TARİHTEKİ EKONOMİK BALONLAR IŞIĞINDA KRİPTO PARALARA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 3, 469 - 496, 30.11.2021

Umut Evlimoğlu Mustafa Güder

https://doi.org/10.11616/asbi.955230

Cited By: 2

Öz

Tarihsel sürece bakıldığında, birçok ekonomik balonun ortaya çıktığı ve bunların çeşitli ortak özelliklerinin olduğu görülmektedir. Ekonomik balonların oluşum ve gelişim süreci boyunca; ekonomik birimler genellikle bunun bir balon olduğu kanaatini taşımamaktadırlar. Kripto para piyasasında da bir balon oluşumunun mevcut olup olmadığı ciddi bir tartışma konusudur. Bu çalışmanın amacı; ilk olarak tarihteki ekonomik balonları inceleyerek kripto paraların önceki ekonomik balonlar ile benzer ve farklı yönlerini ortaya koymak; buna koşut olarak da balonların oluşum aşamalarındaki ortak özellikleri ve yatırımcı davranışları çerçevesinde kripto paraları balon oluşumu açısından incelemektir. Sonuç olarak, kripto paralardaki fiyat hareketlerinin; birçok açıdan (yatırımcı davranışları, geçirilen aşamalar) geçmiş balonlarla benzerlikler taşıdığı, buna karşın; söz konusu varlıkların ciddi bir teknolojik altyapı gerektirmesi, bazılarında arzın sınırlı olması, temel değerlerinin tam olarak bilinmemesi gibi önemli farklılıkları da olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Balonlar, Kripto Paralar, Spekülasyon

AN OVERVIEW OF CRYPTO COINS IN THE LIGHT OF ECONOMIC BUBBLES IN HISTORY

Öz

Looking at the historical process, it is seen that many economic bubbles have emerged and they have various common features. During the formation and development process of economic bubbles; economic agents generally do not think that this is a bubble. Whether there is a bubble formation in the cryptocurrency market is a matter of serious debate. The aim of this study; first by examining the economic bubbles in history, to reveal the similar and different aspects of cryptocurrencies with previous economic bubbles; Parallel to this, it is to examine cryptocurrencies in terms of bubble formation with in the framework of the common characteristics of bubbles and investor behaviors. As a result, it has been concluded that cryptocurrencies have similarities with past bubbles in many respects (investorbehavior, stagespassed), however; these assets have important differences such as requiring a serious technological infrastructure, limited supply in some of them, and not knowing their basic values exactly.

Anahtar Kelimeler

Economic Bubbles, Crypto Coins, Speculation

Kaynakça

• Akıncı, M., Akıncı, G.Y. ve Yılmaz, Ö. (2014), Lale Çılgınlığı'ndan Mortgage Krizi’ne Spekülatif Balonlar, Tarih Okulu Dergisi, 7(9), 719-749.
• Alantar, D. (2008), Küresel Finansal Kriz: Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme, Maliye Finans Yazıları, 1, 81.
• Balaam D. N. ve Dillman, B. (2018), Uluslararası Ekonomi Politiğe Giriş, (Çev.: N. Uslu), Ankara: Adres Yayınları.
• Blanchard, O. J., ve Watson, M. W. (1982), Bubbles, Rational Expectations, and Financial Markets,. Crisis in the Economic and Financial Structure, (Ed.: P. Wachtel), s. 295-315. Lexington, MA.
• Brunnermeier, M. K. (2008), Bubbles, The New Palgrave Dictionary of Economics, (Ed.: S. Durlaufand ve L. Blume), s. 578-582, Mac Millian Publishers Ltd.
• Brunnermeier, M. K. (2016), Bubbles.BankingCrises: Perspectives from the New Palgrave Dictionary of Economics, (Ed.: G. Jones), s. 28-37, Springer.
• Buchan, J. (1997), Frozen Desire: An Inquiry into the Meaning of Money, Londra: Picador/Macmillan.
• Chancellor E. (1999), Devil Take the Hindmost: A History of Financial Speculation. New York: Farrar, Straus and Giroux.
• Cicioğlu, Ş. ve Yıldız, A. (2018), Lale Krizinden Günümüze Ekonomik Krizler: Temel Yaklaşımlar ve Ortak Özellikler, Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(9), 25-38.
• Coinmarketmap, (2021), Today's Cryptocurrency Pricesby Market Cap, https://www.coinmarketcap.com, (Erişim Tarihi: 28.05.2021).
• DeLong, J. B., Shleifer, A., Summers, L. H. ve Waldmann, R. J. (1990), Noise Trader Risk in Financial Markets. Journal of Political Economy, 98, 703–38.
• Dillén, H., ve Sellin, P. (2003), Financial Bubbles and Monetary Policy, Sveriges Riksbank Economic Review, 119-144.
• Dowd, K. (2014), New Private Monies: A Bit-Part Player?, Londra: Institute of Economic Affairs.
• Eğilmez, M. (2013), Ekonomide Balon Nedir, https://www.mahfiegilmez.com/2013/08/ekonomide-balon-nedir.html, (Erişim Tarihi: 01.05.2021).
• Elmacı, O. (20.12.2017), Küresel Para İllüzyonu / Her Balon Sönmeye Mahkum,https://portal.dpu.edu.tr/orhan.elmaci/makale_oku/486/kuresel-para-illuzyonu-her-balon-sonmeye-mahkum, (Erişim Tarihi: 05.05.2021).
• Ersan, İ. (2019), Bitcoin: Gelecek mi, Balon mu?. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 17(60), 5-8.
• Garber, P. M. (1990), Famous First Bubbles. Journal of Economic Perspectives, 4(2), 35-54.
• Garber, P. M. (2000), Famous First Bubbles: The Fundamentals of Early Manias, Cambridge, MA.: MIT Press,
• Gray, K. R.,Frieder, L. A., ve Clark Jr, G. W. (2007), Financial Bubbles and Business Scandals in History. International Journal of Public Administration, 30(8-9), 859-888.
• Grayscale. (2020), Digital Asset Investment Report 2020 Q4,https://grayscale.com/learn/digital-asset-investment-report-q4-2020/, (Erişim Tarihi: 15.04.2021).
• Kahyaoğlu, M. B., Akaytay, A., ve Ülkü, S. (2010), Mınsky Modeli Bağlamında Yüksek Riskli İpotekli Konut Kredisi Krizinin Anatomisi. Akademik Bakış Dergisi, (21).
• Kamacı, A. ve Özden, M. (2019), Lale Çılgınlığı ve Kripto Para İlişkisi, International Academic Journal, 3(1), 26-40.
• Kindleberger, C. P. (1996), Manias, Panics and Crashes: A History of Financial Crises, 3. Baskı, New York: Wiley.
• Kindleberger, C. P. (2007). Cinnet, Panik ve Çöküş: Mali Krizler Tarihi, (Çev. H. Mutlu), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kindleberger, C. P., ve Aliber R. (2005), Manias, Panics and Crashes: A History of Financial Crises, 3. Baskı, New Jersey: John Wiley & Sons.
• MacDonell, A. (2014), Popping the Bitcoin Bubble: An Application of Log-Periodic Power Law Modeling to Digital Currency, University of Notre Dame Working Paper, https://economics.nd.edu/assets/134206/mac_donell_popping_the_biticoin_bubble_an_application_of_log_periodic_power_law_modeling_to_digital_currency.pdf, (Erişim Tarihi: 28.04.2021).
• Nakamoto S., (2008), Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System, https://bitcoin.org/bitcoin.pdf, (Erişim Tarihi: 01.05.2021).
• Nasdaq. (t.y.), Economic Bubble, https://www.nasdaq.com/glossary/e/economic-bubble, (Erişim Tarihi: 28.03.2021).
• Ofek, E. ve Richardson, M. (2003), Dotcommania: The Rise and Fall of Internet Stock Prices. The Journal of Finance, 58(3), 1113-1137.
• Oran, A. (2011), Balonları Daha İyi Tanımaya Çalışmak: Balon Tanımları, Modelleri ve Lale Çılgınlığı Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 151-161.
• Özel, S. (2008), Global Dengesizliklerin Dengesi: Ne Kadar Sürdürülebilir? Nasıl Sonuçlanabilir?, Alfa Yayınları.
• Polat, M. A. (2018), Küresel Finans Krizinin Nedenleri. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 177-195.
• Quinn, W. ve Turner, J. D. (2020), Boom and Bust: A Global History of Financial Bubbles. Cambridge University Press.
• Statista, (2021), Bitcoin Price from October 2013 to June 17, 2021, https://www.statista.com/statistics/326707/bitcoin-price-index/, (Erişim Tarihi: 28.05.2021).
• Wang, H., Wang, X., Bu, F., Wang, G., ve Pan, Y. (2018), How the Asymmetric Information Creates Bubbles in Stock Market?. Open Journal of Social Sciences, 6(8), 202-215.