The Concept Of Promise In Classical Turkish Poetry

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 1015 - 1028, 30.11.2024

Yasemin Akkuş

https://doi.org/10.11616/asbi.1516376

Öz

A "promise" represents a need or desire, such as grace or favor sought by humans, while a "term" implies obligatory waiting and patience. If the promise comes from the Creator, it is Divine and true; if it comes from humans, it is often mundane and false. In classical Turkish poetry, promises from the beloved inspire hope in the lover but are often deferred and unfulfilled. Promises made by statesmen, religious figures, and fate are similarly seen as false. The words "promise" and "term" are used in phrases like promise of tomorrow, promise of reunion and promise of seeing the beloved, as well as in expressions like "va'd-i kemmûn" (promise for cumin plants to germinate) and "va'd-i 'Urkûb" (promise likened to 'Urkûb, a person notorious for falsehood), representing promises with symbolic value.

Anahtar Kelimeler

promise, term, promise to cumin plant

Klasik Türk Şiirinde Vaat Meselesi

Öz

"Vaat" lütuf ve ihsan gibi insanın talep ettiği bir ihtiyaç iken "vade" ise bu talebin zamana yayılması ile mecburi bir bekleyiş ve sabır gerektirir. Vaat, Yaratıcı'dan gelirse İlâhî'dir ve hakîkîdir; insandan gelirse beşerîdir ve çoğunlukla yalandır. Klasik Türk şiirinin hayal dünyasında, özellikle ma'şûkun vaatleri, âşığı heyecanlandırıp ümit verse de vadesi sürekli ertelenen ve gerçekleşmeyen vaatlerdir. Devlet adamları, din adamları ve feleğin vaatleri de tıpkı ma'şûğunki gibi genellikle yalan vaatlerdir. "Vaat" ve "vade" kelimeleri, çoğunlukla "va'd-i ferdâ, va'd-i visâl, va'd-i dîdâr, va'de-i muhâl, va'de-i dürûğ...vb." gibi tamlamalar etrafında kullanılmıştır. Ayrıca insanların yetiştirdikleri kimyon bitkisine yeşermesi için vaatte bulunmaları ile "va'd-i kemmûn", yalancılığıyla meşhur olmuş bir kişi olan 'Urkûb'a teşbihle de "va'd-i 'Urkûb" ifadeleri sembolik değeri olan vaatler olarak kabul edilebilir.

Anahtar Kelimeler

vaat, vade, vadetmek, va'de-i kemmûn

Kaynakça

• Akdoğan, Y. (Belirtilmemiş), Ahmedî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/10591, (Erişim Tarihi: 13.05.2024).
• Akkuş, M. (2018), Nef'î Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57741, (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Akkuş, Y. (2010), Benderli Cesârî'nin Dîvânı ve Dîvânçesi(İnceleme-Tenkitli Metin), Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Akkuş, Y. (2017), İctimâî Bir Tavır Olarak Boş Vaatler, Bizim Külliye Dergisi, 71, s. 63-65.
• Akyüz, K., Beken, S., Yüksel, S. ve Cunbur M. (1990), Fuzulî Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Alıcı, L. (1998), Dîvân-ı Nâşid, Doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya, https://tez.yok.gov.tr, (Erişim Tarihi: 05.04.2024).
• Arslan, M. (2018), Leylâ Hanım Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/59881, (Erişim Tarihi: 03.05.2024).
• Arslan, M. (2018), Mihrî Hatun Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/58679, (Erişim Tarihi: 13.05.2024).
• Ayan, H. (1990), Nesîmî Dîvânı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ayhan, E. (2000), Nakşî Dîvânı, Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, https://tez.yok.gov.tr, (Erişim Tarihi: 25.04.2024).
• Bilgin, A. (2017), Nigârî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55757, (Erişim Tarihi: 13.05.2024).
• Cebecioğlu, E. (2017), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ankara: Otto Yayınları.
• Çağbayır, Y. (2017), Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çakır, Z.V. (1998), Hevâyî Dîvânının Tenkitli Metin ve İncelemesi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne, https://tez.yok.gov.tr, (Erişim Tarihi: 02.05.2024).
• Çavuşoğlu, M. (1980), Vasfî Dîvânı Tenkitli Basım, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Enverî, H. (1383), Ferheng-i Kinâyât-ı Sühan, Tahran: İntişârât-ı Sühan.
• İnce, A. (1994), Mirzâ-zâde Sâlim Dîvânı, Ankara: Yükseköğretim Kurulu Matbaası.
• Gölpınarlı, A. (2015), Nedîm Dîvânı, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Kaplan, M. (2019), Neşâtî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/67330, (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Kaya, B. A. (2017), Azmizâde Hâletî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56159, (Erişim Tarihi: 02.05.2024).
• Kurtoğlu, O. (2017), Lebib Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.trEklenti/55756, (Erişim Tarihi: 14.05.2024).
• Kürkçüoğlu, M. A. (2004), Mahmûd Nedim Paşa Dîvânı İnceleme, Transkripsiyonlu Metin, Sözlük, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, https://tez.yok.gov.tr, (Erişim Tarihi: 10.05.2024).
• Necefî, E. (1387), Ferheng-i Fârsî 'Âmiyâne, Tahran: İntişârât-ı Nîlûfer.
• Okcu, N. (2011), Şeyh Gâlib Dîvânı, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Onay, A. T. (1993), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Redhouse, S. J. W. (2001), Turkısh and English Lexıcon, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Steingass, F. (1975), Persian-English Dictionary, Beirut: Librairie Du Liban.
• Tarlan, A. N. (1966), Ahmet Paşa Dîvânı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Tarlan, A. N. (1945), Hayâlî Bey Dîvânı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Tatçı, M. (1990), Yunus Emre Dîvânı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Tuğluk, İ. H. (2001), Lâ-Mekânî Şeyh Hüseyin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı'nın Tenkitli Metni, Master Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, https://tez.yok.gov.tr, (Erişim Tarihi: 13.05.2024).
• Tulum, M. ve Tanyeri, M.A. (1977), Nev'î Dîvânı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 14.05.2024).
• Yakar, H. İ. (2018), Gelibolulu Sun'î Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57257, (Erişim Tarihi: 14.05.2024).
• Yanmaz, Eşref. (1995), Vecdî (Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânının Karşılaştırmalı Metni), Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne, https://tez.yok.gov.tr, (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Yazıcı, G. (2017), Kâmî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55977, (Erişim Tarihi: 10.05.2024).
• Yenikale, A. (2017), Ahmed Nâmî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56192 , (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Yenikale, A. (2017), Sünbülzâde Vehbî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56212, (Erişim Tarihi: 16.05.2024).
• https://www.almaany.com/ar/dict/ar, (Erişim Tarihi: 29.04.2024).
• https://ketabonline.com/ar/books, (Erişim Tarihi: 29.04. 2024).
• https://konya.tarimorman.gov.tr/Belgeler/liflet/KİMYON.pdf., (Erişim Tarihi: 05.04.2024).