1940 Amasya Flood According to Archive Documents

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 13, 26.03.2024

Mehmet Dümen , Fahri Sakal

Öz

Cities, like states, have their own histories. The Yeşilırmak River holds significant importance in the annals of Amasya. In this study which we aimed at contributing to the history of Amasya city, we attempted to examine the floods caused by the Yeşilırmak River and its tributaries in 1940, guided by the Archive Documents and contemporaneous newspapers such as Akşam and Ulus. In the spring of 1940, melting snow and rainfall caused the Yeşilırmak River and its tributaries, Çekerek and Tersakan streams, to overflow, turning the city and its surroundings into a lake. Although there were no human casualties, the floods exacted a toll on both urban and rural dwellings, resulting in the complete destruction or extensive damage of numerous residences. Production and trade were disrupted by the devastation of the commercial establishments in the flooded city. The city's population was also affected by the floods, as were the villages connected to the centre and the villages of the Suluova district. Fruit and vegetable gardens, as well as fields, turned into swamps, resulting in the loss of agricultural products. Farmers grappled with substantial economic setbacks, compounded by the loss of livestock. The land, which remained swampy for a long time, also had to cope with the spreading malaria disease. In these floods the train station was submerged and city’s connections with neighboring provinces was either completely severed or on the verge of severance. Railways were destroyed and Samsun-Amasya-Sivas railway transportation was disrupted. The aid provided during these floods was partial and inadequate. The government failed to complete flood prevention efforts, thus the inhabitants of Amasya had to live with floods. The floods were followed by the National Press and they shared with their readers under the conditions of that day.

Anahtar Kelimeler

Amasya, Yeşilırmak River, Flood

Arşiv Belgelerine Göre 1940 Amasya Su Taşkını

Öz

Devletlerin tarihi olduğu gibi şehirlerin de tarihi vardır. Amasya şehrinin geçmişinde Yeşilırmak nehri önemli bir yere sahiptir. Amasya şehir tarihine katkıda bulunmak amacıyla ele aldığımız bu çalışmamızda Yeşilırmak nehri ve kollarının 1940 yılında meydana getirdikleri taşkınları Arşiv Belgeleri ve o günün yayın hayatında bulunan Ulus ve Akşam Gazeteleri ışığında ele almaya çalıştık. 1940 yılı ilkbaharında eriyen kar suları ve yağan yağmurlar nedeniyle Yeşilırmak ve kolları olan Çekerek ile Tersakan çayları yataklarına sığmayarak taşkınlara sebep olmuş, Amasya şehri ve yerleşkesi adeta göle dönmüştür. Bu taşkınlarda insanca bir kayıp olmasa da şehirde ve köylerinde pek çok ev ya tamamen yıkılmış ya da oturulamayacak derecede hasar görmüştür. Şehir içerisinde sular altında kalan işyerleri harap olmuş, üretim ve ticaret faaliyetleri sekteye uğramıştır. Şehir ahalisiyle birlikte merkeze bağlı köyler ile Suluova nahiyesi köyleri ve ahalisi de taşkınlarla yüzleşmek durumunda kalmışlardır. Meyve ve sebze bahçeleri ile tarlaları bataklık haline gelmiş, tarım ürünleri zayi olmuştur. Yaşanan taşkınlar yüzünden çiftçiler büyük ekonomik kayıplara uğramışlardır. Beslemiş oldukları hayvanlarını da bu felaketlerde kaybetmişlerdir. Uzun süre bataklık halini alan arazi ahalisi başlayan ve yayılan sıtma hastalığı ile de mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu taşkınlarda tren istasyonu sular altında kalmış, şehrin çevre illerle bağlantısı ya tamamen kopmuş ya da kopma noktasına gelmiştir. Demiryolları tahrip olmuş Samsun-Amasya-Sivas demiryolu ulaşımı kesintiye uğramıştır. Yaşanılan bu taşkınlarda yapılan yardımlar kısmi ve yetersiz kalmıştır. Hükümet, su taşkınlarını önleme çalışmalarını bir türlü tamamlayamamış Amasya ili ahalisi su taşkınlarıyla yaşamak zorunda kalmıştır. Su taşkınları Ulusal Basın tarafından takip edilmiş olup o günün koşulları dâhilinde olayları okuyucuları ile paylaşmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Amasya, Yeşilırmak, Taşkın

Kaynakça

• BCA, Cumhuriyet Arşivi. 30.10.0.0/118.828.6. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BCA, Cumhuriyet Arşivi. 30.10.0.0/118.828.13. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BCA, Cumhuriyet Arşivi. 30.10.0.0/118.828.7. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BCA, Cumhuriyet Arşivi. 30.10.0.0/152.77.7. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BCA, Cumhuriyet Arşivi. 30.10.0.0/117.818.12. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BCA, Cumhuriyet Arşivi. 30.10.0.0/118.829.15. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BCA, Cumhuriyet Arşivi. 30.10.0.0/118.829.17. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr