Üniversite Öğrencilerinin Afet Farkındalığı ve Afet Durumda Kriz Yönetim Becerileri: Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Örneği

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 18 - 31, 25.03.2024

Bahadır Tercan

https://doi.org/10.11616/asbi.1328006

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin afet farkındalık düzeylerini belirleyerek afet durumunda kriz yönetim becerilerinin nasıl olduğunu ve afet farkındalık düzeyi açısından nasıl değişkenlik gösterdiğini incelemektir. Araştırma kapsamında öğrencilerden anket yöntemiyle elde edilen veriler istatistiki analiz yöntemleriyle incelenmiştir. Öğrencilerin afet farkındalık ve afet durumunda kriz yönetim beceri düzeylerinin orta seviyede olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet, bölüm, afet eğitimi, afet tatbikatına katılım ve afet gönüllülüğü değişkenlerinin afet farkındalığı ve afet durumunda kriz yönetim becerileri üzerinde etkili olduğu ve ayrıca yaşanılan yer değişkeninin afet farkındalığı üzerinde etkili olduğu saptanmıştır. Afet farkındalığının afet durumunda kriz yönetim becerilerini olumlu yönde ve anlamlı düzeyde etkilediği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afet Farkındalığı, Kriz Yönetim Becerileri, Üniversite Öğrencileri.

Disaster Awareness of University Students and Their Crisis Management Skills During a Disaster Situation: The Case of the Vocational School of Health Services

Öz

This study aims to determine the university students’ levels of disaster awareness and to examine how they demonstrate crisis management skills in the case of a disaster and how they vary in terms of their level of disaster awareness. Data collected by the survey method were analysed by statistical analysis methods. The students’ levels of disaster awareness and crisis management skills in the event of a disaster were moderate. Variables such as gender, department, disaster training, attendance at disaster drills, and disaster volunteerism were effective in disaster awareness and crisis management skills in the event of a disaster, and the variable of the place of residence was also effective on disaster awareness. The results showed that disaster awareness positively and significantly affected crisis management skills in the event of a disaster.

Anahtar Kelimeler

Disaster Awareness, Crisis Management Skills, University Students.

Kaynakça

• Acar, S. ve Özbaşı, D. (2022), Üniversite Öğrencilerinin Afet Durumunda Kriz Yönetim Becerileri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Adıgüzel, S. (2007), İlköğretim Okul Müdürlerinin Deprem ile İlgili Kriz Yönetimine İlişkin Yeterlikleri, Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Adiyoso, W. and Kanegae, H. (2012), The effect of Different Disaster Education Programs on Tsunami Preparedness Among School Children in Aceh, Indonesia, Disaster Mitigation of Cultural Heritage and Historic Cities, 6(1), p.165-172.
• AFAD. (2014), Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü, https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3495 /xfiles/sozluk.pdf, (Erişim Tarihi: 24.04.2023).
• Altun, F. (2018), Afetlerin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Türkiye Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme, Sosyal Çalışma Dergisi, 2(1), p.1-15.
• Atabay, B. (2019), Sağlık Kurumlarında Kriz Yönetimi ve Örnek Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
• Auf der Heide, Erik. (2006), The İmportance of Evidence-Based Disaster Planning, Annals of Emergency Medicine, 47(1), p.34-49.
• Bandrova, T., Konecny, M. and Rusnakova, M. (2010), Research of Students’ Cartographical Knowledge in Early Warning and Crisis Management, (Ed.: M. Konecny, S. Zlatanova, ve T. Bandrova), Geographic Information and Cartography for Risk and Crisis Management. Lecture Notes in Geoinformation and Cartography, Berlin, Heidelberg: Springer.
• Başıbüyük, A. (2004), Yetişkinlerde Deprem Bilgisi ve Etkili Faktörlerin İncelenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 161, p.220-235.
• Bekler, T., Cifci, S., Bekler, F. N. ve Demirci, A. (2022), Canakkale Settlement Risk Reduction Studies and Evaluation of Disaster Awareness, Turk. J. Earthq. Res. 4(1), p.73-97.
• Cai, H., Lam, N. S. N., Qiang, Y., Correll, M. R. and Mihunov V. (2018), A Synthesis of Disaster Resilience Measurement Methods and İndices, Int J Disaster Risk Reduct, 31, p.844–855.
• Can, H. (2002), Organizasyon ve Yönetim, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Codreanu, T. A., Celenza, A. and Jacobs, I. (2014), Does Disaster Education of Teenagers Translate into Better Survival Knowledge, Knowledge of Skills, and Adaptive Behavioral Change? A Systematic Literatüre Review. Prehospital and Disaster Medicine, 29(6), p.529-642.
• Dökmeci, A. H. ve Merinç, F. (2018), Namık Kemal Ünı̇versı̇tesı̇ Öğrencı̇lerı̇nin Temel Afet Farkındalığının Değerlendirilmesi, Afet ve Risk Dergisi 1(2), p.106-113.
• Ersoy, Ş. and Koçak, A. (2016), Disaster and Earthquake Preparedness of Children and Schools in İstanbul. Turkey, Geomatics, Natural Hazards and Risk, 7(4), p.1307-1336.
• Gerdan, S. (2019), Determination of Disaster Awareness, Attitude Levels and İndividual Priorities at Kocaeli University. Eurasian Journal of Educational Research, 55, p.159-176
• Gezer, U. ve Aksu, E. O. (2022), Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Afet Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi, 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), p.400- 408.
• Kiraz, K. ve Karademir, E. (2020), Öğretmen Adaylarının Afet Farkındalıklarının ve Afet Farkındalığı Geliştirme İçerikli Etkinliklere Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karakuş, U. ve Önger, S. (2017), 8. Sınıf Öğrencilerinin Doğal Afet ve Afet Eğitimi Kavramını Anlama Düzeyleri, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6 (6), p.482-491.
• Kırıkkaya, E. B., Ünver, A. O. ve Çakın, O. (2011), İlköğretim Fen ve Teknoloji Programında Yer Alan Afet Eğitimi Konularına İlişkin Öğretmen Görüşleri, Necati Bey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), p.24-42.
• Kırıkkaya, E. ve Gerdan, S. (2019), Disaster Awareness Scale (DAS) Validity and Reliability Study / Afet Farkındalık Ölçeği (AFÖ) İçin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi.
• Memduhoğlu, H. B. ve Ayyürek, O. (2014), Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Göre Anaokullarında Farklılıkların Yönetimi, Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), p.175-188.
• Muttarak, P. W. (2013), The Role of Education on Disaster Preparedness: Casestudy of 2012 Indian Ocean Earthquakes on Thailand’s Andaman Coast, Ecology and Society, 18(4), p.50-65.
• Öcal, A. (2007), İlköğretim Aday Öğretmenlerinin Deprem Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), p.104-110.
• Özmen, B. ve İnce, Z. D. (2017), Okul Tabanlı Afet Eğitimi, Resilience, 1(1), p.21-29.
• Pokhrel, K. P. (2020), Disaster Management in Nepalese Context: an Ecological Perspective, Research in Ecology, 2 (3), p.1-9.
• Rayburn, S. W., Anderson, S. and Sierra, J.J. (2021), Future Thinking Continuity of Learning in Marketing: A Student Perspective on Crisis Management in Higher Education, Marketing Education Review, 31(3), p.241-255.
• Richert, C., Erdlenbruch, K. and Figuières, C. (2017), The Determinants of Households’ Flood Mitigation Decisions in France-on the Possibility of Feedback Effects from Past İnvestments, Ecological Economics, 131, p.342–352.
• Ronan, K. R. and Towers, B. (2014), Systems Education for a Sustainable Planet: Preparing Children for Natural Disasters, Systems, 2(1), p.1-23.
• Sapsağlam, Ö. (2019). Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Doğal Afet Farkındalığı, OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), p.283-295.
• Sirivanasandha, B. (2022), Situation Awareness and Decision-Making Assessment of Medical Students in Crisis Management Using Key Features Questions, The Journal of Anesthesiology, 48(1), p.9-14.
• Siriwardena, M., Malalgoda, C., Thayaparan, M., Amaratunga, D., and Keraminiyage, K. (2013), Disaster Resilient Built Environment: Role of Lifelong Learning and the İmplications for Higher Education, International Journal of Strategic Property Management, 17(2), p.174-197.
• Sonkaya, E., Gültekin, G. G. ve Ulutaş, B. (2019), Afet Farkındalık Eğitimlerinde Verimliliği Arttıran Modeller. Resilience, 3(1), p.55-69.
• Tabachnik, B. G. and Fidell, S. L. (2013), Using Multivariate Statistics, Boston, MA: Pearson.
• Tan, Y., Liao, X., Su, H., Li, C., Xiang, J. and Dong, Z. (2017), Disaster Preparedness Among University Students in Guangzhou, China: Assessment of Status and Demand for Disaster Education, Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 11 (3), p.310-317.
• Tekeli-Yeşil, S., Dedeoğlu, N., Braun-Fahrlaender, C. and Tanner, M. (2011), Earthquake Awareness and Perception of Risk Among the Residents of Istanbul, Natural Hazards, 59, p.427-446.
• Teo, M., Goonetilleke, A., Ahankoob, A., Deilami, K. and Lawie, M. (2018), Disaster Awareness and İnformation Seeking Behaviour among Residents from Low Socio-Economic Backgrounds, International Journal of Disaster Risk Reduction, 31, p.1121-1131.
• Ünal, S., Ada, M., Gönen, T. ve Yıldırım, H. (2022), Uşak İlinin Afet Farkındalığı ve Afete Karşı Hazırlık Durum Araştırması. Uşak Üniversitesi Fen ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(2), p.113-125.