Evaluation of postgraduate theses examining the topic of toxic leadership in the national literature

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 76 - 85, 30.06.2024

Ayşe Şahin , Ahmet Kaya

https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1399827

Öz

The purpose of this research is to examine the theses on toxic leadership published in the national literature between August 2013 and June 2023 with the content analysis technique and to prevent repetition by providing a source for researchers who will want to work on toxic leadership in the national literature in the future. The words "toxic leadership", "toxic leadership" and "toxic leadership" were searched in the Higher Education Institution Thesis Center Database and a total of 44 theses were evaluated. Data were collected on the themes determined in the research. The data were evaluated using descriptive statistics. As a result of the research, it was determined that the most theses were published in 2021 (n=11), the theses were mostly conducted at the master's level (n=31) and affiliated to the institute of social sciences (n=26), the most studies were conducted in the Department of Business Administration (n=21) and most of the studies were conducted with quantitative research methods (n=37) and most of the graduate theses were conducted using two or three variables (n=25). In addition, the results and findings of the theses were also included.

Anahtar Kelimeler

Toxic Leadership, Post Graduate Theses, Content Analysis

Ulusal alan yazında toksik liderlik konusunun incelendiği lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, yerli literatürde Ağustos 2013-Haziran 2023 zaman diliminde yayınlanan toksik liderlik konulu tezlerin, içerik analizi tekniği ile incelenmesi, ileride toksik liderlik konusunda ulusal alan yazında çalışmak isteyecek araştırmacılara kaynaklık ederek tekrarın önüne geçilmesidir. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi Veri tabanında “toksik liderlik”, “toxic leadership” ve “zehirli liderlik” kelimelerinin taraması yapılmış ve toplam 44 tez değerlendirilmeye alınmıştır. Araştırmada belirlenen temalar üzerinden veriler toplanmıştır. Veriler betimsel istatistikler kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma neticesinde, en çok tezin 2021 yılında yayınlandığı (n=11), tezlerin daha çok yüksek lisans seviyesinde (n=31) ve sosyal bilimler enstitüsüne (n=26) bağlı olarak gerçekleştirildiği, en fazla çalışmanın İşletme Ana Bilim Dalında (n=21) ve çalışmaların büyük kısmının nicel araştırma yöntemiyle (n=37) ve lisansüstü tezlerinin çoğunda iki ya da üç değişken (n=25) kullanılarak yapıldığı belirlenmiştir. Bunun yanında tezlere ait sonuç ve bulgulara da ayrıca yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toksik Liderlik, Lisansüstü Tezler, İçerik Analizi

Kaynakça

• Akca, İ. (2021). Kamuda toksik liderlik, işten ayrılma niyeti ve etik iklim algısı ilişkisi: bir alan araştırması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Arlı, O. (2019). Öz kendilik değerlendirmesinin, sinizm, iş tatmini ve tükenmişliğe etkisinde toksik liderliğin rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bahadır, E. (2018). Öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri ile okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Bakır, M. (2022). Okul müdürlerinin toksik liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bayın, G. (2015). Türkiye'de sağlık turizmi alanında yapılan lisansüstü tezlerin içerik değerlendirmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17 (28), 49-55.
• Biçer, T. (2023). Toksik liderlik algısı ile işten ayrılma niyeti ve genel sağlık durumu ilişkisinde kişilik özelliklerinin rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bozkurt, H. Ö. (2021). “Sinop turizmine yönelik lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi”, Sinop Kültür ve Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt 1 (21-24 Ekim 2021) içinde (s.121-126). Sinop.
• Cambridge Dictionary. (2023). https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/toxic. (Erişim Tarihi: 02.07.2023).
• Cilvelezoğlu, A. A. (2021). Tevazu bağlamında bilge liderlik bir model önerisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çağrıcı, Y. E. (2021). Toksik liderliğin örgütsel sessizlik ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Çeken, S. (2020). The relationship between psychological capital and work engagement: the role of toxic leadership perception (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çelebi, N., Güner, A. G. H. ve Yıldız, V. (2015). Toksik liderlik ölçeğinin geliştirilmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 4(1), 249-268.
• Çeliker, N. (2020). Konaklama işletmelerinde toksik liderlik ölçeğinin geliştirilmesi ve toksik liderlik, lider-üye etkileşimi, iş stresi, duygusal tükenmişlik değişkenleri bağlamında örgütsel vatandaşlık davranışının veri madenciliği yöntemi ile incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Çetinkaya, H. (2017). Okul yöneticilerinin toksik (zehirli) liderlik davranışları ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Demir, B. (2019). Toksik liderlik algısının örgütsel sessizlik, duygusal bağlılık ile görev performansı arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Demirel, N. (2015). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (Gaziantep Şehitkamil ilçesi örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Dinç, M. A. (2019). Zehirli liderliğin bazı öncülleri ve ardılları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dobbs, J. M. (2014). The relationship between perceived toxic leadership styles, leader effectiveness and organizational cynicism (Yayımlanmamış Doktora Tezi). University of San Diego.
• Doğan, A. (2021). Toksik liderlik davranışlarının örgütsel depresyona ve örgüt temelli benlik saygısına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Emir, Z. (2019). Toksik ve kaotik liderler ile çalışanların tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdoğan, N. S. (2020). Algılanan toksik liderlik ve örgütsel bağlılık ile iş tatmini etkileşimi: medya çalışanları üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Eriş, Y. (2019). Toksik liderliğin örgütsel bağlılığa ve iş tatminine etkisi: bir kamu bankası örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• Ertuğrul, S. (2021). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve iş tatmin düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Farghaly Abdelaliem, S.M., Abou Zeid, M.A.G. (2023). The relationship between toxic leadership and organizational performance: the mediating effect of nurses’ silence. BMC Nursing 22, 1-12.
• Goldman, A. (2009). Transforming toxic leaders. Stanford University Press.
• Günsel, M. (2017). Toksik ve yıkıcı liderliğin çalışan performansı üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güzelyurt, O. (2020). Özel spor salonu yöneticilerinin toksik (zehirli) liderlik davranışları ile çalışanların işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Hattab, S., Wirawan, H., Salam, R., Daswati, D. ve Niswaty, R. (2022). The effect of toxic leadership on turnover intention and counterproductive work behaviour in Indonesia public organisations. International Journal of Public Sector Management, 35(3), 317-333.
• Indradevi, R. (2016). Toxic leadership over the years–a review. PURUSHARTHA-A journal of Management, Ethics and Spirituality, 9(1), 106-110.
• İlhan, H. (2019). Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
• İskit, B. (2019). Liderliğin karanlık yüzüne bir bakış: toksik liderlik kavramı ve toksik liderliğin işgören motivasyonu ve tutumları üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Kara, C. (2022). Liderliğin karanlık yüzü, toksik liderlik davranışının çalışanlar üzerine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• Karakaya, A. (2020). Toksik liderlik ve sağlık çalışanlarının toksik liderlik algı düzeylerinin araştırılmasına yönelik bir hastane örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karlı, B. (2022). Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, C. (2020). Saldırganlık üzerine yapılan psikolojik danışma ve rehberlik ve psikoloji doktora tezlerinin incelenmesi. Öğretmen Eğitiminde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-17.
• Kılıç, M. (2019). X ve Y kuşaklarındaki toksik liderlik algılarının örgütsel bağlılık, psikolojik iyi oluş ve bireysel performans üzerindeki yansımaları (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Kırbaç, M. (2013). Eğitim örgütlerinde toksik liderlik (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kırca, M. Y. (2021). Çalışanlardaki toksik liderlik algısının örgütsel sessizlik ve iş motivasyonu üzerindeki etkisi: pozitif psikolojik sermayenin düzenleyici rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Küçük, Ö. (2020). Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişkide örgütsel sinizm ve psikolojik sermayenin aracılık etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Lipman-Blumen, J. (2005). Toxic leadership: when grand illusions masquerade as noble visions. Leader to Leader, 36, 29-36.
• Maden, F. M. (2019). Toxic workplaces, toxic leaders and effect on organizational commitment and employee performance (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mammadova, L. (2021). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin toksik liderlik davranışlarına ilişkin algıları ile performansları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Mergen, A. ve Ozbilgin, M. F. (2021). Understanding the followers of toxic leaders: toxic illusio and personal uncertainty. International Journal of Management Reviews, 23(1), 45-63.
• Nebioğlu, K. G. (2023). Toksik liderliğin iş performansı ve örgütsel özdeşleşmeye etkisi: kütüphane çalışanları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Ocak, S. (2022). Toksik liderliğin işe yabancılaşmaya ve işten ayrılma niyetine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Ofei, A. M. A., Poku, C. A., Paarima, Y., Barnes, T., & Kwashie, A. A. (2023). Toxic leadership behaviour of nurse managers and turnover intentions: the mediating role of job satisfaction. BMC Nursing, 22, 374.
• Oruç, Ş. (2021). Toksik liderlik algısının hizmet inovasyon davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde metanetin düzenleyici rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Özenç, E. G., & Özenç, M. (2013). Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerle ilgili yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 13-28.
• Özkan, Ç.K. (2022). Toksik liderlik davranışının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Özkaya, F. (2022). Okul yöneticilerinin toksik liderlik davranışlarının bireysel ve örgütsel etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Düzce.
• Pıçakçı, S. (2019). 2013-2018 Yılları arasında öğretmenlik mesleğine yönelik tutum temalı lisansüstü tezlerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Rahman, H. H. (2022). The mediator role of employee silence in the relathionship between toxic leadership behaviour and contextual performance (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Reed, G. E. ve Olsen, R. A. (2010). Toxic leadership: part Deaux. Military review, November-December, 58-64. Schmidt, A. A. (2008). Development and validation of the toxic leadership scale (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). University of Maryland.
• Smith, N. ve Fredricks-Lowman, I. (2020). Conflict in the workplace: a 10-year review of toxic leadership in higher education. International Journal of Leadership in Education, 23(5), 538-551.
• Şahin, N. H. ve Özer, M. (2012). Young ebeveynlik ölçeği-anne formu (yebö-a) psikometrik özelliklerinin bir grup ergen üzerinde değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 37-49.
• Şeker, P. (2020). Okul öncesi öğretmeni ve sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 34-42.
• Tamay, M. (2021). Toksik liderliğin çalışanların mobbing algıları ve iş performansları üzerindeki etkisi: Kütahya ili sağlık çalışanları örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Kütahya.
• Tatlıcı, H. (2022). Güç kültürü ve toksik liderliğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde örgüt ikliminin aracı rolü: özel güvenlik sektörü üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Tepebaşı, B. (2021). Turizm öğrencilerinin toksik liderlik algıları üzerine karşılaştırmalı bir bilişsel haritalama araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Uncu, A. (2018). Liderlik teorilerinde toksik liderliğin araştırılması: Hitler ve Stalin örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Ünüvar, H. (2023). Türkiye'de toksik liderlik alanında yapılan Lisansüstü tezlerin içerik analizi. Dynamics in Social Sciences and Humanities, 4(1), 31-36.
• Whicker, M. L. (1996). Toxic leaders: when organizations go bad. Quorum Books.
• Yağcı, E. (2020). Toksik liderliğin yöneticiye güven aracılığı ile örgütsel sessizlik üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, Y.S. (2018). Liderlik ile çeşitli örgütsel davranış türleri arasındaki ilişki: bir alan araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Yiğit, B. (2020). 2015-2020 yılları arasında işkoliklik alanında yazılan makalelerin incelenmesi. İş'te Davranış Dergisi, 5(2), 101-113.
• Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK), https://istatistik.yok.gov.tr (Erişim tarihi: 23.12.2023). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK) tez merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Zaman, U., Florez-Perez, L., Anjam, M., Ghani Khwaja, M., & Ul-Huda, N. (2023). At the end of the world, turn left: examining toxic leadership, team silence and success in mega construction projects. Engineering, Construction and Architectural Management, 30(6), 2436-2462.
• Zenginoğlu, E. (2021). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.