Covid-19 sürecinde KOBİ’lerin elektronik ticaret yönelimleri

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 164 - 186, 31.12.2024

Hatice Kenger , Filiz Aslan Çetin

https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1438297

Öz

İnternet, ilk olarak Soğuk Savaş koşullarında ortaya çıkmıştır. Soğuk Savaş koşullarının ortadan kalkmasıyla birlikte 1990’lı yıllarda ilk fiziksel ağ kurulmuştur. İlk fiziksel ağın kurulumu ile internet ticarileşerek hayatımıza girmiştir. Günümüze kadar gelen süre içinde, internet ve elektronik ticaret çalışmalarında yaşanan gelişmeler ile tüketicilerin ve KOBİ’lerin elektronik ticareti kullanma oranında artış yaşanmıştır. Aynı zamanda son dönemde yaşanan Covid-19 süreciyle birlikte elektronik ticaret vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, Covid-19 sürecinde KOBİ’lerin elektronik ticaret yönelimlerinin araştırılmasıdır. Aynı zamanda KOBİ’lerin elektronik ticaret hakkındaki düşüncelerine, elektronik ticaretin mevcut durumlarına ve elektronik ticaret yapmama nedenlerine dair bilgilere ulaşılmak istenmektedir. Çalışmanın örneklemi Kahramanmaraş’ta faaliyet gösteren 369 adet KOBİ’den oluşmaktadır. Yapılan bu çalışmada tam zamanlı kapanmanın ardından KOBİ‟lerin e-ticaret yönelimlerini inceleyebilmek amaçlandığı için çalışma zaman aralığı olarak 15.07.2021-15.08.2021 tarihinde yapılmıştır. Kahramanmaraş ilinde faaliyet gösteren KOBİ’lerden anket tekniğiyle toplanan verilerle; KOBİ’lerin Covid-19 sürecinde elektronik ticarette yer almaları noktasında olumlu düşüncelere sahip olduklarına dair bulgulara ulaşılmıştır. Fakat araştırma kapsamındaki KOBİ’lerin elektronik ticaret yapma durumlarına %46 oranında ‘evet’ %54 oranında ‘hayır’ cevabını vermeleri sonucu KOBİ’lerin elektronik ticaret yapma noktasında çoğunluk olarak elektronik ticaret yapmadıkları ama elektronik ticarete geçiş sürecinde oldukları düşünülmektedir. Araştırmanın sonuçları Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testi ile test edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnternet, Elektronik Ticaret, Covid-19, KOBİ, Kahramanmaraş

Etik Beyan

Çalışma, Kafkas Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu Başkanlığı tarafından değerlendirilmiş ve 12 Temmuz 2021 tarihinde etik açıdan uygun bulunmuştur. Bu uygunluk 14 Temmuz 2021 tarihinde E-66323135-900.99-25093 yazılı yazı ile ilgililere bildirilmiştir. Ayrıca ilgili belge, sorumlu yazar tarafından DergiPark sistemine yüklenmiştir.

The electronic commerce trends of SMEs during the Covid-19 process

Öz

The Internet first emerged under Cold War conditions. With the end of the Cold War conditions, the first physical network was established in the 1990s. With the establishment of the first physical network, the Internet entered our lives by commercialization. In the period until today, with the developments in internet and electronic commerce studies, there has been an increase in the rate of use of electronic commerce by consumers and SMEs. At the same time, electronic commerce has become an indispensable element with the recent Covid-19 process. The aim of this study is to investigate the electronic commerce orientations of SMEs in the Covid-19 process. At the same time, it is aimed to reach information about SMEs' thoughts on electronic commerce, the current situation of electronic commerce and the reasons for not conducting electronic commerce. The sample of the study consists of 369 SMEs operating in Kahramanmaraş. Since this study aims to examine the e-commerce orientations of SMEs after full-time closure, the study was conducted between 15.07.2021-15.08.2021. With the data collected from SMEs operating in Kahramanmaraş province through the survey technique; It was found that SMEs have positive thoughts about taking part in electronic commerce in the Covid-19 process. However, as a result of the fact that 46% of the SMEs within the scope of the research answered 'yes' and 54% answered 'no' to their electronic commerce status, it is thought that SMEs do not conduct electronic commerce as a majority at the point of conducting electronic commerce, but they are in the process of transition to electronic commerce. The results of the research were tested with Kruskal Wallis and Mann Whitney U test.

Anahtar Kelimeler

Internet, E-commerce, Covid-19, SME, Kahramanmaraş

Etik Beyan

The study was evaluated by Kafkas University Social Sciences and Humanities Ethics Committee and found ethically appropriate on July 12, 2021. This approval was notified to those concerned on July 14, 2021 with a written letter E-66323135-900.99-25093. In addition, the relevant document was uploaded to the DergiPark system by the corresponding author.

Kaynakça

• Abou-Shouk, M., Megicks, P. ve Lim, W. (2012). Perceived benefits and e-commerce adoption by sme travel agents in developing countries. Journal of Hospitality & Tourism Research, 37(4), 490-515. https://doi.org/10.1177/1096348012442544a
• Akar, E. (2017). E-ticaret sosyal ticaret mobil ticaret pazarlama temelli yaklaşım. Seçkin Yayıncılık.
• Al-Tit, A. (2020). E-commerce drivers and barriers and their impact on e-customer loyalty in small and medium-sized enterprises (smes). Verslas Teorija Ir Praktika, 21(1), 146-157.
• Amornkitvikai, Y., Tham, S. ve Tangpoolcharoen, J. (2021). Barriers and factors affecting e-commerce utilization of thai small and medium-sized enterprises in food and beverage and retail services. Global Business Review, 097215092110362. https://doi.org/10.1177/09721509211036294
• Ayob, A. H. (2021). E-commerce adoption in ASEAN: who and where?. Future business journal, 7(1), 4.
• Baydaş, A. ve Yaşar, M. E. (2017). Kişilik özellikleri açısından e-ticaretten alışveriş memnuniyetinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 502-524.
• Bharadwaj, P. N. ve Soni, R. G. (2007). E‐commerce usage and perception of e‐commerce issues among small firms: results and implications from an empirical study. Journal of small business management, 45(4), 501-521.
• Bulut, Z. A., Öngören, B. ve Engin, K. (2006). Kobilerde elektronik ticaretin kullanımı: İstanbul örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 150-161.
• Çakmak, Z. (2020). Elektronik ticaret ve vergilendirme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Okan Üniversitesi, İstanbul
• Chen, H., Liu, R., Wang, B. ve Xia, Y. (2021). The development of e-commerce in the context of COVID-19. BCP Business & Management, 14, 244–249. https://doi.org/10.54691/BCPBM.V14I.151
• Daniel, E., Wilson, H. ve Myers, A. (2002). Adoption of e-commerce by SMEs in the UK: towards a stage model. International Small Business Journal, 20(3), 253-270.
• Daştan, İ. ve Şimşek, Ç. (2017). KOBİ'lerin elektronik ticarete geçişini etkileyen faktörler: Yalova ili örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(15), 46-56.
• Delitay, C. (2020). Elektronik ticaret: Türkiye’nin ihracatı açısından değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler, Ankara.
• Ehrenberg, J. P., Zhou, X. N., Fontes, G., Rocha, E. M., Tanner, M. ve Utzinger, J. (2020). Strategies supporting the prevention and control of neglected tropical diseases during and beyond the COVID-19 pandemic. Infectious Diseases of Poverty, 9(04), 135-141.
• Erciyes, H. K. (2019). Elektronik ticarette muhasebe ve vergi uygulamalarına ilişkin muhasebe meslek mensuplarının görüşleri: Bursa ilinde bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Faure, V., Souris, M., Wilmet, A., Baudino, F., Brizo, A., Malhaire, C., ... ve Gonzalez, J. P. (2021). NEWS-2 Score Assessment of Inpatient Referral during the COVID 19 Epidemic. medRxiv, 2021-06.
• Gökgül, M. (2014). Türkiye’de elektronik ticaret ve işletmelere, tüketicilere sağladığı avantajlar, dezavantajlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kültür Üniversitesi, İstanbul
• Güngördü, A. ve Zengin, B. (2013). Elektronik ödeme sistemlerinin olası etkileri üzerine bir inceleme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 129-150.
• Hacıalioğlu, S. ve Sağlam, M. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde tüketici davranışları ve e-ticaretteki değişimler. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(1), 16-29.
• Haşıloğlu, S. B. (2007). Elektronik posta ile pazarlama. Beta Yayıncılık
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçık, Ü. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Jiao, X., Cao, Y. ve Yao, J. (2011, September). Research on electronic commerce in trade-oriented small and medium-sized enterprises. In 2011 International Conference on Electrical and Control Engineering (pp. 4684-4686). IEEE.
• Jiménez-Rodríguez, E., Vázquez-Cano, E., Cebrián-Hernández, Á. ve López-Meneses, E. (2022). Influence of computer knowledge and level of education on Spanish citizens’ propensity to use E-commerce. Social Science Computer Review, 40(6), 1376-1392.
• Karakaya, Y. (2016). Lise öğrencileri arasındaki internet kullanım sıklığının sosyal izolasyona etkisi: Sivas numune hastanesinde bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Kılıç, S. (2012). Örnek büyüklüğü, güç kavramları ve örnek büyüklüğü hesaplaması. Journal of Mood Disorders, 2(3), 140-142.
• KMTSO. (2021). Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası. http://www.kmtso.org.tr (28.05.2023).
• Küçük, M. ve İspir, N. B. (2017). Sözsüz yakınlık ölçeğinin Türkçe versiyonu için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (28), 273-283. Küçükyılmazlar, A. (2006). Elektronik ticaret rehberi. İTO Yayınları.
• Lestari, D., Siti, M., Wardhani, W. ve Yudaruddin, R. (2021). The impact of COVID-19 pandemic on performance of small enterprises that are e-commerce adopters and non-adopters. Problems and Perspectives in Management, 19(3), 467.
• Li, L., Lin, J., Turel, O., Liu, P. ve Luo, X. (2020). The impact of e-commerce capabilities on agricultural firms’ performance gains: the mediating role of organizational agility. Industrial Management & Data Systems, 120(7), 1265-1286. https://doi.org/10.1108/imds-08-2019-0421
• Love, P. E., Irani, Z., Li, H., Cheng, E. W. ve Tse, R. Y. (2001). An empirical analysis of the barriers to implementing e‐commerce in small‐medium sized construction contractors in the state of Victoria, Australia. Construction Innovation, 1(1), 31-41.
• Lv, C. (2021). Research on the impact of COVID-19 epidemic on china’s retail e-commerce industry. In 2021 6th International Conference on Social Sciences and Economic Development (ICSSED 2021) (pp. 298-302). Atlantis Press.
• Marangoz, M. (2011). Girişimciler için sınırsız e-ticaret. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Dr. H. İbrahim Bodur Girişimcilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 181-201.
• Nazir, M. A. ve Roomi, M. A. (2020). Barriers to adopting electronic commerce for small and medium-sized enterprises in emerging economies. EMAJ: Emerging Markets Journal, 10(2), 43-55.
• Rahayu, R. and Day, J. (2015). Determinant factors of e-commerce adoption by smes in developing country: evidence from indonesia. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195, 142-150. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.06.423
• Ramayah, T., Ling, N. S., Taghizadeh, S. K. ve Rahman, S. A. (2016). Factors influencing SMEs website continuance intention in Malaysia. Telematics and Informatics, 33(1), 150-164.
• Riemenschneider, C. K. ve McKinney, V. R. (2002). Assessing belief differences in small business adopters and non-adopters of web-based e-commerce. Journal of Computer Information Systems, 42(2), 101-107.
• Omarlı, S. (2016). Elektronik pazarlamanın tüketicilerin satın alma davranışları üzerine etkisi, Türkiye ve Azerbaycan’da üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Özcan, S.O. (2010). İnternet pazarlama faaliyetlerinde tüketici satın alma karar süreci, IUYD, 1(2), 29-39.
• Özdipçiner, N. S. (2010). Turizmde elektronik pazarlama. İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 1(1), 5-22.
• Park, J. H., Lee, S. G., Ahn, S., Kim, J. Y., Song, J., Moon, S. ve Cho, H. (2021). Strategies to prevent COVID-19 transmission in the emergency department of a regional base hospital in Korea: From index patient until pandemic declaration. The American Journal of Emergency Medicine, 46, 247-253.
• Scupola, A. (2009). Smes' e‐commerce adoption: perspectives from denmark and australia. Journal of Enterprise Information Management, 22(1/2), 152-166. https://doi.org/10.1108/17410390910932803
• Scutariu, A., Șuşu, Ș., Huidumac-Petrescu, C. ve Gogonea, R. (2021). A cluster analysis concerning the behavior of enterprises with e-commerce activity in the context of the covid-19 pandemic. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research, 17(1), 47-68. https://doi.org/10.3390/jtaer17010003
• Shahabuddin, M. Z., Jamil, R. M., Bistaman, I. N. M., Muhamad, F. N. ve Subri, N. I. (2022). The involvement of muslim-owned small medium enterprises (smes) in e-commerce: the role of technological infrastructure and digital literacy during pandemic of covid-19 in perlis, malaysia. Jurnal Intelek, 17(2), 24-34. https://doi.org/10.24191/ji.v17i2.17962
• Sözüer, A., Ceran, E. ve Semerciöz, F. (2018). Comparing the profitability of firms with domestic and foreign capital: the case of big manufacturers in Turkey. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(1), 115-127. https://doi.org/10.24889/ifede.337368
• Subba Rao, S., Metts, G. ve Mora Monge, C. A. (2003). Electronic commerce development in small and medium sized enterprises: A stage model and its implications. Business Process Management Journal, 9(1), 11-32.
• Sun, Y. and Wang, P. (2021). The e-commerce investment and enterprise performance based on customer relationship management. Journal of Global Information Management, 30(3), 1-15. https://doi.org/10.4018/jgim.20220701.oa9
• Svobodová, Z. and Rajchlová, J. (2020). Strategic behavior of e-commerce businesses in online industry of electronics from a customer perspective. Administrative Sciences, 10(4), 78. https://doi.org/10.3390/admsci10040078
• Tassabehji, R. (2003). Applying e-commerce in business. Sage Publications.
• Tagliavini, M., Ravarini, A. ve Antonelli, A. (2001). An evaluation model for electronic commerce activities within SMEs. Information Technology and Management, 2(2), 211-230.
• Türen, U., Gökmen, Y. ve Tokmak, İ. (2011). Türkiye’de e-ticaret işlem hacmini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: bir model önerisi. Savunma Bilimleri Dergisi, 10(1), 49-71.
• Uzundağ, Ş. (2013). Türkiye’de internet bankacılığının gelişimi ve internet bankacılığına ilişkin tüketici davranışları analizi Aydın ili merkezinde görev yapan öğretmenler üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Walker, JH, Saffu, K. ve Mazurek, M. (2016). Slovakya'daki KOBİ'lerde e-ticareti benimseme/benimsememeyi etkileyen faktörlere ilişkin ampirik bir çalışma. İnternet Ticaret Dergisi , 15(3), 189-213.
• Yang, S., Wang, H., Wang, Z., Koondhar, M., Ji, L. ve Kong, R. (2021). The nexus between formal credit and e-commerce utilization of entrepreneurial farmers in rural china: a mediation analysis. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research, 16(4), 900-921. https://doi.org/10.3390/jtaer16040051
• Yıldırım, A. (2014). İnternetin görünen yüzü. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel Sayı 1), 51-59
• Yılmaz, Ö. ve Bayram, O. (2020). COVID-19 pandemi döneminde Türkiye’de e-ticaret ve e-ihracat. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 37-54.
• Yumuşak, İ.G., (2006). Elektronik ticaretin gelişmekte olan ülkelere etkileri ve Türkiye üzerine bir değerlendirme. Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(15), 23-29.
• Yüksek, C. (2020). Elektronik ticaretin gelişimi ve Türkiye’de işletmeden işletmeye (b2b) elektronik ticaret üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Zengin, N. (2018). Elektronik ticaretin kullanımında kritik başarı faktörlerin etkisi ve Türkiye’de faaliyet gösteren elektronik ticaret işletmelerinde bir araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Zorkun, M. (2018). E-ticaret algısının Y ve Z kuşaklarının girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkisi: Kastamonu Üniversitesi örneği. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(18), 117-146.