Positive Consequences of Organizational Justice Perception: A Meta-Analysis Study

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 157 - 171, 28.09.2024

Emine Başak Savaş

Öz

The concept of organizational justice perception is a concept that has been the subject of many studies in the literature. The aim of this study is to systematically evaluate the results of the perception of organizational justice in these studies, through academic studies conducted in Turkey in the last decade (2024-2015). For this purpose, a meta-analysis study was carried out on data obtained from studies on organizational commitment, job satisfaction, organizational trust and performance, which are mentioned as the positive results of organizational justice in the literature. Since it was thought that more detailed data could be obtained to perform the meta-analysis in the most reliable way, only master's and doctoral theses in the field of business administration and written in Turkish, which were accessible through the YÖK National Thesis Center, were included in the study. As a result, 102 master's and doctoral theses related to the subjects discussed within the given date range were scanned, 57 theses in the field of business administration and written in Turkish were examined, and a meta-analysis study was carried out using the JAMOVİ (version 2.3) program on 23 theses with data taken into account for meta-analysis. As a result of these analyses, the meta-analysis findings for studies examining the effects of organizational justice on job satisfaction show a strong positive effect size, and the meta-analysis findings for studies examining the effects of organizational justice on organizational commitment; Meta-analysis findings for studies examining the effects of organizational justice on performance show a strong positive effect size; A very strong positive effect size and finally the meta-analysis findings for studies examining the effects of organizational justice on organizational trust; It indicates a very strong positive effect size.

Anahtar Kelimeler

Organizational Justice, Job Satisfaction, Organizational Commitment, Performance, Organizational Trust, Meta-Analysis

Örgütsel Adalet Algısının Olumlu Sonuçları: Bir Meta Analiz Çalışması

Öz

Örgütsel adalet algısı kavramı alan yazında birçok araştırmaya konu olan bir kavramdır. Bu çalışmanın amacı, bahsedilen bu çalışmalar içerisinde yer alan, örgütsel adalet algısının sonuçlarının, Türkiye’de son on yılda (2024-2015) yapılan akademik çalışmalar üzerinden, sistematik bir biçimde değerlendirilmesini sağlamaktır. Bunun için literatürde örgütsel adaletin olumlu sonuçları olarak bahsedilen, örgütsel bağlılık, iş tatmini, örgütsel güven ve performans ile ilgili çalışmalardan elde edilen veriler üzerinden meta-analiz çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya meta analizi en sağlıklı şekilde gerçekleştirebilecek daha detaylı verilere ulaşılabileceği düşünüldüğünden sadece YÖK Ulusal Tez Merkezi üzerinden erişime açık olan, işletme alanında ve yazım dili Türkçe olan yüksek lisans ve doktora tezleri dahil edilmiştir. Sonuçta verilen tarih aralığında ele alınan konularla ilgili 102 yüksek lisans ve doktora tezi taranmış, işletme alanında ve yazım dili Türkçe olan 57 tez incelenmiş ve meta analiz için dikkate alınan verilerin bulunduğu 23 tez üzerinden JAMOVİ (version 2.3) programı kullanılarak meta analiz çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu analizler sonucunda örgütsel adaletin iş tatmini üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar için yapılan meta-analiz bulguları güçlü düzeyde pozitif bir etki büyüklüğünü, örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar için yapılan meta-analiz bulguları; güçlü düzeyde pozitif bir etki büyüklüğünü, örgütsel adaletin performans üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar için yapılan meta-analiz bulguları; çok güçlü düzeyde pozitif bir etki büyüklüğünü ve son olarak örgütsel adaletin örgütsel güven üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar için yapılan meta-analiz bulguları; çok güçlü düzeyde pozitif bir etki büyüklüğünü işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

örgütsel adalet, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık, Performans, Örgütsel Güven, Meta-Analiz

Kaynakça

• Allen, Natalie J. - Meyer, John, P., “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance And Normative Commitment to The Organization”, Journal of Occupational Psychology, 63/3, (1990), 1-18.
• Baldwin, S., Organisational Justice. Brighton: Institute for Employment Studies, 2006.
• Begg, Colin B., - Madhuchhanda, Mazumdar, “Operating Characteristics of A Rank Correlation Test For Publica-tion Bias”, Biometrics, Vol. 50, No. 4, (1994), 1088-1101.
• Bektaş, İsmail. Örgütsel Adalet ve Örgütsel Sinizmin Üretkenlik Karşıtı Davranışlar Üzerine Etkisi ve Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Beugre, Constant D., “Understanding Organizational Justice And Its Impact On Managing Employees: An African Perspective”, İnternational Journal of Human Resource Management, Volume:13, İssue:7, (November, 2002), 1091-1104.
• Bies, R. ve Moag, J.. Interactional justice: Communication Criteria on Fairness. In Lewicki, R., Sheppard, B. ve Bazerman, M. (Eds.), Research on Negotiations in Organizations, Greenwich, CT: JAI Press. 1, 43-55. 1986.
• Brewer, A. M.. “Developing Commitment Between Managers and Employees”, Journal of Managerial Psychology, Volume 11, No 4, (1996), 24-34.
• Ceylan, Ali Kemal. İşgörenlerin Örgütsel Adalet Algısının İş Tatmini ve Performans Üzerine Etkisi: Güneydoğu Anadolu Bölgesi Gıda Sektörü Örneği. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Cohen, Louis; Manion, Lawrence; Morrison, Keith, Research Methods in Education (6th ed.), New York, NY, US: Routledge/Taylor & Francis Group, 2007.
• Colquitt, J. A. -Conlon, D. E. - Wesson, M. J. - Porter, C. O. L. H. - Yee Ng, K.,” Justice at the Millenium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research”, Journal of Applied Psychology. 86(3), (2001), 425–445.
• Coşkun, Ömer Faruk. Örgütsel Adalet ile Örgütsel Yaratıcılık Arasındaki İlişkide Örgütsel Sessizliğin Aracılık Rolü: Bursa İli Otomotiv Sektöründe Bir Araştırma. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Cowherd, D. M. - Levine, D. I., “Product Quality and Pay Equity between Lower-Level Employees and Top Management: An Investigation of Distributive Justice Theory”, Administrative Science Quarterly. 37(2), (1992), 302-320.
• Cropanzano, R. Greenberg, J. Progress İn Organizational Justice: Tunneling Through The Maze. In C. Cooper and I. T. Robertson (Eds.). International Review Of Industrial And Organizational Psychology. pp. 317-372. New York: John Wiley & Sons., 1997.
• Çarkungöz, E., - Ediz, B., “Meta Analizi”, Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, (2009), 33-37.
• Dailey, R. C. - Kirk, D. J., “Distributive and Procedurel Justice as Antecedents of Job Dissatisfaction and Intent to Turnover”, Human Relations, Volume 45, No 3. (1992), 305-317.
• DeConinck, J. B. - Stilwell, C., “Incorporating Organizational Justice, Role States, Pay Satisfaction and Supervisor Satisfaction in a Model of Turnover Intentions”, Journal of Business Research, 57, (2004), 225-231.
• DeConinck, J. B., “The Effect of Organizational Justice, Perceived Organizational Support and Perceived Supervisor Support on Marketing Employees' Level of Trust”, Journal of Business Research. 63(12), (2010), 1349–1355.
• Eker, Gülden, Örgütsel Adalet Algısı Boyutları ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Field, Andy P - Gillett, Raphael, “How to Do A Meta-Analysis”, British Journal of Mathematical & Statistical Psychology, Vol. 63, No. 3, (2010), 665-694.
• Greenberg, J., “Stress Fairnes to Fare No Stress: Managing Workplace Stress by Promoting Organizational Justice”, Organizational Dynamics, 33(4), (2004), 352- 365.
• Harun, Demirkaya – Aysen, Şimşek Kandemir, “Örgütsel Adaletin Boyutları ile Örgütsel Güven Arasındaki İlişkinin Analizine Yönelik Bir İşletme İncelemesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), (2014), 263-279.
• Helvacı, Akif M., “Performans Yönetimi Sürecinde Performans Değerlendirmenin Önemi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Dergisi. C.35, (2002), 1-2.
• Hüsna, Doğan, “Örgütsel Adalet Algısı ile İş Performansı Arasındaki İlişki”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20/2, (2018), 26-46.
• İnce Mehmet - Gül Hasan, Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Konya, Çizgi Yayınları, s.76., 2005.
• İrdem, Şeyda. Çalışanların Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Yabancılaşma Davranışı Üzerine Etkisi: Bir Araştırma., Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Kantarcıoğlu, Nadire. Örgütsel Adalet ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İşgören Performansına Etkisi: Ankara’daki KOBİ’lerde Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Karriker, J. H. - Williams M. L., “Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior: A Mediated Multifoci Model”, Journal of Management, (2007), 1-24.
• Kurşunmaden, Fatih İbrahim. Algılanan Örgütsel Adaletin Pozitif Örgütsel Davranış Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• Lambert, E. “The Impact Of Organizational Justice On Correctional Staff”, Journal of Criminal Justice. 31(2), (2003), 155- 168.
• Mehmet Mete – Cenk Aksoy. “Çalışanların Adalet Algıları Açısından Örgütsel Güven İle Örgütsel Bağlılığın Karşılaştırılması: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”. ELEKTRONİK Sosyal Bilimler Dergisi, Yaz, (2015), 233-246.
• Ömer, Faruk, İşcan – Ufuk Sayın, “Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 4, (2010), 195 – 216.
• Ramazan Şahin – Erkan Kavas, “Örgütsel Adalet ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Belirlenmesinde Öğretmenlere Yönelik Bir Araştırma: Bayat Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 14, (2016), 119-140.
• Rawls, John. A Theory of Justice, Revised Edition, Harvard University Press, Cambridge, s. 5-13. 1999.
• Sağlam, M. - Yüksel, İ. “Program Değerlendirmede Meta-Analiz ve Meta-Değerlendirme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 18, (2007), 175-187.
• Selvitopu, A. - Şahin, H. “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). Cilt 14, Sayı 2, (Ağustos 2013), 171-189.
• Smith, P. C. - Goddard, M. “Performance Management and Operational Research: A Marriage Made in Heaven?”, The Journal of the Operational Research Society, 53 (3), (2002), 247-255.
• Sweeney, P. D. - Mcfarlin, D. B. “Workers Evaluations of the Ends and the Means: An Examination of Four Models Distributive and Procedurel Justice”, Organizational Behaviour and Human Decision Processes, Volume 55, No, (1993), 23-40.
• Şahin, D.N. Örgütsel Adalet ve Kültür, Kültürel Bağlamda Yönetsel-Örgütsel Davranış, Editörler: R. Erdem ve C.Ş. Çukur, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını. 2007.
• Taşçıoğlu, Hümeyra. Örgüt Kültürünün Örgütsel Adalete Etkisi: Bir Örnek Olay. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
• Taşkıran Erkan. Liderlik Tarzının Örgütsel Sessizlik Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Adaletin Rolü ve Bir Araştırma. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
• Uslu, Ahmet. Algılanan Örgütsel Adaletin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve İş Tatmini Üzerine Etkisi: Trb 1 Bölgesi Örneği, Bingöl: Bingöl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Varoğlu, Demet. Kamu Sektörü Çalışanlarının İşlerine ve Kuruluşlarına Karşı Tutumları, Bağlılıkları ve Değerleri, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1993.
• Yean, T. F. - Yusof, A. A. “Organizational Justice: A Conceptual Discussion”, Procedia-Social and Behavioral Sciences. 219, (2016), 798–803.
• Yürür, S. “Örgütsel Adalet ile İş Tatmini ve Çalışanların Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), (2008), 295-312.