Türkiye’de Reklam Okuryazarlığı Alanındaki Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 968 - 976, 30.11.2024

Ezgi Saatcıoğlu

https://doi.org/10.11616/asbi.1516356

Öz

Günümüzde bireyler, pazar koşulları içerisinde birer tüketici olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda hem bireyler hem de markalar açısından reklam okuryazarlığı önemli bir olgu olmaktadır. Bireysel düzeyde bir yeteneği ifade eden her bireyin farklı düzeylerde olabileceği ve kendini geliştirebileceği reklam okuryazarlığı, önemli bir akademik çalışma alanıdır.. Bu çalışmada reklam okuryazarlığı literatüründeki yönelimlerin belirlenmesi hedeflenerek bibliyometrik bir analiz gerçekleştirilmektedir. Çalışmada Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi üzerinden ulaşılan, reklam okuryazarlığı alanında yazılmış lisansüstü tezler incelenmektedir. Çalışmada gerçekleştirilen bibliyometrik analiz sonuçlarına göre reklam okuryazarlığı alanında Türkiye alanyazınında hazırlanmış olan sınırlı sayıda lisansüstü tez bulunduğu 2 tez dışındaki tezlerin halkla ilişkiler ve tanıtım ile iletişim bilimleri alanında yazıldığı görülmektedir. Çalışmaların araştırma yöntemleri, veri toplama teknikleri çeşitlilik göstermekte, çocukların ve yetişkinlerin reklam okuryazarlığı düzeylerinin irdelendiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Reklam okuryazarlığı, lisansüstü tezler, bibliyometrik analiz

Bibliometrical Analysis of Post Graduate Theses In Turkey within the scope of advertising literacy

Öz

Individuals are considered as consumers within market conditions. So that, advertising literacy is an important phenomenon for individuals and brands. Advertising literacy, expresses an ability that each individual can have different levels and improve themselves, is an important academic field of study. A bibliometric analysis is carried out to determine the tendencies in the advertising literacy literature. Postgraduate theses written in the field of advertising literacy, accessed through the ‘Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi’ are examined. There are a limited number of postgraduate theses. All theses except 2, were written in the fields of public relations and promotion, communication sciences. The studies vary in terms of research methods, data collection techniques, the advertising literacy levels of children and adults are examined.

Anahtar Kelimeler

Advertising literacy, post-graduate theses, bibliometrical analysis

Kaynakça

• Ariaa, M. & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-Tool For Comprehensive Science Mapping Analysis. Journal of Informetrics Journal, 11, s. 959-975.
• Aydoğan, H. (2021). Yetişkinlerin Dijital Reklam Okuryazarlığına Yönelik Bir Model Önerisi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Baytimur, T. (2021). Orta Yaş Bireylerin reklama Bakış Açısı ve Reklam Okuryazarlığı Düzeyleri: Ankara İli Örneği. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Doktora Tezi.
• Dinlemek, H. (2021). Dijital Göçmenlerin Çevrimiçi Reklam Okuryazarlığına İlişkin Bir Araştırma. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Erdem, M. N. (2014). Tüketime Dayalı Bilinç Endüstrisi ve Reklam Bağlamında Bir Dijital Reklam Okuryazarlığı Eğitim Modeli Önerisi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Kaya Top, P. (2023). Çocukların Reklam Okuryazarlığı Bilgisinin Reklama Karşı Tutumlarına Etkisi. Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Doktora Tezi.
• Malmelin, N. (2010). What Is Advertising Literacy? Exploring The Dimensions of Advertising Literacy, Journal of Visual Literacy, 29 (2), s. 129-142.
• O'Donahue, Stephanie, Caroline Tynan (1998). Beyond sophistication: Dimensions Of Advertising Literacy. International Journal of Advertising, 17 (4).
• Ritson, M., & Elliot, R. (1995). Advertising Literacy and the Social Signification of Cultural Meaning. E - European Advances in Consumer Research, 2, s.113 – 117.
• Rozendaal, E., Lapierre, M. A., Van Reijmersdal, E. A., & Buijzen, M. (2011). Reconsidering Advertising Literacy As A Defense Against Advertising Effects. Media Psychology, 14 (4), s. 333-354.
• Tarabashkina, L. & Quester, P. (2007). The Role of Advertising Literacy and Nutritional Knowledge on Children’s Consumption of Less Healthy Foods: A Conceptual Framework. https://www.yumpu.com/en/document/; Erişim tarihi: 25.05.2024
• Taşar, B. (2022). Çocukların Reklam Okuryazarlığı Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Wright, P., Friestad, M., & Boush, D. M. (2005). The Development of Marketplace Persuasion Knowledge in Children, Adolescents, and Young Adults. Journal of Public Policy & Marketing, 24 (2), s. 222-233.