings of the FMOLS analysis used in the study; it was determined that while a 1 unit increase in agricultural added value increased CO2 emissions by 0.12 units, 1 unit increase in industrialization increased CO2 emissions by 0.31 units and 1 unit increase in agricultural land area increased CO2 emissions by 0.92 units in the long term. However, according to the results obtained from the panel DOLS analysis used in the study; it was determined that a 1 unit increase in agricultural added value increased CO2 emissions by 1.02 unit and a 1 unit increase in agricultural land area increased CO2 emissions by 1.41 unit in the long term.

Kaynakça

  • Ahmed, K., Shahbaz, M., Qasim, A. ve Long, W. (2015). The linkages between deforestation, energy and growth for environmental degradation in Pakistan. Ecological Indicators, 49, 95-103. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2014.09.040
  • Altınöz, B. (2022). The nexus among agriculture sector development and environmental degradation in emerging economies. ETIKONOMI, 21(2), 239-250. https://doi.org/10.15408/etk.v2i2.25073
  • Asumadu-Sarkodie, S. ve Owusu, P. A. (2017). The causal nexus between carbon dioxide emissions and agricultural ecosystem—an econometric approach. Environmental Science and Pollution Research, 24(2), 1608-1618. https://doi.org/10.1007/s11356-016-7908-2
  • Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253. https://doi.org/10.2307/2297111
  • Climate Watch. (2023). Agriculture. https://www.climatewatchdata.org adresinden 05.05.2023 tarihinde alınmıştır.
  • Çınar, S. (2010). OECD ülkelerinde kişi başı GSYİH durağan mı? Panel veri analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 591-601. https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/487/4537
  • Demir, Y. ve Görür, Ç. (2020). OECD ülkelerine ait çeşitli enerji tüketimleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel eşbütünleşme analizi ile incelenmesi. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, (32), 15-33. https://doi.org/10.26650/ekoist.2020.32.0005
  • Dogan, E. ve Turkekul, B. (2016). CO2 emissions, real output, energy consumption, trade, urbanization and financial development: testing the EKC hypothesis for the USA. Environ Sci Pollut Res Int, 23(2), 1203-1213. https://doi.org/10.1007/s11356-015-5323-8
  • Halicioglu, F. (2009). An econometric study of CO2 emissions, energy consumption, income and foreign trade in Turkey. Energy Policy, 37(3), 1156-1164. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2008.11.012
  • Im, K. S., Pesaran, M. H. ve Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 115(1), 53-74. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(03)00092-7
  • Kalaycı, S. ve Özden, C. (2021). The linkage among sea transport, trade liberalization and industrial development in the context of CO2: An empirical investigation from China. Frontiers in Environmental Science, 9, 633875. https://doi.org/10.3389/fenvs.2021.633875
  • Karaer, F. ve Gürlük, S. (2003). Gelişmekte olan ülkelerde tarım-çevre-ekonomi etkileşimi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 197-206.
  • Karasoy, A. (2021). Küreselleşme, sanayileşme ve şehirleşmenin Türkiye’nin ekolojik ayak izine etkisinin genişletilmiş ARDL yöntemiyle incelenmesi. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 208-231. https://doi.org/10.17218/hititsbd.929092
  • Kermani, F. I., Ghasemi, M. ve Abbasi, F. (2015). Industrialization, electricity consumption and CO2 emissions in Iran. International Journal of Innovation Applied Studies, 10(3), 969-973.
  • Khan, M. T. I., Ali, Q. ve Ashfaq, M. (2018). The nexus between greenhouse gas emission, electricity production, renewable energy and agriculture in Pakistan. Renewable Energy, 118, 437-451. https://doi.org/10.1016/j.renene.2017.11.043
  • Küçük Doğan, N. (2019). The impact of agriculture on CO2 emissions in China. Panoeconomicus, 66, 257-271. https://doi.org/10.2298/PAN160504030D
  • Liu, X., Zhang, S. ve Bae, J. (2017). The impact of renewable energy and agriculture on carbon dioxide emissions: Investigating the environmental Kuznets curve in four selected ASEAN countries. Journal of Cleaner Production, 164, 1239-1247. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.07.086
  • Luo, Y., Long, X., Wu, C. ve Zhang, J. (2017). Decoupling CO2 emissions from economic growth in agricultural sector across 30 Chinese provinces from 1997 to 2014. Journal of Cleaner Production, 159, 220-228. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.05.076
  • Muşmul, G. ve Yaman, K. (2018). Çevre ve ekonomi ilişkisi üzerine genel bir değerlendirme. Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi, 2(1), 66-86.
  • Nesirov, E. (2021). Azerbaycan’da sürdürülebilir tarım ve çevre ilişkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Ngarava, S., Zhou, L., Ayuk, J. ve Tatsvarei, S. (2019). Achieving food security in a climate change environment: Considerations for environmental Kuznets curve use in the South African agricultural sector. 7(9), 108. https://www.mdpi.com/2225-1154/7/9/108
  • Okumuş, İ. (2020). Türkiye’de yenilenebilir enerji tüketimi, tarım ve CO2 emisyonu ilişkisi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(1), 21-34. https://doi.org/10.20979/ueyd.659092
  • Olhan, E. (2021). Tarımsal üretim çevresel kaynakların devamlılığına bağlı. Türk Tarım ve Orman Dergisi. http://www.turktarim.gov.tr/Haber/630/Tarimsal-Uretim-Cevresel-Kaynaklarin-Devamliligina-Bagli adresinden 15.5.2023 tarihinde alınmıştır.
  • Ozturk, I. ve Acaravci, A. (2010). CO2 emissions, energy consumption and economic growth in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14(9), 3220-3225. https://doi.org/10.1016/j.rser.2010.07.005
  • Özden, A. (2016). Gelir gruplarına göre ülkelerin tarımsal üretim etkinliklerinin analizi: meta sınır yaklaşımı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(3), 121 - 128.
  • Özen, K. (2022). Konut fiyatları üzerinde etkili olan sosyo ekonomik unsurların hedonik fiyat modeliyle araştırılması: Panel veri analizi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 503-522. https://doi.org/10.31463/aicusbed.1027502
  • Pasha, A. ve Ramzan, M. (2019). Asymmetric impact of economic value-added dynamics on market value of stocks in Pakistan stock exchange, a new evidence from panel co-integration, FMOLS and DOLS. Cogent Business & Management, 6(1), 1653544. https://doi.org/10.1080/23311975.2019.1653544
  • Pata, U. K. (2018). Renewable energy consumption, urbanization, financial development, income and CO2 emissions in Turkey: Testing EKC hypothesis with structural breaks. Journal of Cleaner Production, 187, 770-779. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.03.236
  • Paul, S. ve Bhattacharya, R. N. (2004). CO2 emission from energy use in India: a decomposition analysis. Energy Policy, 32(5), 585-593. https://doi.org/10.1016/S0301-4215(02)00311-7
  • Pedroni, P. (2000). Fully modified OLS for heterogeneous cointegrated panels. B. H. Baltagi, T. B. Fomby ve R. Carter Hill (Ed.), Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels (Vol. 15, s. 93-130) içinde. Emerald Group Publishing Limited. https://doi.org/10.1016/S0731-9053(00)15004-2
  • Pedroni, P. (2001). Purchasing power parity tests in cointegrated panels. The Review of Economics and Statistics, 83(4), 727-731. http://www.jstor.org/stable/3211767
  • Pesaran, H. M. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.010
  • Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels (Working Paper No.435). University of Cambridge. https://doi.org/10.17863/CAM.5113
  • Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265-312. https://doi.org/10.1002/jae.951
  • Qiao, H., Zheng, F., Jiang, H. ve Dong, K. (2019). The greenhouse effect of the agriculture-economic growth-renewable energy nexus: Evidence from G20 countries. Science of The Total Environment, 671, 722-731. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.03.336
  • Raheem, I. D. ve Ogebe, J. O. (2017). CO emissions, urbanization and industrialization. Management of Environmental Quality: An International Journal, 28(6), 851-867. https://doi.org/10.1108/MEQ-09-2015-0177
  • Rehman, A., Ozturk, I. ve Zhang, D. (2019). The causal connection between CO2 emissions and agricultural productivity in Pakistan: Empirical evidence from an autoregressive distributed lag bounds testing approach. Applied Sciences, 9(8), 1692. https://doi.org/10.3390/app9081692
  • Shahbaz, M., Jam, F. A., Bibi, S. ve Loganathan, N. (2016). Multivariate Granger causality between CO2 emissions, energy intensity and economic growth in Portugal: evidence from cointegration and causality analysis. Technological and Economic Development of Economy, 22(1), 47-74. https://doi.org/10.3846/20294913.2014.989932
  • Soytas, U. ve Sari, R. (2009). Energy consumption, economic growth, and carbon emissions: Challenges faced by an EU candidate member. Ecological Economics, 68(6), 1667-1675. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2007.06.014
  • Şahin, A., Atış, E. ve Miran, B. (2008). Daha etkin tarım-çevre politikaları için homojen alanların belirlenmesi: Ege Bölgesi örneği. Ekoloji, 17(67), 15-23.
  • Şahin, N. F., Cerrah, L., Saka, A. ve Şahin, B. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6758/90891
  • Waheed, R., Chang, D., Sarwar, S. ve Chen, W. (2018). Forest, agriculture, renewable energy, and CO2 emission. Journal of Cleaner Production, 172, 4231-4238. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.10.287
  • Wang, Z., Rasool, Y., Zhang, B., Ahmed, Z. ve Wang, B. (2020). Dynamic linkage among industrialisation, urbanisation, and CO2 emissions in APEC realms: Evidence based on DSUR estimation. Structural Change and Economic Dynamics, 52, 382-389. https://doi.org/10.1016/j.strueco.2019.12.001
  • Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69(6), 709-748. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.2007.00477.x
  • World Bank. (2020). World development indicators database. https://databank.worldbank.org/Reports.Aspx?Source=2&Series=AG.LND.AGRI.ZS&Country adresinden 10.05.2023 tarihinde alınmıştır.
  • Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A. (2013). Türk Cumhuriyetlerinde ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1), 145-161. https://dergipark.org.tr/tr/pub/beyder/issue/3472/47238

Tarım ve sanayi sektörlerinin çevre kirliliği üzerindeki etkisi: seçilmiş OECD üyesi ülkelerde ekonometrik bir uygulama

Yıl 2023, , 109 - 116, 30.12.2023
https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1379450

Öz

İnsanoğlu yaradılışından bu yana çevre ile sürekli etkileşim halinde olmuştur. Tarım ve sanayi sektörlerinde yaşanan gelişmeler; yaşamı daha konforlu hale getirirken, ekonomik büyüme ve refah düzeyinde artışlar sağlanmış ancak, doğaya daha fazla müdahale edildiğinden, çevre üzerinde baskılar artmış, yaşam alanlarının bozulmasına yol açmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hızlı sanayileşme süreci ile enerji kullanımındaki artışlar CO2 salınımını artırarak çevresel tahribatlara neden olmuştur. Çevresel tahribattaki artışlara paralel çevre kalitesindeki düşüşler ülkelerin, endişelerini artırdığından bu konulardaki araştırmalar öncelenmiş, sürdürülebilir çevre dostu ekonomik büyüme hedefleri ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın amacını tarım ve sanayi sektöründeki gelişmelerin çevre kirliliği üzerindeki etkisini seçilmiş OECD üyesi ülkelerinde (Fransa, Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Danimarka, Hollanda, Belçika, Japonya, İtalya ve İspanya) araştırmak olmuştur. Çalışmada 2000-2019 dönemine ait veri setinden hareketle panel veri analizi uygulanmıştır. Çalışmada uygulanan FMOLS analizi bulgularına göre; uzun dönemde tarımsal katma değerdeki 1 birimlik artış CO2 emisyonlarını 0.12 birim; sanayileşmedeki 1 birimlik artış CO2 emisyonlarını 0.31 birim ve tarımsal arazi alanındaki 1 birimlik artış CO2 salınımlarını 0.92 birim artırdığı belirlenmiştir. Bununla birlikte çalışmada uygulanan panel DOLS analizinden elde edilen sonuçlara göre; uzun dönemde tarımsal katma değerdeki 1 birimlik artış CO2 salınımlarında 1.02 birim; tarımsal arazi alanındaki 1 birimlik artış ise CO2 emisyonlarında 1.41 birimlik artışa neden olduğu tespit edilmiştir.

Etik Beyan

Bu çalışma için etik beyan gerekmektedir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma için herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.

Kaynakça

  • Ahmed, K., Shahbaz, M., Qasim, A. ve Long, W. (2015). The linkages between deforestation, energy and growth for environmental degradation in Pakistan. Ecological Indicators, 49, 95-103. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2014.09.040
  • Altınöz, B. (2022). The nexus among agriculture sector development and environmental degradation in emerging economies. ETIKONOMI, 21(2), 239-250. https://doi.org/10.15408/etk.v2i2.25073
  • Asumadu-Sarkodie, S. ve Owusu, P. A. (2017). The causal nexus between carbon dioxide emissions and agricultural ecosystem—an econometric approach. Environmental Science and Pollution Research, 24(2), 1608-1618. https://doi.org/10.1007/s11356-016-7908-2
  • Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253. https://doi.org/10.2307/2297111
  • Climate Watch. (2023). Agriculture. https://www.climatewatchdata.org adresinden 05.05.2023 tarihinde alınmıştır.
  • Çınar, S. (2010). OECD ülkelerinde kişi başı GSYİH durağan mı? Panel veri analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 591-601. https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/487/4537
  • Demir, Y. ve Görür, Ç. (2020). OECD ülkelerine ait çeşitli enerji tüketimleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel eşbütünleşme analizi ile incelenmesi. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, (32), 15-33. https://doi.org/10.26650/ekoist.2020.32.0005
  • Dogan, E. ve Turkekul, B. (2016). CO2 emissions, real output, energy consumption, trade, urbanization and financial development: testing the EKC hypothesis for the USA. Environ Sci Pollut Res Int, 23(2), 1203-1213. https://doi.org/10.1007/s11356-015-5323-8
  • Halicioglu, F. (2009). An econometric study of CO2 emissions, energy consumption, income and foreign trade in Turkey. Energy Policy, 37(3), 1156-1164. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2008.11.012
  • Im, K. S., Pesaran, M. H. ve Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 115(1), 53-74. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(03)00092-7
  • Kalaycı, S. ve Özden, C. (2021). The linkage among sea transport, trade liberalization and industrial development in the context of CO2: An empirical investigation from China. Frontiers in Environmental Science, 9, 633875. https://doi.org/10.3389/fenvs.2021.633875
  • Karaer, F. ve Gürlük, S. (2003). Gelişmekte olan ülkelerde tarım-çevre-ekonomi etkileşimi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 197-206.
  • Karasoy, A. (2021). Küreselleşme, sanayileşme ve şehirleşmenin Türkiye’nin ekolojik ayak izine etkisinin genişletilmiş ARDL yöntemiyle incelenmesi. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 208-231. https://doi.org/10.17218/hititsbd.929092
  • Kermani, F. I., Ghasemi, M. ve Abbasi, F. (2015). Industrialization, electricity consumption and CO2 emissions in Iran. International Journal of Innovation Applied Studies, 10(3), 969-973.
  • Khan, M. T. I., Ali, Q. ve Ashfaq, M. (2018). The nexus between greenhouse gas emission, electricity production, renewable energy and agriculture in Pakistan. Renewable Energy, 118, 437-451. https://doi.org/10.1016/j.renene.2017.11.043
  • Küçük Doğan, N. (2019). The impact of agriculture on CO2 emissions in China. Panoeconomicus, 66, 257-271. https://doi.org/10.2298/PAN160504030D
  • Liu, X., Zhang, S. ve Bae, J. (2017). The impact of renewable energy and agriculture on carbon dioxide emissions: Investigating the environmental Kuznets curve in four selected ASEAN countries. Journal of Cleaner Production, 164, 1239-1247. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.07.086
  • Luo, Y., Long, X., Wu, C. ve Zhang, J. (2017). Decoupling CO2 emissions from economic growth in agricultural sector across 30 Chinese provinces from 1997 to 2014. Journal of Cleaner Production, 159, 220-228. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.05.076
  • Muşmul, G. ve Yaman, K. (2018). Çevre ve ekonomi ilişkisi üzerine genel bir değerlendirme. Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi, 2(1), 66-86.
  • Nesirov, E. (2021). Azerbaycan’da sürdürülebilir tarım ve çevre ilişkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Ngarava, S., Zhou, L., Ayuk, J. ve Tatsvarei, S. (2019). Achieving food security in a climate change environment: Considerations for environmental Kuznets curve use in the South African agricultural sector. 7(9), 108. https://www.mdpi.com/2225-1154/7/9/108
  • Okumuş, İ. (2020). Türkiye’de yenilenebilir enerji tüketimi, tarım ve CO2 emisyonu ilişkisi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(1), 21-34. https://doi.org/10.20979/ueyd.659092
  • Olhan, E. (2021). Tarımsal üretim çevresel kaynakların devamlılığına bağlı. Türk Tarım ve Orman Dergisi. http://www.turktarim.gov.tr/Haber/630/Tarimsal-Uretim-Cevresel-Kaynaklarin-Devamliligina-Bagli adresinden 15.5.2023 tarihinde alınmıştır.
  • Ozturk, I. ve Acaravci, A. (2010). CO2 emissions, energy consumption and economic growth in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14(9), 3220-3225. https://doi.org/10.1016/j.rser.2010.07.005
  • Özden, A. (2016). Gelir gruplarına göre ülkelerin tarımsal üretim etkinliklerinin analizi: meta sınır yaklaşımı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(3), 121 - 128.
  • Özen, K. (2022). Konut fiyatları üzerinde etkili olan sosyo ekonomik unsurların hedonik fiyat modeliyle araştırılması: Panel veri analizi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 503-522. https://doi.org/10.31463/aicusbed.1027502
  • Pasha, A. ve Ramzan, M. (2019). Asymmetric impact of economic value-added dynamics on market value of stocks in Pakistan stock exchange, a new evidence from panel co-integration, FMOLS and DOLS. Cogent Business & Management, 6(1), 1653544. https://doi.org/10.1080/23311975.2019.1653544
  • Pata, U. K. (2018). Renewable energy consumption, urbanization, financial development, income and CO2 emissions in Turkey: Testing EKC hypothesis with structural breaks. Journal of Cleaner Production, 187, 770-779. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.03.236
  • Paul, S. ve Bhattacharya, R. N. (2004). CO2 emission from energy use in India: a decomposition analysis. Energy Policy, 32(5), 585-593. https://doi.org/10.1016/S0301-4215(02)00311-7
  • Pedroni, P. (2000). Fully modified OLS for heterogeneous cointegrated panels. B. H. Baltagi, T. B. Fomby ve R. Carter Hill (Ed.), Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels (Vol. 15, s. 93-130) içinde. Emerald Group Publishing Limited. https://doi.org/10.1016/S0731-9053(00)15004-2
  • Pedroni, P. (2001). Purchasing power parity tests in cointegrated panels. The Review of Economics and Statistics, 83(4), 727-731. http://www.jstor.org/stable/3211767
  • Pesaran, H. M. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.010
  • Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels (Working Paper No.435). University of Cambridge. https://doi.org/10.17863/CAM.5113
  • Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265-312. https://doi.org/10.1002/jae.951
  • Qiao, H., Zheng, F., Jiang, H. ve Dong, K. (2019). The greenhouse effect of the agriculture-economic growth-renewable energy nexus: Evidence from G20 countries. Science of The Total Environment, 671, 722-731. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.03.336
  • Raheem, I. D. ve Ogebe, J. O. (2017). CO emissions, urbanization and industrialization. Management of Environmental Quality: An International Journal, 28(6), 851-867. https://doi.org/10.1108/MEQ-09-2015-0177
  • Rehman, A., Ozturk, I. ve Zhang, D. (2019). The causal connection between CO2 emissions and agricultural productivity in Pakistan: Empirical evidence from an autoregressive distributed lag bounds testing approach. Applied Sciences, 9(8), 1692. https://doi.org/10.3390/app9081692
  • Shahbaz, M., Jam, F. A., Bibi, S. ve Loganathan, N. (2016). Multivariate Granger causality between CO2 emissions, energy intensity and economic growth in Portugal: evidence from cointegration and causality analysis. Technological and Economic Development of Economy, 22(1), 47-74. https://doi.org/10.3846/20294913.2014.989932
  • Soytas, U. ve Sari, R. (2009). Energy consumption, economic growth, and carbon emissions: Challenges faced by an EU candidate member. Ecological Economics, 68(6), 1667-1675. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2007.06.014
  • Şahin, A., Atış, E. ve Miran, B. (2008). Daha etkin tarım-çevre politikaları için homojen alanların belirlenmesi: Ege Bölgesi örneği. Ekoloji, 17(67), 15-23.
  • Şahin, N. F., Cerrah, L., Saka, A. ve Şahin, B. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6758/90891
  • Waheed, R., Chang, D., Sarwar, S. ve Chen, W. (2018). Forest, agriculture, renewable energy, and CO2 emission. Journal of Cleaner Production, 172, 4231-4238. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.10.287
  • Wang, Z., Rasool, Y., Zhang, B., Ahmed, Z. ve Wang, B. (2020). Dynamic linkage among industrialisation, urbanisation, and CO2 emissions in APEC realms: Evidence based on DSUR estimation. Structural Change and Economic Dynamics, 52, 382-389. https://doi.org/10.1016/j.strueco.2019.12.001
  • Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69(6), 709-748. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.2007.00477.x
  • World Bank. (2020). World development indicators database. https://databank.worldbank.org/Reports.Aspx?Source=2&Series=AG.LND.AGRI.ZS&Country adresinden 10.05.2023 tarihinde alınmıştır.
  • Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A. (2013). Türk Cumhuriyetlerinde ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1), 145-161. https://dergipark.org.tr/tr/pub/beyder/issue/3472/47238
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Panel Veri Analizi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Özlem Eştürk 0000-0003-4324-0912

Fatma Fehime Aydın 0000-0002-7026-6889

Cemalettin Levent 0000-0001-7147-1027

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2023
Gönderilme Tarihi 21 Ekim 2023
Kabul Tarihi 19 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023

Kaynak Göster

APA Eştürk, Ö., Aydın, F. F., & Levent, C. (2023). Tarım ve sanayi sektörlerinin çevre kirliliği üzerindeki etkisi: seçilmiş OECD üyesi ülkelerde ekonometrik bir uygulama. Ardahan Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 109-116. https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1379450