Kredi/Mevduat Oranı (KMO) gelişiminin kredi faiz oranlarına etkisi: nedensellik analizi ile Türkiye üzerine bir inceleme

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 8, 08.06.2021

Mustafa Tevfik Kartal Abdurrahman Çetin Ömer Faruk Tan

Öz

2002 sonrasında bankacılık sektörünün büyüme sürecine girmesiyle birlikte finansal göstergelerde gelişme yaşanmaktadır. Önemli göstergelerden bazıları aktif büyüklüğü, kredi hacmi ve özkaynak kârlılığıdır. Bir diğer önemli gösterge ise KMO’dur. 2006 yılsonunda %71,18 seviyesinde olan KMO, 2012 Mart ayında ilk kez %100’ü geçerek %100,38 oranına ulaşmış, 2018 Haziran ayında %123,9 oranı ile tarihi zirve yaptıktan sonra düşüş eğilimine girerek 2019 Eylül ayında %112 olmuştur. KMO’daki artış eğiliminin faiz oranları üzerinde baskı oluşturduğu düşünülmektedir. Bu amaçla, 2006/1-2019/9 dönemindeki aylık veriler kullanılarak Türkiye’de KMO ile seçilmiş faiz türleri arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Çalışma sonucunda, KMO ile mevduat faiz oranı arasında nedensellik ilişkisi bulunduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla, Türkiye’de kredi faizlerindeki artışın önlenmesi için, KMO gelişiminin kontrol altında tutulmasına ve böylece temel fonlama kaynağı olan mevduat faizlerinin artışının önlenmesine yönelik tedbirler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Granger Nedensellik Analizi, Faiz Oranları, KMO, Türkiye

The effects of Loan to Deposit Ratio (LDR) development on loan interest rates: an examination upon Turkey by causality analysis

Öz

There has been a development in financial indicators with the banking sector come up with the growth process after 2002. Some of the important indicators are asset size, loan volume, and return on equity. One of the other important indicators is LDR. LDR was at the level of 71.18% as of 2006 end, exceeding 100% for the first time in March 2012 and reached 100.38%, after peaking at the level of 123.9% in June 2018, it entered into a downward trend and became 112% in September 2019. It is thought that the increasing trend in LDR puts pressure on interest rates. For this aim, causality relationship between LDR and selected interest rate types is examined in Turkey by using monthly data for the period of 2006/1-2019/9. As a result of the study, it is defined that there is a causality relationship between LDR and deposit interest rate. Therefore, necessary precautions should be taken to keep the development of LDR under control and hence prevent the increase of deposit interest rates, which is the main source of funding, in order to prevent the increase in the loan interest rate in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Granger Causality Test, Interest Rates, LDR, Turkey

Kaynakça

• Abdioglu, N. ve Aytekin, S. (2016). Takipteki kredi oranını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: mevduat bankaları üzerinde bir dinamik panel veri uygulaması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 538-555.
• Akyüz, H. E. (2018). Vektör Otoregresyon (VAR) modeli ile iklimsel değişkenlerin istatiksel analizi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 10(2), 183-192.
• Ata, H. A. (2009). Kriz sonrası Türkiye’de mevduat bankaları kârlılığına etki eden faktörler, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10(2), 137-151.
• Aydemir, R., Övenç, G. ve Koyuncu, A. (2018). Türk bankacılık sektöründe kredi mevduat oranı. Çekirdek dışı yükümlülükler ve kârlılık: Dinamik panel modelinden bulgular. Ege Akademik Bakış, 18(3), 495-506.
• BDDK. (2019a). TBS temel göstergeler raporu 2019 Mart. https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/veri_0014_40.pdf,
• BDDK. (2019b, 20 Ekim). Bankacılık veri transfer sistemi.
• BDDK. (2020). 18.04.2020 tarihli ve 9000 Sayılı, 30.04.2020 tarihli ve 9003 sayılı, 10.08.2020 tarihli ve 9125 Sayılı, 28.09.2020 tarihli ve 9170 sayılı, 26.10.2020 Tarihli ve 9238 sayılı kurul kararları.
• Bloomberght. (2018). Karadağ: Yılsonuna Kadar Önemli Halka Arzlar Gerçekleşecek, Erişim adresi: https://www.bloomberght.com/haberler/ haber/2094780-karadag-yil-sonuna-kadar-onemli-halka-arzlar-gerceklesecek,
• Cinskızan, K., Babuşcu, Ş. ve Hazar, A. (2020). Aktif rasyosu açıklamasının bankaların hisse senedi getirisine etkisi: Borsa İstanbul’da işlem gören bankalar üzerine bir analiz. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 126-143.
• Çelikkol, M. M. ve Elevli, S. (2016). Karadeniz bölgesinde yıllara göre Kredi/Mevduat oranlarındaki değişkenliğin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ICEBSS Özel Sayısı, 183-194.
• Depren, Ö., Kartal, M. T. ve Kılıç Depren, S. (2018). Borsalarda oynaklık üzerine yayınlanmış akademik çalışmaların bibliyometrik analizi. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 2(6), 1-15.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root, Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Doğan, B., Eroğlu, Ö. ve Değer, O. (2016). Enflasyon ve faiz oranı arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 405-425.
• Granger, C. W. J. (1988). Some recent developments in a concept of causality. Journal of Econometrics, 39 (1-2), 199-211.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2-3), 231-254.
• Johansen, S. ve Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration with applications to the demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210.
• Kartal, M. T. (2019). Türkiye’de kredi faizlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: MARS yöntemiyle bir analiz. Bankacılar Dergisi, 108, 24-41.
• Kartal, M. T. (2020). Türk bankacılık sektöründe Kovid-19 döneminde alınan tedbirler bağlamında aktif rasyosu düzenlemesinin muhtemel etkileri: mevduat bankaları üzerine bir inceleme. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 4(10), 1-18.
• Lin, X., Wang, C., Wang, N. ve Yang J. (2018). Investment, Tobin’s Q, and interest rates. Journal of Financial Economics, 130(3), 620-640.
• Naceur, S. B. (2003). The determinants of the Tunisian banking industry profitability: panel evidence. Universite Libre de Tunis Working Papers, 2003/10.
• Özler, S. (1988). Commercial bank lending to developing countries: the question of overlending. Department of Economics, University of California.
• Pasaribu, H. ve Sari, R. L. (2011). Analisis tingkat kecukupan modal dan loan to deposit ratio terhadap profitabilitas. Jurnal Telaah & Riset Akuntansi, 4(2), 114-125.
• Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2). 335-346.
• Raharjo, P. G., Hakim, D. B., Manurung, A. H. ve Maulana, T. N. (2014). The determinant of commercial banks' interest margin in Indonesia: an analysis of fixed effect panel regression. International Journal of Economics and Financial Issues, 4(2), 295-308.
• Reis, Ş. G., Kılıç, Y. ve Buğan, M. F. (2016). Banka karlılığını etkileyen faktörler: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (72), 21-36.
• Rengasamy, D. (2014). Impact of Loan Deposit Ratio (LDR) on profitability: panel evidence from commercial banks in Malaysia. In International Conference on Global Economics, Finance and Social Sciences.
• Saleh, D. S. ve Winarso, E. (2021). Analysis of non-performing loans (NPL) and loan to deposit ratio (LDR) towards profitability. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 8(1), 423-436.
• Satria, D. M., Harun, C. A. ve Taruna, A. A. (2016). The macro-prudential aspects of loan-to-deposit-ratio-linked reserve requirement. Applied Economics, 48(1), 24-34.
• Sawitri, N. N. (2018). The prediction of third party funds, interest rates, and non-performing loans toward loan to deposit ratios and its Impact on return on assets on commercial banks in Indonesia. Jurnal Manajemen, 22(3), 409-420.
• TCMB. (2019). Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr
• Tumwine, S., Seijjaaka, S., Bbaale E. ve Kamukama, N. (2018). Determinants of interest rate in emerging markets: a study of banking financial institutions in Uganda. World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 14(3), 267-290.
• Van den End, J. W. (2016). A macroprudential approach to address liquidity risk with the loan-to-deposit ratio. The European Journal of Finance, 22(3), 237-253.
• Yağcılar, G. G. ve Demir, S. (2015). Türk bankacılık sektöründe takipteki kredi oranları üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1), 221-229.
• Yaylalı, M. ve Lebe, F. (2011). Beşeri sermaye ile iktisadi büyüme arasındaki ilişkinin ampirik analizi. Marmara Üniversitesi İİB Dergisi, 30(1), 23-51.