TURİST REHBERLERİNİN COVİD-19 SÜRECİNDEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İŞTEN AYRILMA NİYETLERİNE ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 3, 1142 - 1154, 30.11.2022

İsa Bayhan Asım Saldamlı

https://doi.org/10.11616/asbi.1146039

Cited By: 1

Öz

Turist rehberleri destinasyonun turistik çekiciliklerini anlatarak ülkenin doğal ve kültürel mirasını tarihleri ve hikayeleri ile turistlere sunarlar. Bölgelerin ve ülkelerin değerlerini dünyaya ifade edebilme rolleri yüzünden turizm sektörünün etkili paydaşları arasında yer alırlar. Covid-19 sürecinde ülkelerin uyguladığı tedbirler rehberlerin gerçekleştirdikleri rehberlik hizmetlerini sınırlamış ve kimi zaman tamamen engellemiştir. Bu çalışmada profesyonel turist rehberlerinin Covid-19 sürecinde algıladıkları tükenmişlik düzeylerinin işten ayrılma niyetlerine etkisi ele alınmıştır. Araştırma kapsamında turist rehberlerinden anket yöntemiyle elde edilen veriler istatistiki analiz yöntemleriyle incelenmiştir. Turist rehberlerinin pandemiden büyük oranda olumsuz etkilendikleri, uygulanan destek ve teşviklerden yararlanma düzeylerinin sınırlı olduğu, orta düzeyde tükenmişlik ve işten ayrılma niyetine sahip oldukları, tükenmişlik algılarının işten ayrılma niyetlerini olumlu yönde anlamlı düzeyde etkilediği ortaya konulmuştur. Araştırma sonucunda kamu kurumlarına, işletmelere ve mesleki kuruluşlara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Turist Rehberi, Tükenmişlik, İşten Ayrılma Niyeti

THE EFFECT OF BURNOUT LEVELS OF TOURIST GUIDES ON TURNOVER INTENTIONS DURING THE COVID-19 PANDEMIC

Öz

Tourist guides are effective stakeholders in tourism activities because of their roles in explaining the touristic attractions of the destination to tourists, and interpreting the values of regions and countries to the world. Within the scope of this study, the effect of burnout levels of professional tourist guides on their turnover intentions during the Covid-19 pandemic was investigated. The data obtained by the survey method were examined with statistical analysis methods. It was revealed that the tourist guides were mostly negatively affected by the pandemic, their level of benefiting from the provided supports was limited, they had moderate burnout and intention to leave the job, and the perceptions of burnout had a significant positive effect on their intention to leave their job. As a result of the research, suggestions were made to public institutions, businesses and professional organizations.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Tourist Guide, Burnout, Turnover Intention

Kaynakça

• Akdu, U. ve Akdu, S. (2016), Duygusal Emek ve İş Stresinin Tükenmişlik Üzerindeki Etkileri: Profesyonel Turist Rehberleri Üzerinde Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), s.1142-1153.
• Altay, H. (2009), Antakya ve İskenderun Otel Çalışanlarının Tükenmişliği ve İş Tatmini Üzerine Bir Araştırma, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), s.1-17.
• Altay, H. ve Akgül, V. (2010), Seyahat Acentaları Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyi: Hatay Örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 87-112. Avcı, N. ve Küçükusta, D. (2009), Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Öğrenme, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişki, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, s.33-44.
• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2006), Mesleki Tükenmişlikte Bazı Demografik Değişkenlerin Etkisi: Kamuda Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(2), s.15-23.
• Covid-19 Bilgilendirme Platformu, (2022), https://covid19.saglik.gov.tr/ Erişim Tarihi: 20.07.2022
• Çapri, B. (2013), Tükenmişlik Ölçeği-Kısa Formu ile Eş Tükenmişlik Ölçeği-Kısa Formu’nun Türkçe Uyarlaması ve Psikoanalitik-Varoluşçu Bakış Açısından Mesleki ve Eş Tükenmişlik İlişkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), s.1393-1418.
• Çiçek, B. ve Aknar, A. (2019), Kişilik Özelliklerinin Tükenmişlik ve Presenteizm Davranışları Üzerindeki Etkisi, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54 (3), s.1234-1258.
• Dai, Y. D., Altinay, L., Zhuang, W. L. ve Chen, K. T. (2021), Work Engagement And Job Burnout? Roles Of Regulatory Foci, Supervisors’ Organizational Embodiment And Psychological Ownership, Journal of Hospitality and Tourism Management, 46, s.114-122.
• Freudenberger, H. J. (1974), Staff Burn‐Out. Journal of Social Issues, 30(1), s.159-165.
• Güzel, F. O., Türker A. ve Şahin İ. (2014), Profesyonel Turist Rehberlerinin Algıladıkları Mesleki Engelleri Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, s.173-190.
• Kaplan, M. ve Ulutaş, Ö. (2016), Duygusal Emeğin Tükenmişlik Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), s.165-174.
• Kaya, U. ve Özhan, Ç. K. (2012), Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(2), s.109-130.
• Kırıcı, E. ve Özkoç, A. G. (2017), Turist Rehberlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İşe Yabancılaşma Eğilimlerine Etkisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(1), s.20-32.
• Küçükusta, D. (2007), Konaklama İşletmelerinde İş-Yaşam Dengesinin Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkisi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Li, Y., Song, Y., Wang, M. ve Huan, T. C. T. (2021), The Influence of Tour Guides’ Service Quality on Tourists' Tour Guide Stigma Judgment: An Asian Perspective. Journal of Hospitality and Tourism Management, 48, s.551-560.
• Lin, Y. S., Huang, W. S., Yang, C. T. ve Chiang, M. J. (2014), Work–Leisure Conflict And Its Associations With Well-Being: The Roles of Social Support, Leisure Participation And Job Burnout, Tourism Management, 45, s.244-252.
• Mackenzie, S. H. ve Raymond, E. (2020), A Conceptual Model of Adventure Tour Guide Well-Being, Annals of Tourism Research, 84, 102977.
• Malach-Pines, A. (2005), The Burnout Measure, Short Version. International Journal of Stress Management, 12(1), s.78-88.
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981), The Measurement of Experienced Burnout, Journal of Occupational Behavior, 2, s.99-113.
• Maslach, C. ve Zimbardo, P. G. (1982) Burnout – The Cost of Caring, New Jersey: Prentice-Hall, Inc, Englewood Cliffs.
• Özkan, Ç. ve Yeşildağ, B. (2021), Covid-19 Salgınının Turist Rehberliği Mesleği Üzerine Etkileri: Çanakkale Rehberler Odası Örneği, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3), s.1603-1615.
• Sağlam Arı, G. ve Çına Bal, E. (2008), Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi, Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 15, Sayı:1, s.131–148.
• Türkmen, F. ve Yaşar, Z. (2017), Turizm Sektöründe Tükenmişlik ve Motivasyon Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Safranbolu Örneği, Turan-Sam Stratejik Araştırmalar Merkezi Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi: 9(35), 164.
• Wayne, S. J., Shore, L. M. ve Liden, R. C. (1997), Perceived Organizational Support And Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective, Academy of Management Journal, 40(1), s.82-111.
• Wong, J. Y. ve Wang, C. H. (2009). Emotional Labor of The Tour Leaders: An Exploratory Study. Tourism Management, 30(2), s.249-259.
• WTO, (2022), Https://www.unwto.org/ Erişim Tarihi: 06.02.2022.
• Yirik, S., Ören, D. ve Ekici, R. (2014), Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Çalışan Personelin Örgütsel Stres ve Örgütsel Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin Demografik Değişkenler Bazında İncelenmesi, Journal of Yaşar University, 9 (35), s.6223-6234.
• Yousaf, S. (2021), Travel Burnout: Exploring The Return Journeys of Pilgrim-Tourists Amidst The COVID-19 Pandemic, Tourism Management, 84, 104285.