Yüksek ve Orta Teknolojili İhraç Ürünlerindeki Karşılaştırmalı Üstünlük ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 1 - 16, 31.03.2022

Adem Türkmen Hamza Yiğitler

https://doi.org/10.11616/asbi.1096160

Öz

Çalışmada Türkiye’nin yüksek ve orta teknolojili ürünlerinde rekabetçiliği ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla 1989-2017 dönemi arasında Balassa’nın Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler endeksi yardımıyla Türk imalat sanayinin yüksek ve orta teknolojili ürünlerinde rekabet gücü hesaplanarak, ekonomik büyüme üzerindeki etkisi zaman serisi analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Johansen eş bütünleşme testi ile serilerin uzun dönem ilişkileri tespit edilmeye çalışılmış ve vektör hata düzeltme modeli ile de eş bütünleşik serilerin kısa dönem dinamiklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda Türkiye’nin orta teknolojili ürünlerde rekabet gücüne sahip olduğu, yüksek teknolojili ürünlerde ise rekabet dezavantajına sahip olduğu ve kurulan modellerde yüksek ve orta teknolojili ürünlerin rekabet gücü endeks değerlerindeki artışın ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilediği bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rekabet Gücü, Ekonomik Büyüme, Yüksek ve Orta Teknolojili Ürünler, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler

Kaynakça

• Algan, N., Manga M. ve Tekeoğlu M. (2017), Teknolojik Gelişme Göstergeleri İle Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, International Conference on Eurasian Economies, Avrasya Ekonomistler Derneği, Bişkek.
• Altay, B. ve Gürpınar K. (2008), Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Bazı Rekabet Gücü Endeksleri: Türk Mobilya Sektörü Üzerine Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), s.257-274.
• Altay, B. ve Kılavuz E. (2012), Revealed Comparative Advantage and Competitiveness of Turkish Manufacturing Sector in the European Market, International Journal of Economics and Finance Studies, 4(2), s.21-35.
• Balassa, B. (1965), Trade Liberalisation and Revealed Comparative Advantage The Manchester School, 33(2), s.99-123.
• Balassa, B. ve Noland M. (1989), ""Revealed" Comparative Advantage in Japan and the United States", Journal of International Economic Integration, 4(2), s.8-22.
• Batra, A. ve Khan Z. (2005), Revealed Comparative Advantage: An Analysis for India and China, Indian Council for Research on International Economic Relations, Working Paper, No: 168.
• Bender, S. ve Li K. (2002), The Changing Trade and Revealed Comparative Advantages of Asian and Latin American Manufacture Exports Economic Growth Center, Working Papers, No: 843.
• Bulut, H., ve Doğan, A. R. (2020), Rekabet Gücü ve Büyüme İlişkisi: BRICS-T Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 4(Özel Sayı 1), s. 126-144.
• Çakmak, Ö. (2008), Çin’in Dünya Ekonomisi İle Bütünleşme Süreci ve Türk Sanayisi Açısından Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), s.253-268.
• Çetin, R. (2016), Investigation of the Relationship Between Ar-Ge Payments and High Technology Exports in New Industrial Countries By Panel Data Analysis Method, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 66(2), s.30-43.
• Edquist, H. ve Henrekson M. (2017), Swedish Lessons: How Important are ICT and R&D to Economic Growth?, Structural Change and Economic Dynamics, 42, s.1-12.
• Erdem, E. ve Köseoğlu A. (2014), Teknolojik Değişim ve Rekabet Gücü İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 9(1), s.51-68.
• Eşiyok, A. (2014), Türkiye-AB Arasında Dış Ticaretin Teknolojik Yapısı, Rekabet Gücü ve Endüstri-İçi Ticaret: Ampirik Bir Değerlendirme, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 13(1), s.91-124.
• Fagerberg, J. (1988), International Competitiveness, Economic Journal, 98(391), s.355-374.
• Fagerberg, J. (1996), Technology and Competitiveness, Oxford Review of Economic Policy, 12(3), s.39-51.
• Falk, M. (2007), R&D Spending in the High-Tech Sector and Economic Growth”, Research in Economics, 61(3), s.140-147.
• Göçer, İ. (2013), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri, Maliye Dergisi, 165, s.215-240.
• IMD, (International Institute for Management Development), https://www.imd.org/research-knowledge/books/world-competitiveness-yearbook-2018/, (Erişim Tarihi: 07/05/2019).
• İzgi, B. ve Yılmaz H. (2018), Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve İthalat: Nedensellik İlişkisi (1992-2016), İktisadi Yenilik Dergisi, 5(2), s.54-74.
• Kabaklarlı, E., Sami D. M. ve Telli Üçler Y. (2018), High-Technology Exports and Economic Growth: Panel Data Analysis For Selected OECD Countries”, Forum Scientiae Oeconomia, 6(2), s.47-60.
• Kara, O. ve Erkan B. (2011), Türkiye’nin Emek Yoğun Mal İhracatında Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Makro Ekonomik Büyüklüklerle İlişkisi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), s.67-93.
• Kaya, A. A. (2006), İmalat Sanayi İhracatında Uzmanlaşma: Türkiye-Avrupa Birliği Analizi (1991–2003), Ege Akademic Review, 6(2), s.73-82.
• Kelleci, S. (2009), Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Türkiye'nin Rekabet Gücü: Karşılaştırmalı Üstünlükler Modeline Göre Bir Analiz, Yayınlanmamış Doktora Tezi, T.C. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Kepenek, Y. ve Yentürk N. (2001), Türkiye Ekonomisi, 12. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kılavuz, E. ve Altay B. (2012), Export and Economic Growth in the Case of the Manufacturing Industry: Panel Data Analysis of Developing Countries, International Journal of Economics and Financial Issues, Volume: 2, Issue: 2, s.201-215.
• Kılıç, C., Baykar Y. ve Özekicioğlu H. (2015), Araştırma Geliştirme Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi: G-8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, s.115-130.
• Kordalska, A. and Olczyk M. (2015), Global Competitiveness and Economic Growth: A One-Way or Two-Way Relationship?, Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 11, (1), s.21-142.
• Kösekahyaoğlu, L. ve Özdamar G. (2011), Türkiye, Çin ve Hindistan’ın Sektörel Rekabet Gücü Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), s.29-49.
• Landesmann, M. A. ve Pfaffermayr M. (1997), Technological Competition and Trade Performance, Applied Economics, 29, (2), s.179-196.
• Liesner, H. H. (1958), The European Comman Market and British Industry, The Economic Journal, 68( 270), s.302-316.
• McFetridge, D. (1995), Competitiveness: Concepts and Measures, Occassional Paper, No: 5.
• Michalski, B. (2014), Competitiveness of Polish mid-tech and high-tech exports to the European Union (EU-27) in the first decade of the 21st century, Poznan University Economic Review, 14(4), s.54-70.
• OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development), (1996), Globalisation and Competitiveness: Relevant Indicators. https://www.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/globalisation-and-competitiveness_885511061376
• Özdamar, G. ve Albeni M. (2011), Türkiye Otomotiv Sanayisi Dış Ticaret Rekabet Gücü Üzerine Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(13), s.193-216.
• Özcan, A. (1998), Dünden Bugüne Dış Ticaretimizde Gelişmeler, Dış Ticaret Dergisi, Özel Sayı, s.41-76.
• Özer, M. ve Çiftçi N. (2009), Ar-Ge Harcamaları ve İhracat İlişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, s.39-49.
• Özkan, G. ve Yılmaz H. (2017), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 AB Ülkesi ve Türkiye İçin Uygulama (1996-2015), Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(1), s.1-12.
• Petrariu, R., Ciobanu R. ve Bumbac R. (2013), Innovation: A Path to Competitiveness and Economic Growth: The Case of CEE Countries, Theoretical and Applied Economics, 20(5), s.15-26.
• Sandu, S. ve Ciocanel B. (2014), Impact of R&D and Innovation on High-tech Export, Procedia Economics and Finance,15, s.80-90.
• Samimi, A. J. ve Ledary R. B. (2010), ICT and Economic Growth: New Evidence from Some Developing Countries, Australian Journal of BasicApplied Sciences, 4(8), s.3086-3091.
• Sarıçoban, K. (2016), Ülkelerin İhracat Rekabet Güçlerinin Belirlenmesi: Türkiye ve G-20 Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Seymen, D. ve Şimşek N. (2006), Türkiye ile Çin’in OECD Pazarında Rekabet Gücü Karşılaştırması, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 21(244), s.38-50.
• Şahin, D. (2015), Türkiye’de İmalat Sanayinin Yapısal Dönüşümü ve Rekabet Gücündeki Değişim: Çin Ekonomisi ile Karşılaştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Singh, O. P., Anoop, M., & Singh, P. K. (2020). Revealed Comparative Advantage, Competitiveness and Growth Performance: Evidences from India’s Foreign Trade of Agricultural Commodities. Indian Journal of Agricultural Economics, 75(4), s. 560-577.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), http://tuik.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 15.05.2019).
• Ulusoy, G., Özgür A. ve Taner İ. Z. (1997), Rekabet Stratejileri ve En İyi Uygulamalar: Türk Elektronik Sektörü, İstanbul: TÜSİAD Rekabet Stratejileri Dizisi No: 1, Yayın No: TUSİAD-T/97 – 12/223.
• UN Comtrade, (United Nations Comtrade), https://comtrade.un.org/, (Erişim Tarihi: 15.05.2019).
• Utkulu, U. ve Seymen D. (2004), Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: Evidence for Turkey vis-a-vis the EU/15, European Trade Study Group 6th Annual Conference, Nottingham.
• Ünlü, F. (2018), İmalat Sanayinin Rekabet Gücündeki Değişimin Teknoloji Yoğunluğuna Göre Ölçülmesi: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Örneği, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), s.422-441.
• Worldbank, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators, (Erişim Tarihi: 01.05.2019).
• WITS, (World Integrated Trade Solution), https://wits.worldbank.org, (Erişim Tarihi: 05.05.2019).
• Yaşar, S. (2018), Türkiye Ekonomisinde Teknoloji Yoğunluğuna Göre Dış Ticaret ve Sürdürülebilir Büyüme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yıldız, Ü. (2017), BRICS Ülkeleri ve Türkiye’de Yüksek Teknoloji İhracatı ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Panel Veri Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53, s.26-34.
• Yuming, W., Zhou L. ve Jian-Xia L. (2007), Co-integration and Causality between &D Expenditure and Economic Growth in China: 1953-2004, 3rd International Conference on Public Administration, China.
• Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2014), Seçilmiş Ülkelerde Rekabet Gücünün Belirleyicileri ve Büyüme İlişkiler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, T.C. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.