Trablusgarp Savaşı Sırasında Deniz Hakimiyeti Mücadelesinin The New York Times Gazetesi Haberlerine Yansıması

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 3, 1822 - 1835, 30.11.2023

Vahide Çetin

https://doi.org/10.11616/asbi.1329486

Öz

Trablusgarp Savaşı, Osmanlı Devleti ve İtalya arasında 13 ay sürmüştür. Bu savaş gerek yerel gerekse uluslararası basında yer almıştır. Özellikle basında kamuoyunun merak ettiği, Büyük Güçler olarak anılan İngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya’nın onayını ve desteğini alan İtalya’nın bu ülkelere verdiği savaşın yerel kalacağına ve Adriyatik ile Ege Denizi’ne sıçramayacağına, boğazlara saldırının olmayacağına dair verdiği sözleri tutup tutmayacağıyla ilgili konular haber olmuştur. İtalya’nın sömürge alanı olarak seçtiği Trablusgarp’ta mücadelenin uzaması nedeniyle ekonomisinin bozulmaya başlaması üzerine İtalya verdiği sözlerden dönerek Osmanlı Devleti’ni zor durumda bırakarak barış şartlarını kabul ettirmek için Farsan Adaları’nı ve 12 Ada’yı işgal etmiş ve Çanakkale Boğazı’na saldırılar düzenlemiştir. Böylece savaş Kızıldeniz’e, Doğu Akdeniz’e ve Ege Denizi’ne yayılmıştır. Bu makalenin amacı Trablusgarp Savaşı’nda denizlerdeki hâkimiyet mücadelesinin The New York Times Gazetesi’nde nasıl ele alındığını incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Tripoli War, The New York Times Newspaper

The Reflection of the Struggle for Naval Domination During the Tripoli War on The New York Times Newspaper

Öz

The Tripoli War lasted for 13 months between the Ottoman Empire and Italy. This war took place in both local and international press. The public's curiosity, especially in the press, is about whether Italy, which received the approval and support of Great Powers England, France, Germany and Russia, will keep its promises that the war given to these countries will remain local, that it will not spread to the Adriatic and Aegean Sea, and that there will be no attack on the straits. Topics have been news. When the economy started to deteriorate due to the prolongation of the struggle in Tripoli, which Italy chose as a colonial area, Italy broke its promises and left the Ottoman Empire in a difficult situation, occupied the Farsan Islands and the 12 Islands in order to accept the peace terms, and attacked the Dardanelles. has arranged

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Tripoli War, The New York Times Newspaper

Kaynakça

• ATASE Arşivi
• ATASE, 3-14-59.
• ATASE, 3-14-60.
• ATASE, 6-27-3.
• ATASE, 13-56-37.
• ATASE, 20-85-24.
• ATASE, 20-85-32.
• ATASE, 23-97-2.
• ATASE, 65-312-39.
• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi
• COA, DH. SYS. 75-1.
• COA, HR. SYS. 2908-114.
• COA, HR. SYS. 2908-121.
• COA, HR. SYS. 2908-152.
• COA, HR. SYS. 2909-1.
• COA, HR. SYS. 2909-15.
• COA, HR. SYS. 2909-82.
• COA, HR. SYS. 2909-114.
• COA, HR. SYS. 2909-124.
• COA, HR. SYS. 2909-133.
• COA, HR. SYS. 2909-132.
• COA, HR. SYS. 2909-146.
• COA, HR. SFR. 04.. 378-4.
• Beehler, W. H. Commodore. (2014), 1911-1912 Türk-İtalyan Savaşı, Çev: Leyla Yıldırım, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yy.
• Chılds Timothy W. (2008), Trablusgarp Savaşı Türk-İtalyan Diplomatik İlişkileri (1911-1912), Çev: Deniz Berktay, TİB.
• Eker, K. (2020), Osmanlı Donanma Penceresinden Türk-İtalyan Harbi ve Çanakkale Boğazı’ndaki Müşterek Savunma Konsepti , Türk-İtalyan Müşterek Harp Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Hzr: Gültekin Yıldız-Serkan Osmanlıoğlu, MSÜ Yayınları, Aralık, s. 173-220.
• Genelkurmay. (1981), Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi: Osmanlı Devri Osmanlı-İtalyan Harbi (1911-1912), Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Giolitti, Giovanni. (2012), Dönemin İtalyan Başbakanının Türk-İtalyan Savaşı’na Dair Hatıraları: Trablusgarp’ı Nasıl Aldık? Hzrl: Tahsin Yıldırım, Dün Bugün Yarın Yayınları.
• Güzel, T. Hasan. (2017), Hasta Adam Osmanlı Devleti Karşısında Başarılı Bir İtalyan Diplomasi Örneği: Trablusgarp Savaşı, Vakanüvis, Mart, 2(1): 79-118.
• Hayta, Necdet. (1994), Rodos ile 12 Ada’nın İtalyanlar Tarafından İşgali ve İşgalden Sonra Adaların Durumu, OTAM Dergisi, 5, s. 133-137.
• İrtem, S. (2004), Meşrutiyetten Mütarekeye Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküş Yılları 1908-1918, İstanbul: Temel Yayınevi.
• Mercan, Evren. (2020), Osmanlı Donanma Penceresinden Türk-İtalyan Harbi ve Çanakkale Boğazı’ndaki Müşterek Savunma Konsepti , Türk-İtalyan Müşterek Harp Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Hzr: Gültekin Yıldız- Serkan Osmanlıoğlu, MSÜ Yayınları, Aralık, s. 221-241.
• Mengeş, Yeter. (2017), II. Dünya Savaşı’nda Menteşe (Rodos, 12 Ada ve Meis Adaları), Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVII (34), s. 279-318.
• Mete, Şengül. (1998), Trablusgarp Savaşı ve İtalya’nın Akdeniz’ deki Faaliyetleri, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3 (8) s. 261-298.
• Şeber, İpek. (2011), Arşiv Belgelerine Göre Trablusgarp Savaşı’nın Osmanlı Topraklarındaki İtalyan Tebaaya Yansımaları, Osmanlı Araştırmaları, 38, s. 237-262.
• Tağmat, Ç. (2018), Trablusgarp Savaşı’ndan Lozan Antlaşması’na 12 Ada Konusunda (Gizli) Görüşmeler, Türkiyat Mecmuası, 28/1, s. 139-161.
• Temel, Mehmet. (2005), Trablusgarp Savaşı’nda Osmanlı Devleti ve İtalya Tarafından Savaş Kaçağı İlan Edilen Maddeler ve Denizlerde Karşılıklı El Koymalar, HÜ Ed. Fak. Dergisi, 22, s. 203-214.
• Turan, Ş. (1965), Rodos ve 12 Ada’nın Türk Hâkimiyetinden Çıkışı, Belleten, 29/113, s. 77-120.
• Zeyrek, İlhan ve İlhan, Metin. (2016), İtalya’nın Milli Birlik Sonrasında Osmanlı Devleti ve Balkan Siyaseti, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 5(2), s. 83-115.
• Yeni İkdam. İlan-ı Harb, Eylül 30, 1911.
• Yeni İkdam. Sulh Şaiyaları, Şubat 2, 1912
• Tanin. İtalyanlara Boykotaj, Şubat 8, 1912.
• Tanin. İtalyanların Tardı, Şubat 28 1912.
• Tanin. İtalyanlar Aleyhine Nümayiş-i Hasmane, Nisan 7, 1912.
• Tanin. İtalyanlar Kovulacak Mı?, Nisan 19, 1912.
• Tanin. İtalya’nın Vaziyet-i Maliyesi, Nisan 9, 1912.
• Tanin. İtalya’da Hükümet ve Ahalisi, Mayıs 14, 1912.
• Tanin. İtalya’da Açlık Belası, Mayıs 16, 1912.
• The Ne York Times. Says Tripoli Isnt Worth It, January 15, 1912.
• The New York Times. Italy İn Tripoli, January 10, 1912.
• The New York Times. French Demand On Italy, January 23, 1912.
• The New York Times. Italian Avıator İs Shot By Arabs, February 2, 1912.
• The New York Times. Gold Shipments Made For Italy, February 7, 1912.
• The New York Times. Seize Red Sea Islands, February 20, 1912.
• The New York Times. War Enthusizim İn İtaly Contınue, February 23 1912.
• The New York Times. The Italian War Spirit, February 24, 1912.
• The New York Times. Italian Warships Bombard Beirut, February 25, 1912.
• The New York Times. Italy and Peace, February 29, 1912.
• The New York Times. Turks Being Reinforced, April 5, 1912.
• The New York Times. Turkısh-Italian Peace, April 18, 1912.
• The New York Times. Italy and The Dardanelles, April 21, 1912.
• The New York Times. Turkey Polite But Fırm, April 24, 1912.
• The New York Times. Turkısh And Arabic Rally, April 29, 1912.
• The New York Times. Italy May Extend War, March 12, 1912.
• The New York Times. Believe Italy Will Shell Dardanelles, March 13, 1912.
• The New York Times. Fear Russıa Will Join Italy, March 24, 1912.
• The New York Times. Italian Fleet Seizes Rhodes, May 5, 1912.
• The New York Times. Italy Denıes Defeat Story, MAY 10, 1912.
• The New York Times. Take Another Turkısh Isle, MAY 21, 1912.
• The New York Times. Forced Ended The War, May 25, 1912.
• The New York Times. Italy For Ending War Says Giolitti, June1, 1912.
• The New York Times. Aegean Expedıtıon Of Italy, June 2, 1912.
• The New York Times. Italy and Turkey Eager To End War, August 18, 1912.
• The New York Times. Powers’ Meddling İs Hastening Peace, September 2, 1912.
• The New York Times. Italy Says She Must Have Tripoli, September 5, 1912.
• The New York Times. Peace Talks Broken Off, September 16, 1912.
• The New York Times. Moves For Peace Are Kept Secret, September 15,1912.
• The New York Times. Italian-Turkısh Peace Terms Fıxed, September 17, 1912.
• The New York Times. Italy Insist ın Libya, September 20, 1912.
• The New York Times. No Tripoli Agreement Yet, September 26, 1912.
• The New York Times. How To Leads The Crisis, October 3, 1912.
• The New York Times. Berlin Weıghs War Chances, October 5, 1912.
• The New York Times. Peace With İtaly Soon, October 7, 1912.
• The New York Times. Italy Wants Immediate, October 12, 1912.
• The New York Times. Peace Talks Broken Off, October 12, 1912.
• The New York Times. Queen Wants To Go To War, October 13, 1912.
• The New York Times. Turkısh-Italian Peace Arranged, October 16, 1912.
• The New York Times. Agreement With Italy Was Sıgned, October 19, 1912.
• The New York Times. Deputıes Cheer Gıolitti, November 27,1912.