Kurumlarda Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş Tatminine Etkisi: İtfaiye Personellerine Yönelik Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 3, 1433 - 1445, 30.11.2023

İbrahim Halil Çelik

https://doi.org/10.11616/asbi.1327865

Öz

Çalışma, itfaiyecilerin algılanan örgütsel destek (AÖD) ve iş tatmini (İT) düzeylerini ortaya koymayı ve aralarında bir ilişki olup olmadığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Türkiye'de çalışan 426 itfaiyeciye kolayda ve kartopu örnekleme yöntemleri kullanılarak anket uygulanmıştır. Çalışma sonucunda, AÖD orta düzeyde, İT ise ortalamanın üzerinde bulunmuştur. AÖD ile İT arasında hem pozitif bir ilişki olduğu hem de POS'un İT üzerinde anlamlı pozitif bir etkisi olduğu bulunmuştur. AÖD açısından medeni durum, maaş yeterliliği, yaş, eğitim durumunda anlamlı farklılıklar tespit edilmişken, deneyim yılı değişkenleri açısından farklılık tespit edilmedi. İT açısından maaş yeterliliği ve eğitim durumu değişkenleri açısından anlamlı farklılık tespit edilmişken, medeni durum, yaş, deneyim yılı değişkenleri açısından farklılık tespit edilmedi.

Anahtar Kelimeler

Afet ve Acil Durum, İtfaiyeci, Algılanan Örgütsel Destek, İş Tatmini.

The Effect of Perceived Organizational Support on Employees' Job Satisfaction in Organizations: A Study on Firefighters

Öz

The study aims to reveal the perceived organizational support (POS) and job satisfaction (JS) levels of firefighters and to determine whether there is a relationship between them. A questionnaire was applied to 426 firefighters working in Turkey using convenience and snowball sampling methods. As a result of the study, POS was found to be at medium level and JS was found to be above average. It was found that there was both a positive relationship between POS and JS and that POS had a significant positive effect on JS. Significant differences were found in terms of marital status, salary adequacy, age, and education in terms of POS, while no difference was found in terms of years of experience variables. In terms of JS, a significant difference was found in terms of salary adequacy and educational status variables, while no difference was found in terms of marital status, age, and years of experience variables.

Anahtar Kelimeler

Disaster and Emergency, Firefighter, Perceived Organizational Support, Job Satisfaction.

Kaynakça

• Anık, E. G. (2020), İş Özelliği Modeli Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması ve Hemşirelerde Algılanan Örgütsel Destek ile İş Performansı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi, (Doktora Tezi), T.C. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi (651676).
• Annakkaya, E. E. (2022), Lise Öğretmenlerinin Algılarına Göre Örgütsel Destek ve Psikolojik Sermaye ile İş Doyumu Arasındaki İlişki, (Doktora tezi), T.C. İstanbul Okan Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul. İstanbul. Ulusal Tez Merkezi (715179).
• Atan, M. & Tekingündüz, S. (2014), Ambulans Çalışanlarının (112) Tükenmişlik, Algılanan İş Stresi ve İş Tatminlerinin Kişisel Özelliklere Göre İncelenmesi, Social Sciences, 9(3), p.54-69.
• Aziri, B. (2011), Job Satisfaction: A Literature Review, Management Research & Practice, 3(4), p.77-86.
• Bernarto, I., Bachtiar, D., Sudibjo, N., Suryawan, I. N., Purwanto, A., & Asbari, M. (2020), Effect of Transformational Leadership, Perceived Organizational Support, Job Satisfaction Toward Life Satisfaction: Evidences From Indonesian Teachers, International Journal of Advanced Science and Technology, 29(3), p.5495 – 5503.
• Brayfield, A. H., & Rothe, H. F. (1951), An Index of Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35(5), p.307.
• Çağlın, C. (2022), Algılanan Örgütsel Destek ve Temel Benlik Değerlendirmesinin İşe Tutkunluk Üzerine Etkisinde İş Becerikliliğinin Aracılık Rolü, (Doktora tezi), T.C. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. Ulusal Tez Merkezi (737340).
• Çankaya, M. (2020), Sağlık Çalışanlarında Algılanan Örgütsel Destek ve Psikolojik İyi Oluşun İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(8), p.79-98.
• Çekmecelioğlu, H. (2006), İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma, “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), p.153-168.
• Doğan, M. (2023), İtfaiye Teşkilatlarinda Hizmet İçi Eğitim ve Kariyer Yönetim Sisteminin Değerlendirilmesi ve Türkiye İçin Yeni Bir Model Önerisi, (Doktora Tezi), T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi (788647).
• Eğinli, A. T. (2009), Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), p.35-52.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., & Sowa, D. (1986), Perceived Organizational Support, Journal of Applied Psychology, 71, p.500-507.
• Eisenberger, R., Fasolo, P., & Davis-LaMastro, V. (1990), Perceived Organizational Support and Employee Diligence, Commitment, and Innovation, Journal of Applied Psychology, 75(1), p.51-59.
• Eisenberger, R., Cummings, J., Armeli, S., & Lynch, P. (1997), Perceived Organizational Support, Discretionary Treatment, and Job Satisfaction, Journal of Applied Psychology, 82(5), p.812-820.
• Giray, M. D., & Şahin, D. N. (2012), Algılanan Örgütsel, Yönetici ve Çalışma Arkadaşları Desteği Ölçekleri: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), p.1-9.
• Gök, G. (2006), Ankara Büyükşehir Belediyesi’nde Görev Yapan İtfaiye Çalışanlarının İş Tutumları İle İş Doyumlarının Analizi, TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 7(25), p.40-47.
• Gül, İ., Tüfekci, N., & Sarıoğlu, D. (2020), Algılanan Örgütsel Desteğin Örgüt Sağlığı Üzerindeki Etkisi: Hastane Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma, İşletme Bilimi Dergisi, 8(2), p.325-350.
• Hakim, L., & Hidayat, A. S. (2018), The Effect of Job Stress and Job Satisfaction on Organizational Commitment, Indonesian Journal of Business and Economics, 1(1), p.110-119.
• Judge, T. A., & Watanabe, S. (1993), Another Look at The Job Satisfaction-Life Satisfaction Relationship. Journal of Applied Psychology, 78(6), p.939-948.
• Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C., & Kluger, A. N. (1998), Dispositional Effects on Job and Life Satisfaction: The Role of Core Evaluations, Journal of Applied Psychology, 83(1), p.17.
• Karaalioğlu, Z. F. (2019), Algılanan Örgütsel Destek ile İş Performansı İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşme, İş Tatmini ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Aracı Rolü, (Doktora tezi), T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi (546436).
• Kaya, F. & Oğuzöncül, A. F. (2016), Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarında İş Doyumu ve Etkileyen Faktörler, Dicle Tıp Dergisi, 43(2), p.248-255.
• Keser, A., & Bilir, K. B. Ö. (2019), İş Tatmini Ölçeğinin Türkçe Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), p.229-239.
• Kestek, S. B., Çolakoğlu, Ü., & Atay, H. (2018), Otel Çalışanlarının Algılanan Örgütsel Destek Düzeylerinin Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi: Kuşadası Örneği, Journal of Travel and Tourism Research, 13, p.53-68.
• Khan, K. A. Z. & Chandrakar, S. (2017), Perceived Organizational Support and Personality Dimensions as Predictors of Job Satisfaction, Indian Journal of Health and Wellbeing, 8(1), p.54-56.
• Locke, E. A. (1969), What is Job Satisfaction?, Organizational Behavior and Human Performance, 4(4), p.309-336.
• Loher, B. T., Noe, R. A., Moeller, N. L., & Fitzgerald, M. P. (1985), A Meta-Analysis of the Relation of Job Characteristics to Job Satisfaction, Journal of Applied Psychology, 70(2), p.280-289.
• Miao, R. T. (2010), Perceived Organizational Support and Job Satisfaction on Employee Performance in Chinese SOE Settings. 2010 International Conference on E-Business and E-Government.
• Morman, M. T., Schrodt, P., & Adamson, A. (2020), Firefighters’ Job Stress and The (Un) Intended Consequences of Relational Quality with Spouses and Firefighter Friends. Journal of Social and Personal Relationships, 37(4), p.1092-1113.
• Neves, P., & Eisenberger, R. (2014), Perceived Organizational Support and Risk Taking, Journal of Managerial Psychology, 29(2), p.187-205.
• Okul, F. K. (2021), Algılanan Örgütsel Destek ve Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Mersin İlinde Banka Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), p.464-480.
• Okumuş, M. T., & Bakan, İ. (2022), Demografik Özellikler (Eğitim Düzeyi ve Kıdem) Kapsamında Çalışanların İş Tatmini ve Takım İklimi Algıları: Bir Alan Araştırması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), p.267-278.
• Oshagbemi, T. (2000), Gender Differences in the Job Satisfaction of University Teachers, Women in Management Review, 15(7), p.331-343.
• Özdevecioğlu, M. (2003), Algılanan Örgütsel Destek ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), p.113-130.
• Öztekin, Z. S. (2008), Orduda İş Tatmini: Subayların İş Tatminini Etkileyen Faktörler Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Çalışma, (Doktora Tezi), T.C. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. Ulusal Tez Merkezi (220868).
• Raziq, A., & Maulabakhsh, R. (2015), Impact of Working Environment on Job Satisfaction. Procedia Economics and Finance, 23, p.717-725.
• Rhoades, L., & Eisenberger, R. (2002), Perceived Organizational Support: A Review of the Literature, Journal of Applied Psychology, 87(4), p.698-714.
• Rubaca, U., & Khan, M. M. (2021), The Impact of Perceived Organizational Support and Job Resourcefulness on Supervisor‐Rated Contextual Performance of Firefighters: Mediating Role of Job Satisfaction, Journal of Contingencies and Crisis Management, 29(3), p.281-292.
• Sevimli, F., & İşcan, Ö. F. (2005), Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu. Ege Academic Review, 5(1), p.55-64.
• Soysal, M. R. (2021), Sınıf Öğretmenlerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki, (Doktora Tezi), T.C. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu. Ulusal Tez Merkezi (688362).
• Spector, P. E. (1997), Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes, and Consequences (Vol. 3). Sage, Thousand Oaks, California.
• Tavşancıl, E. (2006), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, 3. Basım, İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekingündüz, S., Aydın, M., & Polat, H. (2014), Kamu Sektöründe Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven ve İş Tatmini Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Bir Devlet Hastanesi Örneği, Sayıştay Dergisi, 94, p.53-72.
• Traut, C. A., Larsen, R., & Feimer, S. H. (2000), Hanging on or Fading Out? Job Satisfaction and The Long-Term Worker, Public Personnel Management, 29(3), p.343-351.
• Tutar, H. (2007), Erzurum’da Devlet ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), p.97-120.
• URL 1. (2006), Belediye İtfaiye Yönetmeliği, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=10713&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (accessed: 20.03.2023).
• Wagner, S. L. & O'Neill, M. (2012), Job, Life, And Relationship Satisfaction for Paid-Professional Firefighters, Journal of Loss and Trauma, 17(5), p.423-438.
• Zahari, A. S. M., Mahmud, Y. H., & Baniamin, R. M. R. (2019), Factors Affecting Job Satisfaction: A Case Study at Fire and Rescue Department of Malaysia Terengganu (FRDMT) Fire Fighters, International Journal of Economics and Management, 1(3), p.24-39.