GAZA NEWS IN THE CONTEXT OF THE SOCIOLOGY OF DEATH: COMPARISON OF YENİŞAFAK AND SÖZCÜ NEWS SITES

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 69 - 91, 28.09.2024

Ceydanur Ünlü , Harun Tunç

Öz

Many branches of science such as theology, biology, psychology and medicine are interested in the phenomenon of death. One of these disciplines is Sociology. In this context, a field called ‘Sociology of Death’ has developed. This field generally examines the difference in the meaning of the phenomenon of death from society to society or the change of this meaning over time. The traditional, modern and postmodern face of death is examined. Especially considering the current time period that the world is going through as a digital era, it is seen that death has become an ordinary shareable material of news platforms and various social media sites. In this study, it is investigated how the attacks, which started on 7 October 2023 and were called Operation Al Aqsa Flood, were reflected in the Turkish media. This research has a qualitative design. It was prepared using the case study method and includes an analysis from a sociological perspective. The intellectual differences in the understanding of the phenomenon of death in the process, the transformation process it has undergone and the news made on the Israeli attacks on Palestine were compared through two different broadcasting channels, Sözcü and Yeni Şafak news websites. Although there are different findings obtained as a result of the study, the following general conclusions should be mentioned here. 1- In the process of the shift from traditional societies to modern societies, it can be said that while death was a warmer, palpable and domestic phenomenon, it has gradually become a colder and more ordinary social phenomenon. 2- Death has become a phenomenon shifting from the private sphere to the public sphere. 3- Death has shifted from a more emotional dimension to a more quantitative phenomenon that has become associated with statistics. News about Gaza also confirms this. 4- Various differences were detected among the news websites analysed in terms of the coverage of Gaza news. To put it in the most general way, while Sözcü presented Gaza news more objectively, Yeni Şafak presented the news with a more emotional language. 5- When the readers who read these news items were observed, it was observed that the readers expressed a temporary and sudden anger by forming a chain of reactions in the first period of time when the news with high death tolls were first spread, but afterwards it was understood that death became just a number.

Anahtar Kelimeler

sociology of religion, death, society, Gaza, news

Ölüm Sosyolojisi Bağlamında Gazze Haberleri: Yeni Şafak ve Sözcü Haber Sitelerinin Karşılaştırılması

Öz

Ölüm olgusu ile Tanatoloji, Biyoloji, Psikoloji, Tıp gibi pek çok bilim dalı ilgilenmektedir. Bu bilim dallarından biri de Sosyolojidir. Zira bu bağlamda “Ölüm Sosyolojisi” şeklinde bir alan gelişmiştir. Bu alan, genellikle ölüm olgusuna dair anlamın toplumdan topluma farklılık göstermesi veya bu anlamın zamanla değişmesini inceler. Ölümün geleneksel, modern ve postmodern yüzü irdelenir. Özellikle dijital bir dönem olarak dünyanın içinden geçtiği bugünkü zaman dilimi göz önünde bulundurulduğunda ölüm artık haber platformlarının ve çeşitli sosyal medya sitelerinin sıradan bir paylaşılır malzemesi halini aldığı görülür. İşte bu çalışmada 7 Ekim 2023’te başlayan El Aksa Tufanı Operasyonu olarak isimlendirilen saldırıların Türk medyasına ne şekilde yansıdığı araştırılmıştır. Bu araştırma nitel bir desene sahiptir. Durum çalışması yöntemi kullanarak hazırlanmış olup, sosyolojik perspektiften bir analiz içermektedir. Süreç içerisinde ölüm olgusuna dair anlayışların uğradığı düşünsel farklılıklar, geçirdiği dönüşüm süreci ve Filistin’e yönelik İsrail saldırıları üzerinden yapılan haberler, iki farklı yayın kanalı olan Sözcü ve Yeni Şafak haber siteleri üzerinden karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda elde edilen farklı bulgular olmakla birlikte şu genel çıkarımları burada zikretmek gerekir. 1- Geleneksel toplumlardan modern toplumlara kayış süreci içinde, ölüm daha sıcak, hissedilebilir ve evcil bir olgu iken giderek daha soğuk ve sıradan bir toplumsal olgu haline geldiği söylenebilir. 2- Ölüm özel alandan kamusal alana kayan bir olgu olmaya başlamıştır. 3- Ölüm daha duygusal bir boyuttan istatistiklerle anılmaya başlayan daha niceliksel bir olgu olmaya başlamıştır. Gazze’ye dair haberler de bunu teyit etmektedir. 4- İncelenen haber siteleri arasında Gazze haberlerinin verilişi noktasında çeşitli farklılıklar tespit edilmiştir. En genel biçimde söylemek gerekirse Sözcü, Gazze haberlerini daha nesnel verirken Yeni Şafak daha duygusal bir dille haberleri vermiştir. 5-Bu haberleri okuyan okuyucular gözlemlendiğinde okuyucuların ölüm rakamlarının yüksek olduğu haberlerin ilk yayıldığı zaman diliminde adeta bir tepki zinciri oluşturmak suretiyle geçici ve ani bir öfkeyi dile getirdikleri görülse de sonrasında ölümün sadece bir rakamdan ibaret olmaya başladığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

din sosyolojisi, ölüm, toplum, Gazze, haber

Kaynakça

• Aries, Philippe. “The Reversal of Death: Changes in Attitudes Toward Death in Western Societies”. American Quarterly 26/5 (1974), 536-560.
• Bourdieu, Pierre. Homo Academicus. ed. Şeyda Sevde Tunçbilek. çev. Nazlı Ökten vd. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2021.
• Bucuka, Yunus. “Evde Ölmek Güzeldir: ‘Evcilleştirilmiş Ölüm’ ve Ölüm Eğitimi Pratiği Olarak Ölüm Döşeği”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 11/3 (2022), 1671-1689.
• Burcu, Esra- Akalın, Emel. “Ölüm Olgusu Üzerine Sosyolojik Tartışmalar”. Hacettepe Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Dergisi 8 (2008), 29-54.
• Çakır, Mukadder. Görsel Kültür ve Küresel Kitle Kültürü. Ankara: Ütopya Yayınevi, 1. Basım, 2014. Erbuğ, Ece. “Ölüm Sosyolojisi: Geleneksel ve Modern Toplumda Ölümün Toplumsal Anlamları”. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi 8 (2021), 46-61.
• Erkman, Fatma. Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık, 1. Basım, 1987.
• Faunce, William A.- Fulton, Robert L. “The Sociology of Death: A Neglected Area of Research”. Social Forces 36/3 (1958), 205-209.
• Gorer, Geoffrey. Death, Grief, and Mourning in Contemporary Britain. London: Cresset Press, 1965.
• Kara, Zülküf. “Beden Sosyolojisinden Ölüm Sosyolojisine: İnterdisipliner Bir Yaklaşım”. Beden Sosyolojisi. ed. Kadir Canatan. 23-43. İstanbul: Açılım Kitap, 2011.
• Karaduman, Murad- Akbulutgi̇ller, Betül. “İnternet Gazeteciliği ve Haber Söylemi: Reina Saldırısı Haberlerinin Çözümlenmesi”. Kayseri: Erciyes İletişim Dergisi, 5 (2018), 12-26.
• Kütükçüoğlu, Mehmet. “Ölüm Sosyolojisi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 3/2 (2014), 472-476.
• Metin, Osman- Ünal, Şükriye. “İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/2 (2022), 273-294.
• Sağır, Adem. “Modern Dünya ve Ölüm: Batılının Ölüm Karşısında Tavırları”. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi 2/4 (2013), 213-221.
• Sağır, Adem - Canayaz, Mert. “Bir Ölüm Sosyolojisi Çalışması: Sosyal Medyada Ölüme Yüklenen Anlamlar”. Kesit Akademi Dergisi 8/31 (2022), 319-349.
• Walter, Tony. “The Sociology of Death”. Sociology Compass 2/1 (2008), 317-336. Zafer, Cem. “Ölüm Olgusu ve Ölümün Sosyolojik Etkileri”. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8/15 (2019), 64-82.
• Kılıçoğlu, Safa vd. "Ölüm". Meydan Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedi. 332-338. İstanbul: Sabah Yayınları, 1969. Türk Dil Kurumu Sözlüğü. Erişim 15 Nisan 2024. https://sozluk.gov.tr. Haberlerin Alındığı İnternet Kaynakları
• Sözcü Gazetesi. Erişim 31 Mart 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-104-08.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 31 Mart 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-10-09.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 31 Mart 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-10-10.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 31 Mart 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-10-11.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 31 Mart 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-10-13.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-10-14.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-10-19.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-10-24.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-11-01.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-11-04.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-11-14.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-11-23.
• Sözcü Gazetesi. Erişim 1 Nisan 2024. https://www.sozcu.com.tr/egazete?date=2023-12-02.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 3 Nisan 2024.https://www.yenisafak.com/dunya/isgalci-israilin-gazzeye-saldirilarinda-olenlerin-sayisi-256ya-yukseldi-4566029.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 3 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/isgalci-israilin-saldirilarinda-78i-cocuk-413-kisi-oldu-2-bin-300-kisi-yaralandi-4566139.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 3 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/israil-savas-ucaklari-gazze-seridine-hava-saldirilarini-gece-boyunca-surdurdu-olu-ve-yaralilar-var-4566205.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 3 Nisan 2024.https://www.yenisafak.com/dunya/gazzeden-duzenlenen-saldirilarda-olen-israillilerin-sayisi-900e-ulasti-4566426.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 3 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/israil-filistin-catismasinin-4-gununden-geriye-kalanlar-enkaz-aci-gozyasi-4566506.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 3 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/isgalci-israil-vahsete-doymuyor-gazzede-can-kaybi-bin-55e-cikti-4566889.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/israilin-gazze-seridine-saldirilarinda-can-kaybi-bin-799a-yukseldi-4567406.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/isgalci-israilin-gazzeye-saldirilari-8inci-gununde-yeniden-muhlet-verdi-4567541.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/dunya-13-gundur-sessiz-bebek-katili-israil-gazzeyi-yok-etmeye-calisiyor-4568712.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/gozunu-kan-burumus-israil-ordusu-gazzede-bir-gunde-400-yeri-yerle-bir-etti-yuzlerce-olu-var-4569799.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/hastaneler-olum-kokuyor-4571593.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/israilin-gazze-vahsetinde-27-gun-cibaliye-katliaminda-korkunc-tablo-sayi-1000i-buldu-4571839.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/katiller-katliama-doymuyor-binlerce-cocugu-vahsice-katleden-israil-tam-30-gundur-olum-saciyor-4572454.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024.https://www.yenisafak.com/dunya/gazzeden-korkunc-haberler-geliyor-toplu-mezarlar-kazilmaya-basladi-4574676.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024.https://www.yenisafak.com/dunya/ateskes-yerine-katliam-4576857.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/katil-israil-olum-saciyor-gazze-saglik-bakanligi-duyurdu-bugunku-saldirilarda-109-kisi-hayatini-kaybetti-yuzlerce-yarali-var-4578632.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/bebek-katili-israil-sucaiyyeyi-bombaladi-enkaz-altindan-300-olu-ve-yarali-cikarildi-4578826.
• Yeni Şafak Haber. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.yenisafak.com/dunya/isgalci-israil-ordusu-gazze-seridindeki-evlerin-yuzde-60indan-fazlasini-yerle-bir-etti-enkaz-altinda-binlerce-olu-var-4578503.